Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Chiều tối (Mộ - Hồ Chí Minh)

chiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-TIEÁT CT: 87chiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-I. TÌM HIEÅU CHUNG1. Tieåu daãn-Hoàn cảnh, mục đích sáng tác tập thơ: Nhật kí trong tù-Bài thơ ”Chiều tối “Được làm trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào mùa thu 19422. Văn bảna. Tìm hiểu bản dịch thơNguyên tácBản dịch thơQuyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không;Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng. -Hồ Chí Minh-Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;Cô em xóm núi xay ngô tối,Xay hết, lò than đã rực hồng. - Nam Chân– (dịch)-> Câu 2: Bản dịch đã bỏ rơi nghĩa cô lẻ của đám mây ”mạn mạn“ là chậm chậm chứ không phải là trôi nhẹ-> Câu 3: Nguyên tác không nói tối, bản dịch thêm chữ tối làm mất đi vẻ tự nhiên trong sáng tạo của BácSo vôùi nguyeân taùc baûn dòch thô coù ñieåm naøo chöa phuø hôïp? ChiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-I. TÌM HIEÅU CHUNG1. Tieåu daãn2. Văn bảna. Tìm hiểu bản dịch thơb. Bố cục:Có thể chia hai đoạn+Hai câu đầu:Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn+Hai câu sau: Tâm trạng của người tù bị lưu đày trên đất kháchc. Chủ đề: Miêu tả cảnh thiên nhiên vào lúc chiều muộn và hình ảnh khỏe khoắn của cô gái xóm núi trong lao động. Đồng thời thể hiện sự vận động về tâm trạng của người tù bị lưu đày trên đất kháchBoá cuïc cuûa baøi thô neân chia theá naøo ñeå deã tìm hieåu?Töø noäi dung ôû phaàn chia boá cuïc em hay neâu chuû ñeà cuûa baøi thô?ChiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-II. ĐỌC - HiỂUI. TÌM HiỂU CHUNG1. Hai câu đầu- Điểm nhìn của nhà thơ là đỉnh trời:+Một cánh chim nhỏ mệt mỏi bay vào rừng +Một chòm mây côi cút chậm chậm bay giữa tầng không=> Bức tranh thiên nhiên đầy tính ước lệ và có sự thống nhất với sự chân thật tự nhiên.-> Chỉ gợi mà không tả cụ thể, cốt ghi lại linh hồn của tạo vật- Tả ngoại cảnh nhưng cũng chính là tâm cảnh+ Hình ảnh mang nặng tâm trạng => Mang phong cách thơ ca cổ điển: tả cảnh ngụ tìnhÑieåm nhìn cuûa nhaø thô ôû hai caâu thô ñaàu laø ôû ñaâu? Böùc tranh thieân nhieân ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?Em nhaän thaáy gì trong phong caùch thô ca cuûa taùc giaû? ChiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-II. ĐỌC - HiỂUI. TÌM HiỂU CHUNG1. Hai câu đầu- Điểm nhìn của nhà thơ là đỉnh trời:- Tả ngoại cảnh nhưng cũng chính là tâm cảnh- Sự rung động và cảm thông của Bác với cảnh vật thiên nhiên- Thể hiện một tâm hồnUng dung thư tháiTự chủ Hoàn toàn tự do=> Cảm nhận thiên nhiên sâu sắc, tinh tế trong hoàn cảnh khắc nghiệt Söï rung ñoäng trong taâm hoàn Baùc cho ta thaáy ñöôïc ñieàu gì?ChiÒu Tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-II. ĐỌC - HiỂUI. TÌM HiỂU CHUNG1. Hai câu đầu2. Hai câu cuối- Miêu tả cụ thể đời sống thường nhật- Điểm nhìn của nhà thơ lúc này là mặt đất +Ghi lại hình ảnh cô gái xay ngô+Là hình ảnh nổi bật trong bức tranh chiều tối +Bác đãQuên cảnh ngộ của mình, Hòa vào không khí lao độngĐồng cảm với nỗi vất vả của người lao độngNeáu ôû hai caâu ñaàu Baùc mieâu taû caûnh thieân nhieân thì ôû hai caâu sau Baùc mieâu taû caûnh gì? chiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-II. ĐỌC - HiỂUI. TÌM HiỂU CHUNG1. Hai câu đầu2. Hai câu cuối- Miêu tả cụ thể đời sống thường nhật- Điểm nhìn của nhà thơ lúc này là mặt đất - Hình ảnh cô gái xuất hiện hướng người đọc từ không gian bao la trở về với đời sống con người+ Mang lại niềm vui trong cuộc sống+ Làm dịu nỗi cô đơn của người đi đường+ Cảm nhận được hơi ấm của sự sống- Hình ảnh rực hồng của lò than làm sáng bừng cả bài thơ, cả con người và cảnh vậtHình aûnh coâ gaùi xuaát hieän coù taùc duïng gì? Cuoái baøi thô laø hình aûnh naøo, coù taùc duïng gì?ChiÒu tèi ( MOÄ )-HỒ CHÍ MINH-II. ĐỌC - HiỂUI. TÌM HiỂU CHUNG1. Hai câu đầu2. Hai câu cuối* Kết luận: Bài thơ có sự vận động. - Mang vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại Không gianThời gianTâm trạng- Cái nhìn lạc quan- Tình yêu thương con người- Cảm nhận tinh tếVẻ đẹp cổ điểnVẻ đẹp hiện đại- Nghiêng về cảm hứng thiên nhiên, không gian rộng lớn- Không miêu tả cụ thể mà chỉ gợi- Khai thác thi đề phổ biến (chiều tối)- Mượn cảnh để tả tìnhCó sự vận động của cảnh-Sự vận động hướng về sự sống-Nhân vật trữ tình hiện ra trung tâm của cảnh là chủ thể trong bức tranh phong cảnh- Mang vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại Qua vieäc tìm hieåu boán caâu thô chuùng ta ruùt ra ñöôïc keát luaän gì veà söï vaän ñoäng?I. TÌM HiỂU CHUNGII. ĐỌC - HiỂUIII. CỦNG CỐBài ”Chiều tối“ cho thấy tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ Hồ Chí Minh. Bài thơ mang đậm sắc thái nghệ thuật cổ điển mà hiện đại. Bác Hồ về thăm quê hương năm 1957