Bài giảng Ngữ văn 9 tiết 146, 147: Tổng kết về ngữ pháp

BAI GIẢNG TIẾNG VIỆTTIẾT: 146 – 147TỔNG KẾT NGỮ PHÁPGV: NGUYỄN TUẤN KIỆTA. TỪ LOẠI :I. DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ :TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPTừ loạiDanh từĐộng từTính từÝ nghĩa khái quátChỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm . . . Chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.Chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hoạt động, trạng thái.A- TỪ LOẠI:I. Danh từ, động từ, tính từ:Tiết 146-147: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPTiết 146-147: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPA- TỪ LOẠI:I. Danh từ, động từ, tính từ:a/ Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.b/ Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.c/ Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.d/ Đối với cháu, thật là đột ngột [].e/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải. Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.BT1/130. Trong số những từ in màu xanh sau đây, từ nào là danh từ, từ nào động từ, từ nào là tính từ ?DTĐTTTĐTDTĐTDTĐTTTTTTTBµi 2: Chọn một từ trong ba nhóm từ sau để điền vào chỗ trống cho thích hợp:/ ............ / hay/ ............ / đọc/ ............ / lần/ ............ / nghĩ ngợinhữngcácmộthãy đã vừarất hơi quárấthãymộtvừaTiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p./ ............ / cái (lăng)/ ............ / phục dịch/ ............ / làng/ ............ / đậpTỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPnhữngcácmộthãy đã vừarất hơi quánhữngđãcáchãy/ ............ / đột ngột/ ............ / ông (giáo)/ ............ / phải/ ............ / sung sướngnhữngcácmộthãy đã vừarất hơi quáquámộtquárấtTiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP3. Hãy cho biết danh từ, động từ , tính từ có thể đứng sau những từ nào? Danh từ có thể đứng sau : những, các, một. Động từ có thể đứng sau : hãy, đã, vừa. Tính từ có thể đứng sau : rất, hơi, quá.Tiết 146-147: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPA- TỪ LOẠI:I. Danh từ, động từ, tính từ:BT4/131. Kẻ bảng theo mẫu dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với DT, ĐT, TT vào những cột để trống.BẢNG TỔNG KẾT VỀ KHẢ NĂNG KẾT HỢP CỦA DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪÝ nghĩa khái quát của từ loạiKhả năng kết hợpKết hợp về phía trướcTừ loạiKết hợp về phía sauChỉ vật (người, vật, hiện tượng, khái niệm)danh từChỉ hoạt động, trạng thái của sự vậtđộng từChỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hoạt động, trạng tháitính từnhững, các, một hãy, đã, vừa rất, hơi, quá kia,ấy, nọ xong, rồi quá, lắm Bµi 5: Các từ in đậm (mµu ®á) vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ thuộc từ loại nào ?Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)- Tròn Tính từ( ĐT )TiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPb. Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lý tưởng chứ. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)c. Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội họa không nhận xét được gì ở cô con gái ngồi trước mặt đằng kia. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)- Lý tưởng Danh từ( TT )- Băn khoănTính từ( DT )	II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC:Số từĐạitừLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từchỉbacảởcủatôibao nhiêunhưngbao giờnhưấybấy giờnhữngđãngaymớiđãTrời ơichỉnămđâuhảđang1. Bảng tổng kết về các từ loại khác:TiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.Tiết 146-147: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPA- TỪ LOẠI:I. Danh từ, động từ, tính từ:II. Các từ loại khác:Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- ngay- Trời ơi- năm- đâu- hả- đang- chỉ BT1/132. BT2/133. Từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn là: à, ư, hử, hở, hả,  Chúng thuộc loại tình thái từ.B. CỤM TỪ :TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP1. Tìm phần trung tâm của các cụm danh từ in đậm. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm danh từ. ... tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó ..., một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại. (Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)ảnh hưởngnhân cáchlối sốngb. Ông khoe những ngày khởi nghĩa dồn dập ở làng. (Kim Lân, Làng)c. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.(Kim Lân, Làng)ngàyTiếng TiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.Tiết 146-147: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁPA- TỪ LOẠI:BT2/133. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in màu xanh. Chỉ ra những dấu hiệu cho biết đó là cụm động từ.B- CỤM TỪ:a/ Vừa lúc ấy, tôi đã đến gần anh. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.b/ Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính * Phần trung tâm của các cụm động từ:a/ đến, chạy, ôm. Dấu hiệu là phó từ : đã, sẽ, sẽ đứng trước.b/ lên (cải chính). Dấu hiệu là phó từ “vừa” đứng trước.TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP3. Tìm phần trung tâm của các cụm từ in đậm. Chỉ ra những yếu tố phụ đi kèm với nó....để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại.(Lê Anh Trà, Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị)Việt Nambình dịphương Đôngmớihiện đạiViệt NamCụm tính từb. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát bực.(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)c. Không, lời gởi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)êm ảphức tạpphong phúsâu sắcDấu hiệu: Có thể thêm “rất” vào phía trước phần trung tâmTiÕt 146,147: Tæng kÕt vÒ ng÷ ph¸p.