Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 37: Nói quá (Bản hay) - Nguyễn Đức Trọng

Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ th¨m vµ dù giê cïng tiÕt  Ng÷ v¨n Líp 8A  Tr­êng THCS DiÔn H¶i (Ng­êi thùc hiÖn:NguyÔn §øc Träng) Hái bµi cò:1. T×nh th¸i tõ lµ g×?Cã mÊy lo¹i t×nh th¸i tõ?2. X¸c ®Þnh t×nh th¸i tõ trong c¸c vÝ dô sau vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng: a. MÑ ®i lµm råi µ? b. Th­¬ng thay sè phËn ®µn bµ Lêi r»ng b¹c mÖnh còng lµ lêi chung .So s¸nh hai c¸ch nãi sau:- Ruét ®Ó ngoµi da. - Kh«ng cã chuyÖn g× che dÊu ®­îc. TIEÁT: 37 nãi qu¸I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. XÐt vÝ dô:a. Đªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng Ngày th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi. (Tục ngữ) Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh tính chất đặc biệt cua thời tiết .Cày đång ®ang buæi ban tr­a Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy. Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy, DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn. (Ca dao) Nói quá sự thật nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân.Tiết 37 NÓI QUÁI/ Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸ 1.Xét ví dụ:*. §Æt c©u víi ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng+ §ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng Đêm tháng năm rất ngắn+ Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi Ngày tháng muời rất ngắn+ Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy Mồ hôi ướt đẫmC¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m cho lêi nãi.Hãy so s¸nh xem c¸ch nµo diÔn ®¹t hay h¬n?Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c vÝ dô trªn em hiÓu thÕ nµo lµ nãi qu¸? T¸c dông cña nãi qu¸?Tiết 37: NÓI QUÁI. Nói quá và tác dụng của nói quá 1. Xét ví dụ: 2. Ghi nhớ Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng tính biểu cảm. Bµi tËp bæ sungCho biÕt t¸c dông biÓu c¶m cña biÖn ph¸p nãi qu¸ trong c¸c c©u ca dao sau: TiÕng ®ån cha mÑ anh hiÒn. C¾n c¬m kh«ng vì, c¾n tiÒn vì tan-> Cha mÑ anh rÊt ghª gímb. Bao giê c©y c¶i lµm ®×nh Gç lim ¨n gÐm th× m×nh lÊy ta.-> kh¼ng ®Þnh “m×nh” sÏ ch¼ng bao giê lÊy “ta”c. §ªm n»m l­ng ch¼ng tíi gi­êng Mong trêi mau s¸ng ra ®­êng gÆp em-> thao thøc suèt ®ªm, tr»n träc kh«ng ngñ ®­îcĐIỀN TỪ THÍCH HỢP ĐỂ CÓ THÀNH NGỮ HOÀN CHỈNHMét N¾ng............................................. RÙA.................Nh­ trøng gµ bãc. ...........................S«i N­íc M¾t.ĐEN.......................................................QUỶ HỜN. Hai S­¬ng.CHẬM NHƯTR¾ngNHƯ CỘT NHÀ CHÁY.§æ Må H«i1234561’2’MA CHÊ3’4’5’6’THẬM XƯNG, KHOA TRƯƠNG, PHÓNG ĐẠI, CƯỜNG ĐIỆU, NGOA NGỮTiết 37: NÓI QUÁI. Nói quá và tác dụng của nói quá 1. Xét ví dụ: 2. Ghi nhớ*Lưu ý:Khi phân tích thơ văn, người ta hay dùng các khái niệm như thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ, rất ít dùng khái niệm nói quá. II. Luyện tập Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:a) Bàn tay ta làm nên tất cả .Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông) con người cã thể vượt qua trở ngại để thành c«ng ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu) vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m., sức khỏe rất tốt c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước. ( Nam Cao)	 kÎ cã quyÒn sinh s¸t ®èi víi ng­êi kh¸c. Tiết 37 NÓI QUÁI. Nói quá và tác dụng của nói quáBài 1a. Biện pháp nói quá: Sỏi đá cũng thành cơm. - Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự quyết tâm cũng như công sức của con