Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 101: Văn bản Bàn luận về phép học (Nguyễn Thiếp) - Lê Thị Như Hoa

Giáo viên thực hiện: Lê Thị Như HoaBµi g¶ng ng÷ v¨n 8TRƯỜNG THCS VÂN TỪKiÓm tra bµi cò Nguyªn lÝ nh©n nghÜa ®­îc NguyÔn Tr·i nªu ra trong v¨n b¶n “ N­íc §¹i ViÖt ta” lµ g× ? Tõ nguyªn lÝ nh©n nghÜa t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®éc lËp chñ quyÒn cña d©n téc §¹i ViÖt. VËy ch©n lÝ vÒ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®éc lËp chñ quyÒn ®· ®­îc NguyÔn Tr·i chøng minh nh­ thÕ nµo ?Ng÷ v¨n 8 - TiÕt 101bµn luËn vÒ phÐp häcLa S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp Tác giả : Nguyễn Thiếp (1723-1804) tự là Khải Xuyên, hiệu là Lạp Phong Cư Sĩ , người đương thời kính trọng thường gọi là La Sơn Phu Tử , quê ở làng Mật Thôn , xã Nguyệt Ao , huyện La Sơn ( nay thuộc huyện Đức Thọ ) , tỉnh Hà Tĩnh . Nguyễn Thiếp là người “thiên tư sáng suốt , học rộng hiểu sâu”, từng đỗ đạt , làm quan dưới triều Lê nhưng sau đó từ quan về dạy học . Quang Trung mấy lần viết thư mời ông cộng tác với thái độ rất chân tình nên cuối cùng Nguyễn Thiếp ra giúp triều Tây Sơn , góp phần xây dựng đất nước về mặt chính trị . Khi Quang Trung mất , ông lại về ở ẩn đến cuối đời mà không hợp tác với nhà Nguyễn .Tác phẩm : 	Tấu là một loại văn thư của bề tôi , thần dân gửi lên vua chúa để trình bày sự việc , ý kiến , đề nghị ( khác với tấu trong nghệ thuật hiện đại là một loại hình kể chuyện , biểu diễn trước công chúng , thường mang yếu tố hài ). Tấu có thể viết bằng văn xuôi hay văn vần ,văn biền ngẫu . Bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung bàn về ba điều mà theo ông bậc đế vương nên biết Bµi tÊu( cña NguyÔn ThiÕp göi vua Quang Trung )Qu©n ®øc( §øc cña vua )D©n t©m( Lßng d©n )Häc ph¸p( PhÐp häc ) ë bµi tÊu nµy, luËn ®iÓm “ PhÐp häc ch©n chÝnh” ®­îc tr×nh bµy b»ng ba luËn cø: Bµn vÒ môc ®Ých cña viÖc häc. Bµn vÒ c¸ch häc.T¸c dông cña phÐp häc ch©n chÝnh. Em h·y x¸c ®Þnh c¸c ®o¹n v¨n t­¬ng øng víi c¸c luËn cø ®ã ?§o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn “ ®Òu do nh÷ng ®iÒu tÖ h¹i Êy” §o¹n 2: TiÕp ®Õn “ xin chí bá qua”§o¹n 3: TiÕp ®Õn “ thiªn h¹ thÞnh trÞ”§o¹n cuèi cïng bµy tá nçi lßng ( kh«ng coi lµ luËn cø ) * ChØ cã häc tËp, con ng­êi míi trë nªn tèt ®Ñp. * Häc tËp lµ mét quy luËt trong cuéc sèng cña con ng­êi. Ngọc không mài, không thành đồ vật ; người không học không biết rõ đạo . Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Häc ®Ó lµm ng­êi, häc ®Ó biÕt ®¹o. Theo em, quan niÖm vÒ môc ®Ých cña viÖc häc nh­ thÕ cã ®iÓm nµo tÝch cùc cÇn ®­îc viÖc häc ngµy h«m nay ph¸t huy ? Cã nh÷ng ®iÓm nµo cÇn ®­îc bæ sung ? §iÓm tÝch cùc §iÓm cÇn bæ sung Coi träng môc tiªu ®¹o ®øc cña viÖc häc Môc ®Ých häc kh«ng chØ lµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc mµ cßn rÌn n¨ng lùc trÝ tuÖ ®Ó con ng­êi cã søc m¹nh x©y dùng, c¶i t¹o x· héi trªn mäi lÜnh vùc. Còng trong ®o¹n v¨n nµy, khi ®­a ra nhËn xÐt: “ Ng­êi ta ®ua nhau lèi häc h×nh thøc hßng cÇu danh lîi kh«ng cßn biÕt ®Õn tam c­¬ng ngò th­êng”, t¸c gi¶ ®· phª ph¸n lèi häc nµo ? Phª ph¸n lèi häc h×nh thøc, cÇu danh lîi, kh«ng theo chÝnh häc, kh«ng thùc häc. * Lèi häc chuéng h×nh thøc: häc thuéc lßng c©u ch÷ mµ kh«ng hiÓu néi dung, chØ cã danh mµ kh«ng cã thùc. * Lèi häc cÇu danh lîi: Häc ®Ó cã danh tiÕng, ®­îc träng väng, ®­îc lîi léc. Lèi häc lÖch l¹c sai tr¸i ®ã ®em ®Õn hËu qu¶ nh­ thÕ nµo ?HËu qu¶ th¶m khèc kh«n l­êng: * Chóa tÇm th­êng ( C¸c vua Lª, chóa TrÞnh: Lª C¶nh H­ng, Lª Chiªu Thèng, TrÞnh S©m, TrÞnh Kh¶i ®Òu lµ lo¹i b¹o chóa, bï nh×n, d©m lo¹n, hÌn nh¸t , tÇm th­êng vµ b¸n n­íc ). * ThÇn nÞnh hãtN­íc mÊt nhµ tan Khi bµn vÒ c¸ch häc, t¸c gi¶ ®· ®Ò xuÊt quan ®iÓm nµo ? Më tr­êng d¹y häc ë c¸c phñ huyÖn, më tr­êng t­ con ch¸u c¸c nhµ tiÖn ®©u häc ®Êy. ViÖc häc ph¶i ®­îc phæ biÕn réng kh¾p.- PhÐp häc lÊy Chu Tö lµm chuÈn.- Häc tiÓu häc ®Ó båi gèc - Häc Tø th­, Ngò kinh Häc ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n Tõ ®ã, t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p häc nh­ thÕ nµo?- TuÇn tù tiÕn lªn tõ thÊp ®Õn cao.- Häc réng, nghÜ s©u,tãm l­îc nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n, cèt yÕu.- Häc ph¶i biÕt kÕt hîp víi hµnh. NhËn xÐt cña em vÒ ®Æc ®iÓm lêi v¨n trong ®o¹n nµy ? §o¹n v¨n ®­îc cÊu t¹o b»ng c¸c c©u ng¾n, liªn kÕt chÆt chÏ khiÕn ý v¨n m¹ch l¹c, râ rµng, dÔ hiÓu. Môc ®Ých häc ch©n chÝnh vµ c¸ch häc ®óng ®¾n ®­îc t¸c gi¶ gäi lµ “§¹o häc”. Theo t¸c gi¶ “®¹o häc thµnh” sÏ cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ? * T¹o ®­îc nhiÒu ng­êi tèt. * TriÒu ®×nh ngay ng¾n, thiªn h¹ thÞnh trÞ. §Êt n­íc nhiÒu nh©n tµi, chÕ ®é v÷ng m¹nh, quèc gia h­ng thÞnh.VĂN MIẾU QUỐC TỬ GIÁM NƠI DỰNG BIA GHI TÊN CÁC TIẾN SĨth¶o luËn nhãmNhãm 1: §äc nh÷ng lêi tÊu tr×nh cña NguyÔn ThiÕp vÒ phÐp häc, em hiÓu thªm ®­îc nh÷ng ®iÒu s©u xa nµo vÒ ®¹o häc cña «ng cha ngµy tr­íc ?Nhãm 2: Tr­íc vua, t¸c gi¶ tù nhËn nh÷ng lêi tÊu tr×nh vÒ viÖc häc ch¼ng qua lµ nh÷ng “ lêi nãi vu v¬”. Em cã cho r»ng ®ã lµ nh÷ng lêi nãi vu v¬ kh«ng ?Nhãm 3: Em hiÓu g× vÒ NguyÔn ThiÕp – T¸c gi¶ cña nh÷ng lêi tÊu tr×nh nµy ?Nhãm 4: Theo em lêi tÊu tr×nh cña NguyÔn ThiÕp cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi viÖc häc ngµy nay ? Häc ®Ó lµm ng­êi, häc ®Ó biÕt vµ lµm, häc gãp phÇn lµm cho quèc gia h­ng thÞnh. Kh«ng vu v¬ v× nã dùa trªn sù thËt vÒ viÖc häc cña n­íc ta lóc ®ã, sù cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi viÖc häc vµ v× nã ®­îc viÕt ra b»ng t©m huyÕt cña t¸c gi¶. Lµ ng­êi thiªn t­ s¸ng suèt, häc réng hiÓu s©u; yªu n­íc, quan t©m ®Õn vËn mÖnh cña ®Êt n­íc; träng ch÷, träng tµi. NÒn t¶ng cho nh÷ng quan ®iÓm häc ®óng ®¾n ngµy nay: häc ®Ó lµm ng­êi, häc ®i ®«i víi hµnh.GHI NHỚ 	Với cách lập luận chặt chẽ , bài Bàn luận về phép học giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức , có tri thức , góp phần làm hưng thịnh đất nước , chứ không phải để cầu danh lợi . Muốn học tốt phải có phương pháp , học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn , đặc biệt , học phải đi đôi với hành .Sơ đồ trình tự lập luận của văn bản “ Bàn luận về phép học” .MỤC ĐÍCH CHÂN CHÍNH CỦA VIỆC HỌC PHÊ PHÁN LỐI HỌC LỆCH LẠC SAI TRÁI ,KHẲNG ĐỊNH QUAN ĐIỂM , TƯ TƯỞNG HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN TÁC DỤNG CỦA PHƯƠNG PHÁP HỌC TẬP ĐÚNG ĐẮN H­íng dÉn häc ë nhµ- Häc bµi, chuÈn bÞ bµi “ ThuÕ m¸u”- T×m tµi liÖu vÒ t¸c phÈm “ B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p” cña NguyÔn ¸i Quèc.KÝnh chóc c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o m¹nh khoÎ, h¹nh phóc !Chóc c¸c em häc sinh ch¨m ngoan, häc giái !