Bài giảng Ngữ Văn Khối 8 - Tiết 95: Phần Tiếng Việt: Hành động nói - Nguyễn Cảnh Khánh

TRÖÔØNG THCS TAÂY SÔNCHAØO MÖØNG QUYÙ THAÀY COÂ VEÀ THAÊM LÔÙPGV: NGUYEÃN CAÛNH KHAÙNHLÔÙP 8A11/ Nêu đặc điểm hình thức, chức năng của câu phủ định? 2/ Đặt một câu phủ định bác bỏ?KIỂM TRA BÀI CŨ Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải(là), chẳng phải(là), đâu có phải(là), đâu(có)... Câu phủ định dùng để:	+ Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).	+ Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ).Tieát 95:Haønh ñoäng noùiTiết 95: Hành động nóiI. Hành động nói là gì?1. Chọn ngữ liệu ( SGK- Trang 62)Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng .. nảy ra kế khác. Hắn nói: - Con trăn ấy Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.- Thạch Sanh thật thà kiếm củi nuôi thân.- Mục đích của Lý thông là gì? Đuổi Thach Sanh đi nhằm cướp công của Thạch Sanh.- Câu nói thể hiện:“Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.” Lí Thông đạt được mục đích.“Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.”- Lí Thông thực hiện được mục đích ấy bằng phương tiện lời nói.-> Lời nói của Lí Thông là một hành động vì nó có tính mục đích.=> Là hành động nói.HÀNH ĐỘNG NÓIA- Chủ nhật đếnmình chơi nhé?C- Thôi, bận thì để hôm khác, đến nhé, tụi mình chờ đấy!B- Mình còn xem có bận gì không đãB- Thôi được, mình sẽ đến!Trình bày (hứaHỏi (rủ rêHứa hẹn(thông báo) Cầu khiến(đề nghị...)1234Ghi nhớ 1: Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.Tiết 95: Hành động nóiHành động nói là gì?Chọn ngữ liệu ( SGK- Trang 62)Phân tích và rút ra kết luậnII.Một số kiểu hành động nói thường gặp. 1.Chọn ngữ liệu: (SGK- Trang 62,63)(1)Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.(2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.(3)Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn đi ngay đi.(4)Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.Xác định mục đích của hành động nói: trình bày đe doạ điều khiển hứa hẹnLời của Lý ThôngMục đíchVD 1:Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.VD 2: sgk- T 63: Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích sau và cho biết mục đích của mỗi hành động. - Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.(...) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc: U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...	( Ngô tất Tố, Tắt đèn)Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.U nhất định bán con đấy ư? ... Khốn nạn thâncon thế này! Trời ơi!...Xác định mục đích của hành động nói: HỏiBáo tinBộc lộ cảm xúc Hành động nóiMục đíchhứa hẹnđiều khiển bộc lộ cxMục đíchHành động nói(1) Ông lão ơi! (2) Ông sinh phúc thả tôi trở về biển khơi. (3) Tôi xin đền ơn ông, ông muốn gì cũng được.Bài tập nhanh: Xác định hành động nói và mục đích nói trong những câu sau (đoạn trích Lão Hạc- t60)Hành động nóiMục đích“Cậu vàng đi đời rồi , ông giáo ạ!” Bán rồi, họ vừa bắt xongCụ bỏn rồi?; “thế nó cho bắt à?Khốn nạn... Ông giáo ơi!...Các câu còn lạiBáo tinHỏi Bộc lộ cxTrình bàyGhi nhớ 2:	Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến, dự đoán,...), điều khiển (cầu khiến, đe dọa, thách thức,...), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.Các tổ cử đại diện lên bảng lấy ví dụ:A. Cậu vừa đi du lịch về đấy à?B. Gật đầu.A. Có vui không?B. Lắc đầu.Bài tập mở rộng:Em hãy cho biết đoạn văn trên có những hành động nói nào?-> Có hành động hỏi và hành động gật đầu, lắc đầu ( xác nhận và bác bỏ).=>Như vậy hành động nói có thể diễn ra bằng lời nói tương ứng với các kiểu câu, cũng có thể bằng cử chỉ, điệu bộ, nhưng dạng điển hình của hành động nói vẫn là bằng lời nói.Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.Người ta dựa theo mục đích của hành động nói mà đặt tên cho nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày( báo tin, kể, tả, nêu ý kiến , dự đoán,...), điều khiển( cầu khiến, đe dọa, thách thức,...), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.	Ghi nhớ 2: sgk/	Chú ý: Trong quá trình giao tiếp, cần xác định rõ đối tượng giao tiếp để có những hành động nói phù hợp, đạt hiệu quả giao tiếp cao.III. LUYỆN TẬP:Bài tập 1: -Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích gì?- Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện ở một câu trong bài hịch và vai trò của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung?Trần Quốc Tuấn viết “ Hịch tướng sĩ” nhằm mục đích khích lệ tướng sĩ học tập Binh thư yếu lược và lòng yêu nước của tướng sĩ.- Mục đích của hành động nói trong câu văn“ Nay ta bảo thật các ngươilàm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai”: Khuyên tướng sĩ luôn cảnh giác cao trước kẻ thù và phải chăm chỉ tập luyện võ nghệ sẵn sàng đánh giặc. Vai trò của câu văn trên trong việc thực hiện mục đích chung là khích lệ lòng yêu nước của tướng sĩ trong việc bảo vệ đất nước.Hành động nóiMục đíchBác trai đã khá rồi chứ?Cảm ơn cụ ...mỏi mệt lắm.Này, bảo bác ấy...cho hoàn hồn.Vâng, cháu cũng...còn gì.Thế thì phải giục...rồi đấy!Đây là trời có ý...làm việc lớn.Chúng tôi nguyện...tổ quốc!Bài tập 2:Hứa hẹnHành động hỏiTrình bàyĐiều khiểnBộc lộ cxĐiều khiểnTrình bàyBài tập 3Xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong câu chứa từ “hứa”.- Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau.	Hành động điều khiển	- Anh hứa đi.	Hành động điều khiển	- Anh xin hứa.	Hành động hứa hẹn	Như vậy, không phải câu nào có từ “hứa “cũng là thực hiện hành động hứa. Hành động hứa chỉ được thực hiện khi người nói câu hứa đó phải thuộc ngôi thứ nhất.	DẶN DÒ* Hoàn thành các bài tập sgk* Viết một đoạn hội thoại* Soạn bài hành động nói (tt)Chân thànhcám ơn Thầy cô và các emKính chúcThầy cô và các em dồi dàosức khỏe