Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác - và Ăng - ghen

BA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁCĂNG-GHENĂNG-GHENCÁC MÁCI.GIỚI THIỆU CHUNG: 1.Tác giả: Phri-đrich Ăng-ghen (1820-1895) nhà triết học người Đức, nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của phong trào công nhân thế giới và Quốc tế Cộng sản, bạn thân của Các Mác.I.GIỚI THIỆU CHUNG: 2.Các Mác: Các Mác (1818-1883) là nhà triết học và lý luận chính trị vĩ đại người Đức, là lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới. Các Mác là người sáng tạo ra chủ nghĩa cộng sản.I.GIỚI THIỆU CHUNG: 3.Tác phẩm: Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác là bài điếu văn Ăng-ghen đọc trước mộ Các Mác tại nghĩa trang Hai-ghết (thủ đô Luân Đôn – Anh). I.GIỚI THIỆU CHUNG: 4.Bố cục: 3 phần:a.”Chiều ngày 14 tháng 3 bậc vĩ nhân ấy gây ra”: Đề cập đến sự ra đi của Các Mác, đồng thời đánh giá sơ lược vai trò của ông đối với nhân loại.b.”Giống như Darwinkhông làm gì thêm nữa”: Những cống hiến to lớn của Các Mác đối với sự nghiệp phát triển nhân loại.c.”Đó là lý do đến hết”: Giá trị tổng quát của những cống hiến của Mác và thái độ của nhân loại. 1.Sự ra đi của Các Mác:Để Mác ở lại một mình vẻn vẹn chỉ có 2 phút, thế mà khi trở vào phòng, chúng tôi đã thấy ông ngủ thiếp đi – thanh thản – trên chiếc ghế bành – nhưng là giấc ngủ nghìn thu.II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Để Mác ở lại một mình vẻn vẹn chỉ có 2 phút, thế mà khi trở vào phòng, chúng tôi đã thấy ông ngủ thiếp đi – thanh thản – trên chiếc ghế bành – nhưng là giấc ngủ nghìn thu. giãi bày tâm trạng, giải thích nỗi niềm thương tiếc, bày tỏ sự kính trọng.1.Sự ra đi của Các Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Thời gian:Con người đó ra đi – tổn thất không lường hết được Trong phòng, trên ghế bành.Chiều ngày 14 tháng 3, vào lúc 3 giờ kém 15 phút.Không gian: Bối cảnh bình thườngSự khác thường, phi thường.1. Sự ra đi của Các Mác: bước đầu cho thấy vai trò quan trọng của Các Mác đối với lịch sử phát triển của nhân loại đồng thời cũng bộc lộ sâu sắc niềm yêu mến và thương tiếc Mác của người ở lại. II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: 2.Những cống hiến vĩ đại của Các Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Cống hiến 1: “tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người”Bản chất của quy luật: cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầngsản xuất ra những tư liệu sinh hoạt vật chất trực tiếp, trình độ phát triển kinh tế hình thức, thể chế nhà nước, tôn giáo, văn học nghệ thuật 2.Những cống hiến vĩ đại của Các Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Cống hiến 2: “tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và xã hội tư sản do phương thức đó đẻ ra ”. Quy luật giá trị thặng dư.Giá trị: đó là ánh sáng đối lập với bóng tối mà các nhà kinh tế học tư sản cũng như nhà phê bình xã hội chủ nghĩa đang mò mẫm.2.Những cống hiến vĩ đại của Các Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:  Cống hiến 3: kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, biến lý thuyết cách mạng thành hoạt động cách mạng.  Các Mác không chỉ là một nhà khoa học. Trước hết, Mác là một nhà cách mạng. Lật đổ giai cấp tư sản để giải phóng giai cấp vô sản- Đối với Mác: + Khoa học = động lực lịch sử, lực lượng cách mạng. + Đấu tranh = hành động tự nhiên.2.Những cống hiến vĩ đại của Các Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:  Các cống hiến được sắp xếp theo trật tự tăng tiến, cống hiến sau lớn hơn cống hiến trước.- So sánh Các Mác với Darwin, các nhà khoa học khác cùng thời đại  thủ pháp đòn bẩy. Các Mác nổi bật lên hàng đầu như là “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại”. 3.Thái độ, tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: -Đề cập đến cái chết: ngừng suy nghĩ, ngủ thiếp đi thanh thản, ra đi, không làm gì thêm nữa: nói giảm, nói tránh. Tuy là văn bản điếu văn nhưng không nói nhiều đến cái chết, mà nói nhiều đến cống hiến của Mác với cảm hứng, thái độ ca ngợi. - Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi: tiếng khóc dưới hình thức một lời cầu nguyện.  Tình cảm tiếc thương xuất phát tự đáy lòng, đồng thời là tình cảm đồng chí, tri kỷ.4.Nghệ thuật:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Con người đó ra điđối với giai cấp vô sản đang đấu tranhLà một tổn thấtLà một nỗi trống vắng đối với nhân loại- Kết cấu trùng điệp, tăng tiến: nỗi thương tiếc được nhân lên nhiều lần. đối với khoa học lịch sử4.Nghệ thuật:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Darwin Mácđã tìm ra quy luật phát triển củathế giới hữu cơlịch sử loài nguờiNhưng không chỉ có thế thôi  như  mà  còn   vượt trội- So sánh đòn bẩy, tầng bậc (tăng tiến).4.Nghệ thuật:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: - So sánh đòn bẩy, tầng bậc (tăng tiến). + Giống như Darwin  tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người. + Nhưng không chỉ có thế  phát hiện ra quy luật giá trị thặng dư – ánh sáng xuất hiện. + Con người khoa học là như vậy đó  nhưng đấy không phải là điều chủ yếu của Mác: điều chủ yếu là kết hợp lý luận và thực tiễnMỞ RỘNG: Em hiểu như thế nào về ý kiến “Ông có thể có nhiều kẻ đối địch, nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng nào cả”? Tham gia vào việc lật đổ xã hội tư sản và các thiết chế nhà nước do nó dựng nên  Mác chống lại bất công, chống lại cường quyền, bạo quyền.Tham gia vào sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản hiện đại mà ông là người đầu tiên đem đến cho giai cấp ấy ý thức về địa vị và yêu cầu của mình, ý thức về điều kiện để tự giải phóng  Mác bênh vực những người lao động, những người cùng khổ, đem đến cho họ niềm tin vào hạnh phúc.Những cống hiến của Mác là tài sản chung của nhân loại, có giá trị hành động, mở đường cho nhân loại tiến lên  cống hiến của Mác có lợi cho nhân loại, cho giai cấp vô sản.MỞ RỘNG: Hoạt động của Mác không phải phục vụ cho quyền lợi cá nhân, mà là phục vụ quyền lợi chung  ông có nhiều kẻ đối địch, nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng nào cả.5.Ý nghĩa văn bản:II.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: Với những đóng góp to lớn, Mác trở thành nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại “Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi”.III.GHI NHỚ: SGK