Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân)

Đọc văn Chữ người tử tù ( Nguyễn Tuân) CHÖÕ NGÖÔØI TÖÛ TUØ (Nguyeãn Tuaân)I/Tác giả : Nguyễn Tuân ( 1910 -1987 )- Nguyễn Tuân quê ở Hà Nội. Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn.- Trước cách mạng tháng Tám, ông là một cây bút tiêu biểu trong Tự lực văn đoàn.-Sau cách mạng tháng Tám, ông là một nhà văn có nhiều đóng góp cho hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc.=> Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp; là cây bút có phong cách nghệ thuật độc đáo, có sở trường về thể loại tuỳ bút.I./ Tìm hiểu chung 2./ Tập truyện “Vang bóng một thời”:- Là tập truyện bao gồm 11 truyện ngắn của Ngyễn Tuân viết về một thời đã qua, nay chỉ còn “vang bóng”. - Nhân vật chính trong các truyện ngắn “Vang bóng một thời” là những nho sĩ cuối mùa - những người tài hoa nhưng bất đắc chí. Họ mặc dù buông xuôi, bất lực trước những nhố nhăng của xã hội nhưng không a dua theo thời, không chạy theo danh lợi mà vẫn cố giữ “thiên lương” và “sự trong sạch của tâm hồn” bằng cách thực hiện “cái đạo sống của người tài tử”. - Mỗi truyện dường như đi vào một cái tài, một thú chơi tao nhã, phong lưu của nhà nho tài hoa lỡ vận : chơi chữ, thưởng thức chén trà buổi sớm, làm đèn trung thu, thú chơi hoa, thưởng nguyệt  => Qua tập truyện, nhà văn không chỉ thể hiện sự nuối tiếc vẻ đẹp của một thời quá vãng, mà còn bộc lộ niềm trân trọng và tự hào về truyền thống văn hoá lâu đời của dân tộc. 3.Truyện ngắn “Chữ người tử tù”:a. Xuất xứ : Là một trong 11 truyện ngắn in trong tập truyện “Vang bóng một thời” của Nguyễn Tuân. -Tác phẩm có nguyên mẫu lịch sử từ cuộc đời Cao Bá Quát - một danh sĩ đời Nguyễn mà tài thơ văn và tính cách ngang tàng đã trở thành huyền thoại.b. Bố cục : Phần 1: “Nhận được.rồi sẽ liệu” nỗi lòng xốn xang của viên quản ngục.Phần 2: “Sớm hôm saumột tấm lòng trong thiên hạ” tâm trạng & thái độ của HC & quản ngục.Phần 3: còn lại – nguyện vọng của viên quản ngục đã đạt & những lời tâm huyết của ông HC.“®êi ta còng míi viÕt cã hai bé tø b×nh vµ mét bøc trung ®­êng cho ba ng­êi b¹n th©n cña ta th«i”	Nghiªn mùc 3 mÆt cña thoi mùcBót l«ngBån röa bót b»ng ngäcTiÓu triÖnLÖ Th­Ch©n th­Th¶o th­ChÊt liÖu giÊyChÊt liÖu treII./ Đọc - hiểu văn bản 1./ Tình huống truyện.- Cuộc gặp gỡ đầy éo le, trớ trêu. Tử tù >< quản ngục Tình huống này giúp cho tính cách nhân vật được bộc lộ đầy đủ, trọn vẹn & rõ nét.2./ Hình töôïng nhaân vaät Huaán Caoa.Huaán Cao laø moät con ngöôøi taøi hoa. - Coù taøi vieát chöõ ñeïp  Noåi tieáng vang löøng trong thieân haï. - Coù taøi beû khoaù  Con ngöôøi vaên voõ song toaøn. Caùi taøi cuûa oâng boäc loä toá chaát cuûa moät ñaáng hieàn nhaân – quaân töû. b. Huaán cao laø ngöôøi coù taâm hoàn trong saùng & nhaân caùch cao thöôïng.- Coù yù thöùc veà taøi naêng cuûa mình.  Khoâng cho chöõ nhieàu ngöôøi.  Chæ cho chöõ nhöõng ngöôøi baïn thaân cuûa mình ( 3 ngöôøi ). - Coù nhaân caùch cao thöôïng.  Khoâng eùp mình vieát caâu ñoái vì vaøng ngoïc hay tieàn baïc bao giôø.  Khoâng ñem taøi naêng ra ñeå caàu danh lôïi.Coù caùi taâm trong saùng – bieát quyù troïng caùi ñeïp, quyù troïng nhöõng keû hieàn taøi, coù thieân löông trong saùng.c. Huaán Cao laø con ngöôøi coù khí phaùch hieân ngang, baát khuaát. Töøng caàm ñaàu boïn phaûn nghòch choáng laïi trieàu ñình. Thaùi ñoä ñieàm tónh, laïnh luøng tröôùc lôøi ñuøa côït, doaï daãm thoâ loã cuûa teân lính aùp giaûi.- Caùch öùng xöû vôùi vieân quaûn nguïc: Thaùi ñoä khinh baïc coá yù cuûa oâng Huaán khi traû lôøi quaûn nguïc. Thaûn nhieân nhaän röôïu thòt ñöôïc ñem ñeán.