Bài giảng Ngữ văn 9 Tiết 148: Tổng kết ngữ pháp

Từ loạiDanh từĐộng từTính từÝ nghĩa khái quátChỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm. . . Chỉ hành động, trạng thái của sự vật.ChØ ®Æc điểm, tính chất của sự vật, hành động trạng thái.Bài tập 1: Trong số các từ in đậm sau đây, từ nào là danh từ, từ nào là động từ, từ nào là tính từ ?a) Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc qua một lần mà bỏ xuống được.	 ( Nguyễn Đình Thi_ Tiếng nói văn nghệ)hay,®ọc,lần,b) Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào.	 ( Kim Lân_ Làng)nghĩ ngợi,c) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh , đập đá, làm phụ hồ cho nó.	 ( Kim Lân - Làng)lăng,phục dịch,làng,®ập,d) Đối với cháu, thật là đột ngột 	 ( Nguyễn Thành Long_Lặng lẽ Sa pa)e)Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.	( Nam Cao - Lão Hạc)đột ngột,phải,sung sướng,Bài tập 2: Hãy thêm từ sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc loại từ nào?a) những, các, một b) hãy, đã, vừa c) rất, hơi, quá /. . . . ./ hay/. . . . . ./ /. . . . . ./ /. . . ./ đọclầnnghĩ ngợi/. . . ../ (cái)lăng/. . . ../ / ..../ /. . . ../ phục dịchlàngđập/. . . ../ /. . . ../ /. . . ../ /. . .. . ./ đột ngộtông(giáo)phảisung sướng(Nhóm 1)(Nhóm 2)(Nhóm 3)rấtđãmộthãy cácvừanhữngđãrấtmột hơiquá/ . . . ./ hay/.... . . . . ./ /. . . . . ..../ /. . . ./ đọclầnnghĩ ngợi/. . . ...../ (cái)lăng/. . . ..../ / ..../ /.... . . ../ phục dịchlàngđập/. . . ...../ /. . . ..../ /. . . ...../ /. . ..... ./ đột ngộtông(giáo)phảisung sướngrấtđãmộthãy cácvừanhữngđã.rấtmột hơiquáDanh tõ§éng tõTÝnh tõ H·y s¾p xÕp l¹i nh÷ng tõ sau dÊu /..../ vµo 3 cét danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ.Danh tõ§éng tõTÝnh tõ hayđột ngộtphảisung sướngrấtrất hơiquálần(cái)lănglàngông(giáo)một cácnhữngmộtđãhãyvừađãđọcnghĩ ngợiphục dịchđậpQuan s¸t b¶ng tËp hîp vµ rót ra nhËn xÐt :DT,§T,TT cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi nh÷ng tõ nµo ë phÝa tr­íc ? Bµi 3,4 KÕt hîp vÒ phÝa tr­íc Tõ lo¹i KÕt hîp vÒ phÝa sauDanh tõ§éng tõTÝnh tõB¶ng tæng kÕt vÒ kh¶ n¨ng kÕt hîp cña DT,§T,TTmét, nh÷ng, c¸c ....h·y, ®·, võa... rÊt, h¬i, qu¸...Nh÷ng tõ nµo cã thÓ kÕt hîp phÝa sau cña danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ ?Êy, kia, nµy, ®ãråi, xong, ®i, tuyÖt, qu¸, l¾m,BT5/131. Trong những câu dưới đây, các từ in màu xanh vốn thuộc từ loại nào và ở đây chúng được dùng như từ loại nào ?a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. . (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)b/ Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ. . (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)c/ Những băn khoăn ấy làm cho nhà hội hoạ không nhận xét được gì ở cô gái ngồi trước mặt đằng kia. . (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)→ “tròn” là TT, ở câu (a) nó được dùng như ĐT.→ “lí tưởng” là DT, ở câu (b) nó được dùng như TT.→ “băn khoăn ” là TT, ở câu (c) nó được dùng như DT.BT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.a/ Một lát sau không phải chỉ có ba đứa mà cả một lũ trẻ ở tầng dưới lần lượt chạy lên. . (Nguyễn Minh Châu, Bến quê) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- baBT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.b/ Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy. . . (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấyBT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.c/ Ngoài cửa sổ bấy giờ những bông hoa bằng lăng đã thưa thớt – cái giống hoa ngay khi mới nở, màu sắc đã nhợt nhạt. . . (Nguyễn Minh Châu, Bến quê) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- ngayBT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.d/ - Trời ơi, chỉ còn có năm phút ! . (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- Trời ơi- năm- chỉ BT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.e/ - Quê anh ở đâu thế ? - Hoạ sĩ hỏi. . (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- năm- đâu- Trời ơi- chỉ BT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.g/ - Đã bao giờ Tuấn  sang bên kia chưa hả ? . (Nguyễn Minh Châu, Bến quê) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- Trời ơi- năm- đâu- hả- chỉ BT1/132. Hãy sắp xếp các từ in màu xanh trong những câu sau đây vào cột thích hợp (theo bảng mẫu) ở dưới.h/ - Bố đang sai con làm cái việc gì lạ thế ? . (Nguyễn Minh Châu, Bến quê) Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- ngay- Trời ơi- năm- đâu- hả- đang- chỉ Số từĐại từLượng từChỉ từPhó từQuan hệ từTrợ từTình thái từThán từBẢNG THỐNG KÊ CÁC TỪ LOẠI KHÁC (NGOÀI BA TỪ LOẠI CHÍNH)- chỉ - cả- ở- ba- tôi - bao nhiêu - bao giờ- của - nhưng - như- ấy- bấy giờ- những- đã - mới - đã- ngay- Trời ơi- năm- đâu- hả- đang- chỉ BT1/132. BT2/133. Từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn là: à, ư, hử, hở, hả,  Chúng thuộc loại tình thái từ.