Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 86: Phần tiếng Việt Câu cảm thán

TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN TRỖIduy xuyªnKieåm tra baøi cuõNgöõ vaên 8Trình bày đặc điểm hình thức và chức năng của câu cầu khiến ? Cho ví dụ. - Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ, đi , thôi , nàohay ngữ điệu cầu khiến;- dùng để yêu cầu, sai khiến, ra lệnh, khuyên bảo- Khi viết: cuối câu có dấu chấm than (!) Nếu không nhấn mạnh ý câu khiến thì dùng dấu chấm .Ngữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙNI. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:Caâu naøo trong ñoaïn trích theå hieän caûm xuùc cuûa oâng giaùo khi nghó veà laõo Haïc?Hôõi ôi Laõo Haïc ! CAÂU CAÛM THAÙNa. Hỡi ơi Lão Hạc ! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều hơn ai hếtMột người như thế ấy đã khóc vì trót lừa một con chó!Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm, láng giềngCon người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn ( Nam Cao , Lão Hạc )Câu nào thể hiện cảm xúc của ông giáo khi nghĩ về lão Hạc ? Nhờ dấu hiệu nào giúp em biết được điều đó?Ngữ văn 8Tiết 86- Than oâi ! Thôøi oanh lieät nay coøn ñaâu ? CAÂU CAÛM THAÙNb. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội , Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt , Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ? - Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ?	( Thế Lữ , Nhớ rừng )? Câu nào thể hiện cảm xúc của con hổ khi nhớ rừng ? Nhờ dấu hiệu nào đã giúp em nhận biết điều đó?Ngữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙNI. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:- Có từ cảm thán: ôi , than ôi , hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi ; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào,..- Cuối câu kết thúc có dấu chấm than.1. Hình thức:Ngữ văn 8Tiết 862. Chức năng- Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết) .Về hình thức, câu cảm thán có đặc điểm gì?Câu cảm thán có chức năng gì? CAÂU CAÛM THAÙNI. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:- Có từ cảm thán: ôi , than ôi , hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi ; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào,..- Cuối câu kết thúc có dấu chấm than.1. Hình thức:Ngữ văn 8Tiết 862. Chức năng- Câu cảm thán dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết) .? Khi viết đơn hay bản hợp đồng, hay trình bày kết quả một bài toán,có thể dùng câu cảm thán không ? Vì sao ?Những văn bản hành chính, văn bản khoa học, chỉ sử dụng những ngôn ngữ tư duy lôgic, thuần tuý trí tuệ, không thích hợp sử dụng ngôn ngữ biểu lộ cảm xúc .- Câu cảm thán thường xuất hiện chủ yếu trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương. CAÂU CAÛM THAÙNNhìn tranh và đặt câu cảm thánNgữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙNI. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG:1. Hình thức:Ngữ văn 8Tiết 862. Chức năngII. LUYỆN TẬP:THẢO LUẬN NHÓM ( 5 phút) - Nhóm 1: BT 1 - Nhóm 2: BT 2 - Nhóm 3: BT 3 - Nhóm 4: BT 4 CAÂU CAÛM THAÙNBài tập 1: Tìm câu cảm thán và giải thích vì sao ?Bài tập 2: Phân tích tình cảm, cảm xúc trong các câu và cho biết có phải câu cảm thán không , vì sao ?Bài tập 3: Đặt 2 câu cảm thán :a. Trước tình cảm của một người thân dành cho mình.b. Khi nhìn thấy mặt trời mọc .Bài tập 4: Nêu sự khác nhau của 3 loại câu: a/ Câu nghi vấn  - Về hình thức và chức năng b/ Câu cầu khiến 	 c/ Câu cảm thánNgữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙN- Các câu còn lại có dấu chấm than nhưng không có từ cảm thán nên không phải là câu cảm thán1. Bài tập 1:a. “Than ôi !lo thay ! nguy thay! ”b. “Hỡi cảnh rừng  của ta ơi ! c.“Chao ôi,..của mình thôi.”Ngữ văn 8Tiết 862.Bài tập 2.a. Là lời than của người nông dân xưa .b. Là lời than thân của người chinh phụ xưa.c. Tâm trạng bế tắt của thi nhân trước Cách mạng tháng 8- 1945.d. Nỗi ân hận của Dế mèn trước cái chết tức tưởi của Dế Choắt.* Tất cả đều bộc lộ cảm xúc nhưng không có từ cảm thán nên không là câu cảm thán CAÂU CAÛM THAÙNBaøi taäp 3 : Ñaët 2 caâu caûm thaùn : a. Tröôùc tình caûm cuûa moät ngöôøi thaân daønh cho mình. b. Khi nhìn thaáy maët trôøi moïc .Chao oâi ! Moät ngaøy vaéng meï sao maø daøi ñaèng ñaüng ! ( Noùi khi meï ñi vaéng caû ngaøy môùi veà.) b. OÂi, moãi buoåi bình minh ñeàu loäng laãy thay!Ngữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙNHoaëc :* - A ! Meï ñaõ veà ! - Con gioûi laém ! Quaø cuûa con ñaây ! - Meï tuyeät vôøi quaù ! Nhöng moät ngaøy vaéng meï sao maø daøi ñaèng ñaüng !..a. Vaéng meï, ngaøy môùi daøi laøm sao !b. Chao oâi ! Caûnh bình minh thaät laø ñeïp .Ngữ văn 8Tiết 86 CAÂU CAÛM THAÙNT¸c gi¶: Phan Béi Ch©u4. Baøi taäp 4. Neâu söïï khaùc nhau cuûa 3 loaïi caâu : a/ Caâu nghi vaán b/ Caâu caàu khieán c/ Caâu caûm thaùn -Veà hình thöùc vaø chöùc naêngNgữ văn 8Tiết 86Kiểu câuĐặc điểm hình thức, chức năngCâu nghi vấn- Có từ nghi vấn : Ai, gì , nào, sao, bao nhiêu, bấy nhiêua, ư, ha, chứ,(co) không, (đã)chưa) hoặc có từ hay (lựa chọn).- Cuối câu có dấu chấm hỏi .- Dùng để hỏi . Câu cầu khiến- Có từ cầu khiến : Hãy , đừng , chớ, đi, thôi, nào, hoặc dung ngư đieu cau khien - Dùng để yêu cầu, ra lệnh, sai khiến, khuyên bảo .- Cuối câu có dấu chấm than (!) Nếu không nhấn mạnh ý câu khiến thì dùng dấu chấm .Câu cảm thán- Có từ cảm thán : Ôi , than ôi ,hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi ; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào,- Cuối câu kết thúc có dấu chấm than ( ! )- Dùng để bộc lộ cảm xúc của người nói hoặc viết .- Dùng trong lời nói hằng ngày và trong ngôn ngữ văn chương.văn chương - Nghi vấn văn chương - khẳng định nói - cầu khiếnVí duï :1. Trời ơi ! Bạn hét toáng thế sẽ làm em bé thức giấc đấy ! 2. Quê hương ơi ! lòng tôi cũng như sông . 3. Bác ơi ! Tim Bác mênh mông thế ? Caùc chöùc naêng khaùc : Coù theå duøng caâu caûm thaùn ñeå caàu khieán, khaúng ñònh, phuû ñònh, nghi vaánBaøi taäp traéc nghieäma. Duøng ñeå yeâu caàu .b. Duøng ñeå hoûi .c. Duøng ñeå boäc loä caûm xuùc .d. Duøng ñeå keå laïi söï vieäc .Caâu caûm thaùn coù chöùc naêng - Hoïc thuoäc loøng phaàn ghi nhôù, laøm caùc baøi taäp cho hoaøn chænh .Taäp vieát ñoaïn vaên coù caâu caûm thaùn. - Chuaån bò baøi Caâu traàn thuaät. + Ñoïc caùc ñoaïn trích sgk/45, chæ ra caùc caâu traàn thuaät, ñaëc ñieåm vaø hình thöùc cuûa caâu traàn thuaät. + Löu yù chuaån bò caùc baøi taäp thaûo luaän 2,3,4 sgk/ 47.Høöôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø :Chóc quý thÇy c« gi¸o vµ c¸c em søc kháe, h¹nh phóc!