Bài giảng Ngữ Văn Khối 8 - Tiết 54, Bài 14: Dấu ngoặc kép

G DỤNG DÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau dïng ®Ó lµm g× ?c. Tre víi ng­êi nh­ thÕ ®· mÊy ngh×n n¨m. Mét thÕ kØ “v¨n minh”, “khai hãa” cña thùc d©n còng kh«ng lµm ra ®­îc tÊc s¾t. Tre vÉn ph¶i cßn vÊt v¶ m·i víi ng­êi. (ThÐp Míi, C©y tre ViÖt Nam) hay có hàm ý mỉa mai.- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp; Dấu ngoặc kép dùng để: Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG 	DÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau dïng ®Ó lµm g× ?d. Hµng lo¹t vë kÞch nh­ “Tay ng­êi ®µn bµ”, “Gi¸c ngé”, “Bªn kia s«ng §uèng”,... ra ®êi. (Ng÷ v¨n 7, tËp hai)- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,  được dẫn.- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp; Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNGII. LUYỆN TẬP Bµi 1 Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau:Nã cø lµm in nh­ nã tr¸ch t«i; nã kªu ­ ö, nh×n t«i, nh­ muèn b¶o t«i r»ng: “A ! L·o giµ tÖ l¾m! T«i ¨n ë víi l·o nh­ thÕ mµ l·o ®èi xö víi t«i nh­ thÕ nµy µ?”. (Nam Cao, L·o H¹c)1) Bµi tËp 1/142: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. a. Câu nói được dẫn trực tiếp.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bµi 1 Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau:b. KÕt côc, anh chµng “hÇu cËn «ng lÝ” yÕu h¬n chÞ chµng con män, h¾n bÞ chÞ nµy tóm tãc l¼ng cho mét c¸i, ng· nhµo ra thÒm. (Ng« TÊt Tè, T¾t ®Ìn)b. Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.1) Bµi tËp 1/142: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. a. Câu nói được dẫn trực tiếp.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bµi 1 Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau:c. Hai tiÕng “em bД mµ c« t«i ng©n thËt dµi ra, thËt râ, qu¶ nhiªn ®· xo¾n lÊy t©m can t«i theo ý c« t«i muèn. (Nguyªn Hång, Nh÷ng ngµy th¬ Êu) c. Từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.b. Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.1) Bµi tËp 1/142: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. a. Câu nói được dẫn trực tiếp.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bµi 1 Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong ®o¹n trÝch sau:d. Tr­íc n¨m 1914, hä chØ lµ nh÷ng tªn da ®en bÈn thØu, nh÷ng tªn “An-nam-mÝt” bÈn thØu, giái l¾m th× còng chØ biÕt kÐo xe tay vµ ¨n ®ßn cña c¸c quan cai trÞ nhµ ta. Êy thÕ mµ cuéc chiÕn tranh vui t­¬i võa bïng næ th× lËp tøc hä biÕn thµnh nh÷ng ®øa “con yªu”, nh÷ng ng­êi “b¹n hiÒn” cña c¸c quan cai trÞ phô mÉu nh©n hËu, thËm chÝ cña c¶ c¸c quan toµn quyÒn lín, toµn quþÒn bÐ n÷a. §ïng mét c¸i, hä (nh÷ng ng­êi b¶n xø) ®­îc phong cho c¸i danh hiÖu tèi cao lµ “chiÕn sÜ b¶o vÖ c«ng lÝ vµ tù do”. (NguyÔn ¸i Quèc, ThuÕ m¸u)d. Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.c. Từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.b. Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.1) Bµi tËp 1/142: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. a. Câu nói được dẫn trực tiếp.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bµi 1 Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau:e. NguyÔn Du ®· thuËt l¹i c¶nh Hå T«n HiÕn nghe ®µn: Nghe cµng ®¾m, ng¾m cµng say, L¹ cho mÆt s¾t còng ng©y v× t×nhC¸i thø “mÆt s¾t” mµ “ng©y v× t×nh” Êy qu¶ kh«ng lÊy g× lµm ®Ñp!(Hoµi Thanh, trong TËp nghÞ luËn vµ phª b×nh v¨n häc, tËp I)e. Từ ngữ được dẫn trực tiếp.d. Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.c. Từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.b. Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.1) Bµi tËp 1/142: Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp. a. Câu nói được dẫn trực tiếp.2. Bµi tËp 2 (SGK tr 143). §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp (cã ®iÒu chØnh ch÷ viÕt hoa trong tr­êng hîp cÇn thiÕt) trong ®o¹n trÝch vµ gi¶i thÝch lÝ do.BiÓn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o - Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ c¸ t­¬i ? Nhµ hµng nghe nãi, bá ngay ch÷ t­¬i ®i. (Theo Treo biÓn)b) Nã nhËp t©m lêi d¹y cña chó TiÕn Lª ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u. (Theo T¹ Duy Anh, Bøc tranh cña em g¸i t«i)c) L·o H¹c ¬i ! L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t ! L·o ®õng lo l¾ng g× cho c¸i v­ên cña l·o. T«i sÏ cè gi÷ g×n cho l·o. §Õn khi con trai l·o vÒ, t«i sÏ trao l¹i cho h¾n vµ b¶o h¾n ®©y lµ c¸i v­ên mµ «ng cô th©n sinh ra anh ®· cè ®Ó l¹i cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo... (Theo Nam Cao, L·o H¹c)I. CÔNG DỤNGII. LUYỆN TẬP Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPBµi 2 §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp (cã ®iÒu chØnh ch÷ viÕt hoa trong tr­êng hîp cÇn thiÕt) trong ®o¹n trÝch vµ gi¶i thÝch lÝ do.BiÓn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o - Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ c¸ t­¬i ? Nhµ hµng nghe nãi, bá ngay ch÷ t­¬i ®i. (Theo Treo biÓn)I. CÔNG DỤNGII. LUYỆN TẬP Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉP:- Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ “c¸ t­¬i” ? Nhµ hµng nghe nãi, bá ngay ch÷ “t­¬i” ®i.a) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời đối thoại.- Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại. 2. Bµi tËp 2/143: §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp, gi¶i thÝch lÝ do.b) Nã nhËp t©m lêi d¹y cña chó TiÕn Lª ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u. (Theo T¹ Duy Anh, Bøc tranh cña em g¸i t«i)I. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉP:“ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u.”“Ch¸u h·y vÏ c¸i g× th©n thuéc nhÊt víi ch¸u.”Bµi 2 §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp (cã ®iÒu chØnh ch÷ viÕt hoa trong tr­êng hîp cÇn thiÕt) trong ®o¹n trÝch vµ gi¶i thÝch lÝ do.b) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp. - Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu trực tiếp.a) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời đối thoại.- Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại. 2. Bµi tËp 2/143: §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp, gi¶i thÝch lÝ do.c) L·o H¹c ¬i ! L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t ! L·o ®õng lo l¾ng g× cho c¸i v­ên cña l·o. T«i sÏ cè gi÷ g×n cho l·o. §Õn khi con trai l·o vÒ, t«i sÏ trao l¹i cho h¾n vµ b¶o h¾n ®©y lµ c¸i v­ên mµ «ng cô th©n sinh ra anh ®· cè ®Ó l¹i cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo... (Theo Nam Cao, L·o H¹c)Bµi 2 §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp (cã ®iÒu chØnh ch÷ viÕt hoa trong tr­êng hîp cÇn thiÕt) trong ®o¹n trÝch vµ gi¶i thÝch lÝ do.I. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉP:mµ «ng cô th©n sinh ra anh ®· cè ®Ó l¹i cho anh trän vÑn; cô thµ chÕt chø kh«ng chÞu b¸n ®i mét sµo...”.:"®©y lµ c¸i v­ên:"§©y lµ c¸i v­ênc) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp. - Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp. b) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp. - Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu trực tiếp.a) - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu (báo trước) lời đối thoại.- Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại. 2. Bµi tËp 2/143: §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp, gi¶i thÝch lÝ do.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNGBµi 3 V× sao hai c©u sau ®©y cã ý nghÜa gièng nhau mµ dïng c¸c dÊu c©u kh¸c nhau?a. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi : "T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n­íc ta ®­îc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®­îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ta ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®­îc häc hµnh."II. LUYỆN TẬP a. Dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp ®Ó ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp, dÉn nguyªn v¨n lêi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Hai c©u sau ®©y cã ý nghÜa gièng nhau, nh­ng dïng c¸c dÊu c©u kh¸c nhau.3. Bµi tËp 3/143-144: Hai c©u sau ®©y cã ý nghÜa gièng nhau, nh­ng dïng c¸c dÊu c©u kh¸c nhau.Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG II. LUYỆN TẬP a. Dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp ®Ó ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp, dÉn nguyªn v¨n lêi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh.Bµi 3 V× sao hai c©u sau ®©y cã ý nghÜa gièng nhau mµ dïng c¸c dÊu c©u kh¸c nhau?a. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi : "T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n­íc ta ®­îc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®­îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ta ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®­îc häc hµnh."b. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi Ng­êi chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho n­íc ta ®­îc hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®­îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ta ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®­îc häc hµnh. b. Kh«ng dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp v× c©u nãi kh«ng ®­îc dÉn nguyªn v¨n (lêi dÉn gi¸n tiÕp). 3. Bµi tËp 3/143-144:Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG 4. Bµi tËp 4/144: ViÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh ng¾n cã dïng dÊu ngoÆc ®¬n, dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp. Gi¶i thÝch c«ng dông cña c¸c lo¹i dÊu c©u nµy trong ®o¹n v¨n ®ã.Yªu cÇu:- ViÕt thµnh ®o¹n v¨n.- Dïng dÊu ngoÆc ®¬n, dÊu hai chÊm, dÊu ngoÆc kÐp.- Gi¶i thÝch c«ng dông cña c¸c dÊu c©u trong ®o¹n v¨n.II. LUYỆN TẬPĐoạn văn tham khảo:	Đôi dép lốp là sản phẩm của một thời đánh giặc gian khổ mà anh hùng của dân tộc. Người cha già kính yêu của dân tộc cũng đi dép lốp – đôi dép đã trở thành huyền thoại của một con người giản dị mà vĩ đại: “Còn đôi dép cũ, mòn quai gót Bác vẫn thường đi giữa thế gian...” (Tố Hữu)Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPI. CÔNG DỤNG 5. Bµi tËp 5/144: T×m nh÷ng tr­êng hîp cã sö dông dÊu ngoÆc ®¬n, dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp trong mét bµi häc ë s¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 8, tËp mét vµ gi¶i thÝch c«ng dông cña chóng.II. LUYỆN TẬPVí dụ văn bản: “Ôn dịch, thuốc lá”, “Bài toán dân số”, ...Bài 14 - Tiết 54: DẤU NGOẶC KÉPBẢNG TÓM TẮT CÔNG DỤNG DẤU NGOẶC KÉPĐánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp; Đánh dấu từ ngữ theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,... được dẫn.Ví dụ: Người xưa có câu: “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng”.Ví dụ: Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.Ví dụ: Tờ báo “Tuổi trẻ” được mọi người yêu thích. H­íng dÉn häc tËp 1/ Bµi häc: C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp /142.Hoµn chØnh c¸c bµi tËp 4,5 /144.2/ Bµi míi: «n luyÖn vÒ dÊu c©uLËp b¶ng Tæng kÕt vÒ dÊu c©u theo mÉu SGK /150.Xem tr­íc môc II, III /151 152.Xin mêi quý thÇy c« cïng c¸c em nghØ Chóc quý thÇy c« dåi dµo søc kháe. Chóc c¸c em häc thuéc bµi.