Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Văn học Tiết 78: Khi con tu hú (Tố Hữu)

KiÓm tra bµi cò : ? Em h·y ®äc thuéc mét khæ th¬ em yªu thÝch trong bµi th¬ “ Quª h­ương” (TÕ Hanh). Nªu c¶m nhËn cña em vÒ gi¸ trÞ néi dung cña bµi th¬ ?Bµi th¬ ®· vÏ ra mét bøc tranh t­ư¬i s¸ng, sinh ®éng vÒ mét lµng quª miÒn biÓn, trong ®ã næi bËt lªn hình ¶nh khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ng­ười d©n lµng chµi vµ sinh ho¹t lao ®éng lµng chµi. TiÕt 78. Văn bản: khi con tu hó (Tố Hữu)I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:- Ông được Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 1996). - Tố Hữu (1920 – 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành, quê huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng (từ khi còn là học sinh trường Quốc học). Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến.Tè HỮu (1920 - 2002)Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua timHån t«i lµ mét v­ưên hoa l¸RÊt ®Ëm hư­¬ng vµ rén tiÕng chimI. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:* C¸c t¸c phÈm lín cña «ng:	+ Tõ Êy (1937 - 1946)	+ ViÖt B¾c (1947 - 1954)	+ Giã léng (1955 - 1971)	+ Ra trËn (1962 - 1971)	+ M¸u vµ hoa (1972 - 1977)	+ Mét tiÕng ®ên (1992)	+ Ta víi ta (1999)I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:2. Văn bản:- Sáng tác tháng 7 năm 1939 tại nhà lao Thừa Phủ.- In trong tập thơ Từ ấy.(Tè Hữu 1939)I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:2. Văn bản:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:- Đọc.- Chú thích - Bố cục:Khi con tu hú / gọi bầyLúa chiêm đang chín, / trái cây ngọt dầnVườn râm / dậy tiếng / ve ngânBắp rây vàng hạt / đầy sân nắng đàoTrời xanh / càng rộng / càng cao Đôi con diều sáo / lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy / bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, / hè ôi!Ngột làm sao,/ chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời / cứ kêu!P1 (6 c©u ®Çu): Bøc tranh mïa hÌ.P2 (4 c©u cuèi): T©m tr¹ng ng­ưêi tï c¸ch m¹ng.I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèKhi con tu hú/ gọi bầy Lúa chiêm đang chín / trái cây ngọt dần Vườn râm / dậy tiếng / ve ngânBắp rây vàng hạt / đầy sân nắng đào Trời xanh / càng rộng /càng cao Đôi con diều sáo/ lộn nhào từng khôngKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngI. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèÂm thanhtu hú gọi bầyve ngânsáo diềuKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTưng bừng rộn rãMàu sắcHương vịKhông gianRực rỡvàng (bắp, lúa)xanh (trời)hồng (nắng đào)Ngọt ngào lúa đang chíntrái ngọt dầnKhoáng đạttrời :rộng, caodiều sáo: lộn nhào từng không- Nghệ thuật miêu tả, động từ, tính từ chọn lọc, ngôn ngữ hình ảnh thơ trong sáng, giàu tính biểu cảm.Bức tranh mùa hè sống động: rộn ràng âm thanh, rực rõ sắc màu, ngọt ngào hương vị, khoáng đạt tự do.Thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, khao khát tự do.I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tùTa nghe/ hè dậy/ bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng / hè ôi!Ngột làm sao / chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời / cứ kêu!- Nhịp thơ: thay đổi bất thường- Dùng nhiều động từ mạnh, nhiều từ ngữ cảm thán.- Bộc lộ cảm xúc trực tiếp.Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt cao độ và niềm khao khát cháy bỏng cuộc sống tự do muốn thoát ra khỏi cảnh sống tù ngục.I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tùKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng cao Đôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tùKhi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đàoTrời xanh càng rộng càng cao Đôi con diều sáo lộn nhào từng khôngTa nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu!Thảo luận nhóm.? Mở đầu và kết thúc bài thơ là tiếng chim tu hú nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú ở hai đoạn rất khác nhau? Vì sao?I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tùThảo luận nhóm.? Mở đầu và kết thúc đều là tiếng tu hú nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú ở hai đoạn rất khác nhau? Vì sao?Câu đầuCâu cuốiLà tiếng chim gọi bạn, gọi mùa hè tưng bừng sự sống, gợi bầu trời tự do.Tiếng chim lại nhấn vào tâm trạng và cảm giác bực bội, ngột ngạt; là tiếng gọi, lời giục giã thôi thúc người tù vượt thoát cảnh giam cầm, tìm về tự do.I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tù3. Ghi nhớ: SGKa) Nghệ thuật:- Thể thơ lục bát linh hoạt, uyển chuyển, thiết tha. - Giọng điệu tự nhiên, hai mạch cảm xúc nhất quán.- Từ ngữ gợi cảm.- Kết cấu độc đáo.b) Nội dung: - Thể hiện sâu sắc lòng yêu cuộc sống và niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày.I. Giới thiệu chung Tiết 78. Văn bản: KHI CON TU HÚ1. Tác giả:II. Đọc - hiểu văn bản1. Đọc, chú thích, bố cục:2. Văn bản:2. Phân tích:a) Bức tranh mùa hèb) Tâm trạng người tù3. Ghi nhớ: SGKIII. Luyện tập ? Bắt đầu bằng cụm từ Khi con tu hú, hãy đặt một câu hoàn chỉnh thâu tóm nội dung của bài thơ?CÂU MINH HỌA: Khi con tu hú gọi bầy là lúc mùa hè đến, người tù cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt, càng khao khát cháy bỏng cuộc sống tự do ở bên ngoài.Củng cốHãy chọn câu trả lời đúng nhất.Nghệ thuật nổi bật của bài thơ Khi con tu hú là gì?Thể thơ lục bát giản dị, thiết tha.Nghệ thuật miêu tả, từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh.Thể thơ lục bát giản dị, từ ngữ gợi cảm, nhịp thơ thay đổi bất thường.D. Thể thơ lục bát giản dị, từ ngữ gợi cảm, nhịp thơ thay đổi bất thường, kết cấu độc đáo. Củng cốHãy chọn câu trả lời đúng nhất.2. Qua bài thơ Khi con tu hú, em cảm nhận được gì từ tâm hồn nhà thơ Tố Hữu?Lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do cháy bỏng.Mong muốn thoát li cuộc sống thực tại.Buồn bực vì tiếng chim tu hú ngoài trời cứ kêu.D. Mong nhớ da diết cuộc sống bên ngoài.Hướng dẫn về nhà- Häc thuéc bµi th¬, n¾m vững gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt. ViÕt ®o¹n văn thuyÕt minh vÒ t¸c gi¶ Tè Hữu.- So¹n văn b¶n: Tøc c¶nh P¾c Bã. + ChuÈn bÞ : T¸c gi¶ Hå ChÝ Minh và trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.