người. Dù có khó khăn đến đâu mà quyết chí, gắng sức cũng sẽ đạt kết quả mỹ mãn.b. Biện pháp nói quá: Đi đến tận trời được. - Ý nghĩa : Thể hiện ý chí nghị lực cũng như lòng lạc quan tin tưởng của con người. Mặc khác còn để trấn an mọi người rằng vết thương nhỏ chẳng có nghĩa lý gì.Bài 2 :Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruột để ngoài danở từng khúc ruộtvắt chân lên cổ Baøi 3: Ñaët caâu vôùi caùc thaønh ngöõ coù duøng pheùp noùi quaù sau:nghieâng nöôùc nghieâng thaønh, dôøi non laáp bieån, laáp bieån vaù trôøi, mình ñoàng da, saét nghó naùt oùc . a. Naøng coâng chuùa coù veû ñeïp nghieâng nöôùc nghieâng thaønh. b. Ñoaøn keát laø söùc maïnh dôøi non laáp bieån. c. Coâng vieäc laáp bieån vaù trôøi laø coâng vieäc cuûa nhieàu ñôøi, nhieàu theá heä môùi coù theå laøm xong. d. Nhöõng chieán só mình ñoàng da saét ñaõ chieán thaéng. e. Mình nghó naùt oùc maø vaãn chöa giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy. ®Ñp nh­ tiªnBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùTr¾ng nh­ tuyÕtNhanh nh­ sãcPhi nh­ bayBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNãi nh­ vÑtKhoÎ nh­ voiBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùBaøi 4 : Tìm thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùChËm nh­ rïaT­¬i nh­ hoaBài 6: Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒHai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lần tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác. (Theo: Truyện cười dân gian )Bài 6: Thảo luận nhómCã ph¶i hai nh©n vËt trong c©u chuyÖn ®· sö dông phÐp tu tõ nãi qu¸?H·y ph©n biÖt gi÷a nãi qóa vµ nãi kho¸c?.Thời gian trong vßng 3 phótHẾT GIỜ123 Baøi 6 : Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.Noùi quaùNoùi khoaùcGioángÑeàu phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ, tính chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû.Khaùc-Lµ biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng-Nhaèm muïc ñích nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm. -Nhaèm muïc ñích laøm cho ngöôøi nghe tin vaøo nhöõng ñieàu khoâng coù thöïc. -Noùi khoaùc laø haønh ñoäng coù taùc ñoäng tieâu cöïc.Bài tập củng cố: Dùng thành ngữ nói quá sao cho thích hợp để đặt câu tả cảnh của bức ảnh.1Nêu một thành ngữ nói về hoàn cảnh khó khăn túng thiếu2 Tìm từ thích hợp điền vào ô trống để hoàn thành nhận xét sau:Phép tu từ nói quá tạo .......................................................... cho lời văn.3ấn tượng mạnh và tăng tính biểu cảmĐáp án câu 3* Hướng dẫn học ở nhà.Làm tiếp bài tập 5 vào vở. Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá . Chuẩn bị “ Ôn tập truyện ký Viết Nam.346152 Tõ lo¹i nµy cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó nèi ?§©y lµ tõ lo¹i cã chøc n¨ng gäi ®¸p vµ béc lé c¶m xóc ?BiÖn ph¸p tu tõ nµy lµ c¸ch vËn dông ng÷ ©m, ng÷ nghÜa cña tõ ®Ó t¹o ra nh÷ng c¸ch hiÓu bÊt ngê, thó vÞ ?BiÖn ph¸p tu tõ nµy còng ®­îc gäi lµ so s¸nh nh­ng lµ so s¸nh ngÇm ? Tõ “nh­” lµ tõ ng÷ ®­îc sö dông phæbiÕn trong biÖn ph¸p tu tõ nµy ?« ch÷ÈDNuaHTõNTCIHCH÷¬SOSHN¸Nhaãn©HQNHUTAõÖGi¶i « ch÷ôoiq¸NTrß ch¬i « chöCè lªnChóc mõng b¹n !Nãi qu¸¤ sè 1 cã 7 ch÷ c¸i« sè 2 cã 6 ch÷ c¸i« sè 4 cã 8 ch÷ c¸i« sè 5 cã 4 ch÷ c¸i« sè 6 cã 6 ch÷ c¸i« sè 3 cã 7 ch÷ c¸i§©y lµ biÖn ph¸p tu tõ mµ c¸c em ®· häc ë líp 6: lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt... B»ng nh÷ng tõ ng÷ vèn ®­îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi ?!Sai råiKÝnh chóc quý thÇy c« m¹nh khoÎ,c«ng t¸c tèt,chóc c¸c b¹n häc sinh häc giái vµ ®¹t kÕt qu¶ cao trong häc tËp. HÑn gÆp l¹i !