Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Chiều tối (Hồ Chí Minh)

Đi tìm ô chữ123456123456Tháp Mười đẹp nhất bông senViệt Nam đẹp nhất có tên Bác HồHỒCHÍMINHCHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí MinhA/ TiÓu dÉn_ Hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña NhËt kÝ trong tï_ Hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña Mé – ChiÒu tèiMé – ChiÒu tèiHå ChÝ Minh?* Nhật kí trong tù- Nội dung:+ Bộ mặt đen tối của xã hội Trung Quốc thời Tưởng Giới Thạch.+ Bức chân dung tinh thần tự hoạ của một bậc đại trí, đại nhân, đại dũng (Viên Ưng- Trung Quốc) Nghệ thuật:+ Thể thơ thất ngôn, chữ Hán+ Màu sắc cổ điển kết hợp hài hòa với tinh thần hiện đại.CHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí MinhQuyện điểu quy lâm tầm túc thụCô vân mạn mạn độ thiên khôngSơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn lô dĩ hồng.Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủChòm mây trôi nhẹ giữa tầng khôngCô em xóm núi xay ngô tốiXay hết lò than đã rực hồng.Phiên âmDịch thơCHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí MinhQuyện điểu quy lâm tầm túc thụCô vân mạn mạn độ thiên khôngSơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn lô dĩ hồng.Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủChòm mây trôi nhẹ giữa tầng khôngCô em xóm núi xay ngô tốiXay hết lò than đã rực hồng.Phiên âmDịch thơQuyện điểu quy lâm tầm túc thụCô vân mạn mạn độ thiên không(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủChòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)CHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí Minh- Cánh chim: Ca dao: “Chim bay về núi tối rồi”Truyện Kiều: “Chim hôm thoi thót về rừng”BHTQ: “Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi”- Chòm mây:Thôi Hiệu: “Ngàn năm mây trắng bây giờ còn bay”Nguyễn Khuyến: “Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt”“Chim bầy vút bay hết Mây lẻ đi một mình” (Chúng điểu cao phi tận Cô vân độc khứ nhàn)(Lí Bạch)Sơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn lô dĩ hồng.(Cô em xóm núi xay ngô tốiXay hết lò than đã rực hồng.)CHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí Minh- Sự vận động của mạch thơ Hai câu đầu Hai câu cuối- Cảnh thiên nhiên- Hình ảnh: cánh chim mỏi, chòm mây lẻ loi- Không gian: núi rừng hoang vu- Thời gian: chiều tà- Đời sống con người- Cô gái xay ngô trẻ trung, khỏe khoắn.- Xóm núi ấm áp- Đêm tối nhưng bừng sáng ánh lửa hồngHoài Thanh nhận xét rất tinh tế: “Một hình ảnh tuyệt đẹp về cuộc đời thiếu thốn, vất vả mà vẫn ấm cúng, đáng quý, đáng yêu. Những hình ảnh như thế không thiếu gì chung quanh ta nhưng thường nó vẫn trôi qua đi. Không có một tấm lòng yêu đời sâu sắc không thể nào ghi lại được”. “Với một chữ hồng, Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mỏi mệt, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn tả trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô gái khi xay xong ngô tốinó bừng sáng lên, nó cân lại, chỉ một chữ thôi, với hai mươi bảy chữ khác dầu nặng đến mấy đi chăng nữaVới chữ hồng đó, có ai còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, nhọc nhằn nữa đâu” (Hoàng Trung Thông) Bài thơ mang vẻ đẹp cổ điển: Thể thơ tứ tuyệt hàm súc Hình ảnh ước lệ, tượng trưng Bút pháp gợi tả, chấm phá	 Tư thế của nhân vật trữ tình nhàn tản, ung dungEm hãy chỉ ra chất cổ điển và tính hiện đại trong bài thơ “Chiều tối”? Miêu tả con người như là trung tâm của bức tranh thiên nhiên Mạch thơ vận động hướng về sự sống và ánh sáng 	 Tinh thần lạc quan cách mạng của nhân vật trữ tình Tính hiện đại thể hiện ở việc:CHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí MinhIV. Củng cố1.Hình tượng Hồ Chí Minh trong bài thơ Chiều tối đã để lại cho em những bài học nào trong học tập và cuộc sống?2. Đọc một số bài thơ trong tập Nhật kí trong tù thể hiện phong thái ung dung, tinh thần lạc quan của Bác trong hoàn cảnh tù đày? Ví không có cảnh đông tàn, Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân;  Nghĩ mình trong bước gian truân, Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.Tự miễn (Tự khuyên mình)Kiên trì và nhẫn nạiKhông chịu lùi một phânVật chất tuy đau khổKhông nao núng tinh thần. (Bốn tháng rồi)(Người cùng vạn vật đều phơi phới, Hết khổ là vui vốn lẽ đời.)Tình thiên (Trời hửng)Hôm nay xiềng xích thay dây trói, Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung; Tuy bị tình nghi là gián điệp, Mà như khanh tướng vẻ ung dung.Vãng Nam Ninh (Đi Nam Ninh)Phương đông màu trắng chuyển sang hồng, Bóng tối đêm tàn, quét sạch không; Hơi ấm bao la trùm vũ trụ, Người đi, thi hứng bỗng thêm nồng.(Tảo giải - Giải đi sớm)CHIỀU TỐI(MỘ)Hồ Chí MinhIV. Củng cố3. Trong bài Đọc thơ Bác, Hoàng Trung Thông viết: Vần thơ của Bác, vần thơ thép Mà vẫn mênh mông bát ngát tìnhĐiều đó được thể hiện như thế nào trong bài thơ Chiều tối?