Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câu - Lê Thị Hồng Thúy

ới câu đứng truớcLiên kết chặt với câu đứng sau++++++++–––––––––++––2. Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.3. Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU 	Từ đây, em có nhận xét gì về cách sắp xếp trật tự từ trong câu ? Người nói (người viết) lưu ý điều gì ?	Hieäu quaû dieãn ñaït cuûa caùc caùch saép xeáp traät töï töø coù gioáng nhau khoâng ?Câu1234567Nhấn mạnh sự hung hãnLiên kết chặt với câu đứng truớcLiên kết chặt với câu đứng sau++++++++–––––––––++––	Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. 	 (xem ghi nhớ SGK trang 111) Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I . Nhận xét chung Trật tự từ trong câu sau đây có thể thay đổi được không ? Vì sao ? - Chẳng may bà chủ nhà ốm chết, ông chồng bèn nhờ thầy cúng làm cho bài văn tế. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU Trật tự từ trong câu này không thể thay đổi, vì nếu thay đổi thì :	– Không đảm bảo logic của sự việc.	– Gây khó hiểu, không đạt được hiệu quả giao tiếp. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I . Nhận xét chung	Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. 	 (xem ghi nhớ SGK trang 111)II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từNhóm 1 : Trật tự từ trong những bộ phận câu  in nghiêng dưới đây thể hiện điều gì ? Người nhà lí trưởng hình như không dám hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói. Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu.	Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.	( Ngô Tất Tố – Tắt đèn )Nhóm 2 : Chỉ ra taùc dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong hai caâu thơ sau : “Lom khom dưới núi, tiều vài chú Lác đác bên sông, chợ mấy nhà” (Bà Huyện Thanh Quan - Qua Đèo Ngang)Nhóm 3 : Traät töï töø in ñaäm döôùi ñaây theå hieän ñieàu gì ? Cuøng laém, noù coù giôû queû, haén cuõng chæ ñeán ôû tuø. ÔÛ tuø thì haén coi laø thöôøng. (Nam Cao)Nhóm 4 : So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in đậm dưới đây : Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người.	 (Thép Mới – Cây tre Việt Nam)Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.	Nhóm 2 : Chỉ ra taùc dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong hai caâu thơ sau : “Lom khom dưới núi, tiều vài chú Lác đác bên sông, chợ mấy nhà” (Bà Huyện Thanh Quan - Qua Đèo Ngang)Nhóm 3 : Traät töï töø in ñaäm döôùi ñaây theå hieän ñieàu gì ? Cuøng laém, noù coù giôû queû, haén cuõng chæ ñeán ôû tuø. ÔÛ tuø thì haén coi laø thöôøng. (Nam Cao)Nhóm 1 : Trật tự từ trong những bộ phận câu  in nghiêng dưới đây thể hiện điều gì ? Đoạn a. Giật phắt và chạy Xám mặt, vội vàng đặt con, chạy đến Đoạn b. Cai lệ – roi song; Người nhà lý trưởng –tay thước, dây thừng Thứ tự trước sau của hành động Thứ bậc cao thấp của các nhân vật Trình tự quan sát của người nói Nhóm 2 : Chỉ ra taùc dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong hai caâu thơ sau : “Lom khom dưới núi, tiều vài chú Lác đác bên sông, chợ mấy nhà” (Bà Huyện Thanh Quan - Qua Đèo Ngang)Từ “lom khom”, “lác đác” gợi tả cảnh vật hoang sơ, vắng vẻ của đèo Ngang.Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật.Nhóm 3 : Traät töï töø in ñaäm döôùi ñaây theå hieän ñieàu gì ? Cuøng laém, noù coù giôû queû, haén cuõng chæ ñeán ôû tuø. ÔÛ tuø thì haén coi laø thöôøng. (Nam Cao)Liên kết câu vơí những câu khác trong văn bản . Lặp lại cụm từ “ ở tù” đầu câu thứ hai .Nhóm 4 : So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in đậm dưới đây : Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người.	 (Thép Mới – Cây tre Việt Nam)Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.	 + Giữ làng – giữ nước ( nhịp 2/2, b-t ) + Giữ mái nhà tranh – giữ đồng lúa chín ( nhịp 4/4 – b-t) Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm .	Từ những ví dụ vừa tìm hiểu, em hãy cho biết một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ ? Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I . Nhận xét chung	Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. 	 (xem ghi nhớ SGK trang 111)II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từTrật tự từ trong câu có thể :	– Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. 	– Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. 	– Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.	– Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. 	 (xem ghi nhớ SGK trang 112) Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU I . Nhận xét chungII. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từTrật tự từ trong câu có thể :	– Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm. 	– Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. 	– Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.	– Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. 	 (Ghi nhớ SGK - trang 112) III. Luyeän taäp Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. Luyeän taäp1.Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm sau: Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. → Cụm từ in đậm trong đoạn văn trên : Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. Luyeän taäp b) Đẹp vô cùng ,Tổ quốc ta ơi ! Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt  Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát  Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca  ( Tố Hữu – Ta đi tới ) - Câu “ Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi !” : Đặt cụm từ “đẹp vô cùng” trước hô ngữ để nhấn mạnh cái đẹp của non sông mới được giải phóng. - Cụm từ “hò ô tiếng hát” :Bắt vần với sông Lô: cảm giác kéo dài, mênh mang sông nướcBắt vần với câu trước ( ngạt – hát )Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm Ñaûo “ hoø oâ” leân tröôùc Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. Luyeän taäp c) AÁy cuõng may cho coâ, vô vaån maõi ôû ngoaøi phoá theá naøy maø gaëp maät thaùm hay ñoäi con gaùi thì khoán. – Maät thaùm toâi cuõng chaû sôï, ñoäi con gaùi toâi cuõng chaû caàn. (Nguyễn Coâng Hoan – Ngựa người, người ngựa)* Lặp lại các từ và cụm từ “mật thám”, “đội con gái” : liên kết chặt chẽ câu ấy với câu trước. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. Luyeän taäp2. Có một số câu văn bị cắt rời, hãy sắp xếp lại trật tự từ trong câu và nêu tác dụng của cách sắp xếp ấy.(a) gioûi laémvaên ngheäbaïn aáy/ / / 9871341015123151114620Hết giờ(b) Người ta khinh y / vợ y sẽ khinh y / chính y sẽ khinh y. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. Luyeän taäp2. Có một câu văn bị cắt rời, hãy sắp xếp lại trật tự từ trong câu và nêu tác dụng của cách sắp xếp ấy.gioûi laémvaên ngheäbaïn aáy/ / / baïn aáybaïn aáyvaên ngheälaémgioûi vaên ngheälaémgioûi * Nhöõng caùch saép xeáp laø:Baïn aáyBaïn aáyvaên ngheäbaïn aáygioûi laémVaên ngheä,Baïn aáy gioûi vaên ngheä laém.Baïn aáy vaên ngheä gioûi laém.Vaên ngheä , baïn aáy gioûi laém. Tiết 114 LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU Traät töï töø trong caâu naøy khoâng theå thay ñoåi, vì nếu thay đổi thì :	– Khoâng ñaûm baûo logic cuûa söï vieäc.	– Khoâng taêng cöôøng ñöôïc möùc ñoä, tính chaát cuûa söï vieäcA1. Đầu lòng hai ả tố nga,Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân. (Nguyễn Du)2. Thẻ của nó người ta đã giữ. Hình của nó người ta đã chụp rồi.(Nam Cao)3. Giàu, tôi cũng giàu rồi. Sang, tôi cũng sang rồi.(Nguyễn Công Hoan)4. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.(Thép Mới)Ba , Nhaán maïnh hình aûnh ñaëc ñieåm cuûa söï vaät, hieän töôïng.b. Lieân keát vôùi nhöõng caâu khaùc trong vaên baûn.c, Baûo ñaûm söï haøi hoaø veà ngöõ aâm. d. Theå hieän thöù töï nhaát ñinh cuûa söï vaät, hieän töôïng, hoaït ñoäng. Nối các câu ở cột A tương ứng với nội dung ở cột B * Bài vừa học : – Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong câu. – Viết đoạn văn noäi dung thieát phuïc lôùp tham gia phong traøo giuùp caùc baïn coù hoaøn caûnh khoù khaên trong tröôøng. Chuù yù löïa choïn saép xeáp traät töï töø phuø hôïp* Bài sắp học : Tiết 115. Trả bài tập làm văn số 6. – Xem lại kiến thức kiểu bài văn nghị luận có vận dụng yếu tố biểu cảm. – Lập dàn ý cho đề bài viết Tập làm văn số 6.HÖÔÙNG DAÃN TÖÏ HOÏCBAØI HOÏC ÑEÁN ÑAÂY LAØ KEÁT THUÙCKÍNH CHUÙC QUYÙ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINH SÖÙC KHOÛE.KÍNH CHUÙC QUYÙ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINH SÖÙC KHOÛE.KÍNH CHUÙC QUYÙ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINH SÖÙC KHOÛE.