Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 15,16: Ôn luyện về các biện pháp tư từ từ vựng

TIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNGI. Lý thuyếtKể tên các biện pháp tu từ từ vựng đã họcSo sánhNhân hóaẨn dụHoán dụĐiệp ngữChơi chữ1. So sánha. Khái niệm: Thế nào là so sánh? Có mấy kiểu so sánh? Lấy ví dụ minh họa?- So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho diễn đạt- Có hai kiểu so sánh: So sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằngb. Ví dụ:TIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNG Những ngôi sao thức ngoài kiaChẳng bằng mẹ đã thức vì chúng conTrẻ em như búp trên cànhBiết ăn ngủ, biết học hành là ngoanSo sánh không ngang bằngSo sánh ngang bằngSo sánh ngang bằng2. Nhân hóaa. Khái niệm:Nhân hóa là gì? Có mấy kiểu nhân hóa? Lấy ví dụ minh họa?Nhân hóa là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người; làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật.. Trở nên gần gũi với con người biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.TIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNGCác kiểu nhân hóa: + Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật.+ Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.+ Trò chuyện, xưng hô với vật như với con người.b. Ví dụ:Từ đó cô mắt, cậu chân, cậu tay, bác tai, lão miệng lại sống với nhau vui vẻ. Bến cảnh lúc nào cũng rất nhiều tàu xe. Tàu lớn tàu bé đậu đầy mặt nước. Xe lớn, xe bé nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều hoạt động liên tục.TIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNGĐoạn thơ trên sử dụng nghệ thuật gì?Anh đội viên nhìn BácCàng nhìn lại càng thươngNgười cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằm3. Ẩn dụ:a. Khái niệm:Thế nào là ẩn dụ? Tác dụng của ẩn dụ?- Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.Ẩn dụ có những loại nào? Lấy ví dụ minh họa?Có bốn kiểu ẩn dụ:Ẩn dụ hình thức.Ẩn dụ cách thức.Ẩn dụ phẩm chấtẨn dụ chuyển đổi cảm giácVí dụ về ẩn dụ:Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. b. Cha lại dắt con đi trên cát mịnÁnh nắng chảy đầy vai. c. Thuyền về có nhớ bến chăngBến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. Chỉ ra từng kiểu ẩn dụ trong các ví dụ trên?A – Phẩm chấtB- Chuyển đổi cảm giácC- Cách thứcTIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNG4. Hoán dụThế nào là hoán dụ? Có mấy loại hoán dụ thường gặp?a. Khái niệm: Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.b. Các kiểu hoán dụ:Lấy bộ phận để chỉ cái toàn thể.Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi tên sự vật.Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.Lấy ví dụ minh họa cho từng kiểu hoán dụ?Vì lợi ích mười năm trồng câyVì lợi ích trăm năm trồng ngườiLấy cái cụ thể để chỉ cái trừu tượngÁo chàm đưa buổi phân lyCầm tay nhau biết nói gì hôm nayLấy dấu hiệu để gọi sự vậtVì sao trái đất nặng ân tìnhNhắc mãi tên người Hồ Chí MinhLấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựngAnh ta có chân trong đội tuyển quốc gia V. NamLấy cái bộ phận để chỉ cái toàn thểTIẾT 15 +16: ÔN LUYỆN VỀ CÁC BIỆN PHÁP TU TỪ TỪ VỰNG5. Chơi chữThế nào là chơi chữ? Tác dụng của chơi trữ?- Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hướclàm câu văn hấp dẫn, thú vị.Có những cách chơi chữ nào? Lấy ví dụ minh họa?Các cách chơi chữ:Sử dụng từ đồng âm. Sử dụng lối nói trại âm. Dùng cách điệp âm. Dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa, gần nghĩa.Ví dụ: Mênh mông muôn mẫu một màu mưaMỏi mắt miên man mãi mịt mờDùng cách điệp âmb. Con cá đối bỏ trong cối đáCon mèo cái nằm trên mái kèoDùng lối nói láic. Sánh với Na va ranh tướng PhápTiếng tăm nồng nặc khắp Đông DươngDùng từ trái nghĩa, trại âm.d. Lợi thì có lợi nhưng răng không cònDùng từ đồng âm.