- Khi nhaän tin chuaån bò veà kinh chòu aùn töû. Huaán Cao thaûn nhieân mæm cöôøi. Huaán Cao laø con ngöôøi chí lôùn khoâng thaønh nhöng tröôùc sau vaãn coi thöôøng gian truaân khoå aûi, xem khinh caùi cheát duø bieát noù ñaõ keà beân. Tö theá luoân hieân ngang, baát khuaát.Laø ngöôøi yeâu thích töï do, luoân muoán vuøng vaãy thoaùt khoûi nhöõng goâng cuøm boù buoäc.3./ Caûnh oâng Huaán cho chöõ. - Moät caûnh töôïng xöa nay chöa töøng coù. Thôøi gian : ñeâm khuya. Khoâng gian : chæ coøn vaúng tieáng moõ treân voïng canh. Ñòa ñieåm : buoàng toái chaät heïp, aåm öôùt, töôøng ñaày maïng nheän, ñaát böøa baõi phaân chuoät, phaân giaùn cuûa nhaø tuø. Khoâng khí : thieâng lieâng & trang troïng, ñaày caûm ñoäng. Con ngöôøi :  Ngöôøi ngheä só cho chöõ – coå ñeo goâng, chaân vöôùng xieàng, khoùi toaû cay maét. Ngöôøi nhaän chöõ khuùm nuùm, run run. Caùi thieän ñaõ chieán thaéng caùi aùc, caùi xaáu. Chính vì theá giaù trò cuûa caùi ñeïp & cuûa loøng yeâu caùi ñeïp caøng ñöôïc toân cao.4./ Lôøi oâng Huaán khuyeân vieân quaûn nguïc. YÙ nghóa cuûa lôøi khuyeân : caùi ñeïp coù theå saûn sinh töø ñaát cheát, nôi toäi aùc ngöï trò nhöng khoâng theå soáng chung vôùi toäi aùc. Con ngöôøi chæ coù theå & chæ xöùng ñaùng ñöôïc thöôûng thöùc caùi ñeïp khi giöõ ñöôïc thieân löông. Taùc duïng cuûa lôøi khuyeân. Nguïc quan caûm ñoäng. Vaùi ngöôøi tuø moät caùi. Doøng nöôùc maét ræ vaøo keõ mieäng laøm cho ngheïn ngaøo. Caûm hoaù moät con ngöôøi. Hình töôïng Huaán Cao laø veû ñeïp cuûa moät nhaân caùch hieân ngang, baát khuaát toaû saùng giöõa ñeâm toái cuûa moät xaõ hoäi tuø nguïc voâ nhaân ñaïo.5./ Vieân quaûn nguïc & thaày thô laïi.a./ Vieân quaûn nguïc  Tính caùch dòu daøng. Bieát tieác, bieát troïng ngöôøi taøi. Thanh aâm trong treûo giöõa baûn nhaïc hoãn loaïn xoâ boà. Coù sôû thích cao quyù, bieát yeâu caùi ñeïp, tha thieát vôùi caùi ñeïp.Vieân quaûn nguïc laø ngöôøi coù nhaân caùch, coù löông taâm nhöng bò ñaët nhaàm choã, bieát traân troïng, thöïc loøng yeâu caùi ñeïp cuûa taøi hoa.b./ Thaày thô laïi. Keû bieát kính meán khí phaùch Bieát tieác, bieát troïng ngöôøi taøi. Khoâng phaûi laø moät keû xaáu hay voâ tình.Cuõng nhö vieân quaûn nguïc, thaày thô laïi ñaõ”choïn nhaàm ngheà”Vieân quaûn nguïc & thaày thô laïi ñaõ goùp phaàn laøm noåi baät veû ñeïp hieân ngang, baát khuaát cuûa HC, khaúng ñònh söï chieán thaéng cuûa veû ñeïp chaân, thieän, mó.6./ Ngheä thuaät. Söï saùng taïo tình huoáng ñaëc bieät. Taïo xung ñoät kòch. Ngheä thuaät mieâu taû taâm lí n.vaät. Ngheä thuaät vieát truyeän vöøa coå kính vöøa hieän ñaïi.Keát luaän. Truyeän ngaén laø moät baøi ca ñaày caûm höùng, ñoäng vieân con ngöôøi gaéng giöõ caùi ñeïp cuûa “thieân löông” trong baát kì hoaøn caûnh nghieät ngaõ naøo. Ñaáy chính laø chuû ñeà cuûa t/p xuaát saéc naøy. Huaán Cao laø moät n.vaät laõng maïn tieán boä vôùi veû ñeïp toaû saùng giöõa choán tuø nguïc ñen toái. Con ngöôøi ñöôïc lí töôûng hoaù naøy cuõng nhö nhöõng keû taøi hoa, nhöõng giang hoà laõng töû khaùc trong Vang boùng moät thôøi laø hình boùng cuûa Nguyeãn Tuaân, laø öôùc mô cuûa Nguyeãn Tuaân.III. Toång keát- Hình töôïng Huaán Cao mang daùng daáp cuûa nhaân vaät lyù töôûng - moät baäc quaân töû , “ñaáng tröôïng phu” - theo quan nieäm trong xaõ hoäi phong kieán ngaøy xöa.- “Chöõ ngöôøi töû tuø” noùi rieâng vaø “Vang boùng moät thôøi” noùi chung tieâu bieåu cho vaên phong taøi hoa, taøi töû cuûa Nguyeãn Tuaân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm.