Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

Hai đứa trẻ Thạch Hai đứa trẻ (Thạch Lam)Tỏc giả (1910-1942)- -Em ruột hai nhà văn Nhất Linh, Hoàng ĐạoSinh:Hà Nội, sống nhiều năm ở phố huyện Cẩm Giàng (Hải Dương)-Lớn lên học trường Canh nông, đỗ tú tài phần 1, sau đó làm báo.-Hoạt động văn học từ năm 1932, là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn, cây bút chủ chốt của báo Phong hoá, Ngày nay.-Mất năm 32 tuổi vì lao phổi tại nhà riêng ở Yên Phụ, ven hồ Tây trong cảnh thanh bạch.-Con người : đôn hậu, tinh tế, bình dị, kín đáo.Quan điểm văn chương“Đối với tôi, văn chương không phải là cách đem đến cho người đọc sự thoát ly trong sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn”. (Giới thiệu tập “Gió lạnh đầu mùa”)“Một nhà văn không thành thực không bao giờ trở nên môt nhà văn có giá trị.Không phải cứ thành thực là trở nên một nghệ sĩ, nhưng một nghệ sĩ không thành thực chỉ là một người thợ khéo tay thôi”. Thạch Lam đề cao tính hiện thực, tính chiến đấu, tính nhân đạo và khả năng cải tạo xã hội của văn chương.Đó là những quan điểm lành mạnh và tiến bộ.Tác phẩm chính - Ba tập truyện ngắn :1.Gió lạnh đầu mùa (1937)2.Nắng trong vườn (1938)3.Sợi tóc (1942)- Tiểu thuyết : Ngày mới (1939)- Tập tiểu luận: Theo giòng (1941)- Tuỳ bút: Hà nội băm sáu phố phường (1943)- Truyện thiếu nhi : Quyển sách, Hạt ngọc (1940)Đặc điểm truyện ngắn Thạch Lam- Nhà văn viết rất hay, rất xúc động về cuộc sống, con người nơi phố huyện, ngoại ô.- Thạch Lam không chú ý xây dựng cốt truyện mà chú ý khắc hoạ tâm trạng, cảm giác của nhân vật.- Văn Thạch Lam đẹp trong sáng, giản dị mà thâm trầm, sâu sắc, giống như bài thơ trữ tình đầy xót thương.“Thạch Lam đó xõy dựng được cỏi thế giới riờng của mỡnh, một thế giới bộ nhỏ, hạn hẹp - thậm chớ, đụi lỳc chỳng tụi cũn muốn núi nghốo nàn nữa - nhưng là một thế giới độc đỏo khụng lẫn với ai.  Thế giới ấy lặp đi lặp lại từ truyện nọ sang truyện kia.  Thế giới ấy cú cỏi vẻ riờng, những õm thanh riờng và nhất là cỏi nhịp điệu riờng của nú.” (Vương Trí Nhàn)“Tác phẩm cuả Thạch Lam vì thế có nhiều yếu tố hiện thực, tuy nhân vật không dữ dội như Chí Phèo., lão Hạc của Nam Cao, hay bị đoạ đầy như chị Dậu của Ngô Tất Tố Cái riêng, cái độc đáo, cái mạnh của Thạch Lam chính là lòng nhân ái và vẻ đẹp tâm hồn quán xuyến trong mọi tác phẩm của ông. Nhân vật của Thạch Lam bất luận trong hoàn cảnh nào vẫn ánh lên trong tâm hồn cái chất nhân ái Việt Nam.” ( Lời Nhà Xuất Bản tập “Gió lạnh đầu mùa”) “Nắng trong vườn” (1938)Phố huyện lỳc đờm vềPhố huyện lỳc chuyến tầu đờm đi qua Ba phầnPhố huyện lỳc chiều tàn - Tiếng trống thu không gọi buổi chiều.Âm thanh gợi cảm giác rời rạc, cô lẻ. - văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào. -tiếng muỗi kêu vo ve Âm thanh quen thuộc, bình dị và gợi cả sự lam lũ nơi làng quêánh sáng - Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. ánh sáng yếu ớt gợi sự tàn lụiÂm thanhGiờ khắc ngày tànChợ tànChợ họp giữa phố vón từ lõuNgười về hết và tiếng ồn ào cũng mấtTrờn đất chỉ cũn rỏc rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lỏ nhón và lỏ mớaChợ nghốo nàn,vắng vẻ, xơ xỏc. Bức tranh phố huyện tiờu điều.Mấy đứa trẻ con nhà nghốođi lại tỡm tũi.Con ngườiMẹ con chị Tớ:Chị em Liờn:Bà cụ Thi hơi điờn:- Ngày mũ cua bắt tộp, tối dọn hàng nước..- Cửa hàng của chị: điếu đúm, hai cỏi ghế, cỏi chừng- Trụng coi cửa hàng tạp hoỏ nhỏ xớungăn bằng tấm phờn nứa..- Hàng bỏn: thuốc lào, xà phũng..- Tiếng cười khanh khỏch đi lần vào búng tốiNhững kiếp người tàn tạ	“ Liờn ngồi yờn lặng bờn mấy quả thuốc sơn đen; đụi mắt chị búng tối ngập đầy dần và cỏi buồn của buổi chiều quờ thấm thớa vào tõm hồn ngõy thơ của chị; Liờn khụng hiểu sao, nhưng chị thấy lũng buồn man mỏc trước cỏi giờ khắc của ngày tàn.”	“ Một mựi õm ẩm bốc lờn, hơi ấm của ban ngày lẫn với mựi cỏt bụi quen thuộc quỏ, khiến chị em Liờn tưởng là mựi riờng của đất, của quờ hương này.” 	“Liờn trụng thấy động lũng thương nhưng chớnh chị cũng khụng cú tiền để mà cho chỳng nú”+ Giọng điệu thủ thỉ, tõm tỡnh thấm đượm chất thơ, chất trữ tỡnh sõu lắng.+ Miờu tả sinh động những biến đổi tinh vi của cảnh vật và tõm trạng con người.Nội dungBức tranh về phố huyện lỳc chiều muộn với cảnh chiều tàn, cảnh chợ tàn và những kiếp người tàn tạ. Bức tranh ấy gợi trong Liờn nỗi buồn man mỏc và niềm trắc ẩn, cảm thương với số phận những người nghốo khổ.Nghệ thuật