Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

Đọc văn Hai đứa trẻ (tiết 2) Thạch Lam2. Bức tranh phố huyện nghèo và tâm trạng của Liên lúc đêm về.a. Bức tranh phố huyện nghèo lúc đêm về. * Thời gian: có sự vận động từ chiều tối đến đêm khuya. bóng tối bao trùm tất cả. Bóng tối- Đường phố, con ngõ: chứa đầy bóng tối.- Tối hết tất cả mọi nơi: đường ra sông, đường qua chợ, về nhà, các ngõ vào làng,...  Những từ tối được lặp đi lặp lại nhiều lần đưa người đọc chìm dần vào bóng tối. Bóng tối đang dần dần lan toả lấn át ánh sáng.  Bóng tối là tượng trưng cho sự nghèo nàn và cô đơn.Ánh sáng- Một vài cửa hàng: khe sáng.- Ngôi sao: sáng lấp lánh.- Đom đóm: vệt sáng, sáng nhấp nháy.- Ngọn đèn: quầng sáng.- Phía huyện: chấm lửa nhỏ.- Ngọn đèn của Liên: hột sáng. Ánh sáng càng ngày càng thu nhỏ, ánh sáng ấy biểu hiện một sự tàn lụi ở cường độ thấp và khả năng thu hẹp của nó. Đó là thứ ánh sáng le lói. Ánh sáng là biểu tượng cho tượng lai. Nhưng đó là tượng lai mờ. Tương quan giữa bóng tối và ánh sáng: Đêm tối càng trở nên mênh mông hơn, còn ánh sáng chỉ là ánh sáng le lói nó không đủ sức xé rách màn đêm mà trái lại nó càng làm cho đêm tối trở nên mênh mông hơn.* Hình ảnh ngọn đèn của chị Tí:- Tần số xuất hiện: 7 lần.  là biểu tượng về những kiếp người sống mù tối, lay lắt của những cư dân nghèo khổ tưởng chừng bị chôn vùi đến cùng đời mãn kiếp trong bóng tối của cái phố huyện tiêu điều đã bị cuộc sống bỏ quên này.* Hình ảnh con người: - Bác phở Siêu: Xuất hiện cùng với:+ Âm thanh: “tiếng đòn gánh kĩu kịt”.  nặng nề, dường như bác đang gánh cả cuộc đời trên đôi vai của mình.+ Hành động: “đặt gánh phở xuống đường, cúi xuống nhóm lại lửa, thổi vào cái ống nứa con”.  hành động đơn điệu. + Ngoại hình:  gầy gò, nhỏ bé.“Bóng bác mênh mông ngả xuống đất một vùng và kéo đến tận hàng rào hai bên ngõ”. + Công việc: bán phở - một món quà xa xỉ đối với người dân phố huyện. ế ẩm.  Cuộc sống của bác Siêu: Vất vả, lam lũ.- Gia đình bác Xẩm mù: + “Ngồi trên manh chiếu, cái thau trắng để trước mặt”.+ công việc: hát rong nhưng không có người nghe  chưa hát.+ “...góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu bật lên trong yên lặng”. tạo một hiệu qủa trái ngược: chúng chỉ làm cho đêm tối trở nên mênh mông hơn, buồn tẻ hơn, hiu hắt hơn. Nhận xét: Chợ càng đông thì càng vắng vì sự xuất hiện lẻ tẻ của họ.b. Tâm trạng của Liên lúc đêm về.- Trước bóng tối: Chị không sợ nó nữa. rất tự nhiên Liên hướng sự chú ý của mình vào những điểm sáng yếu ớt của các ngọn đèn của các vì sao. Nhưng Liên đã kịp nhận ra “tất cả phố xá trong huyện bây giờ thu nhỏ lại nơi hàng nước của chị Tí”. - Dáng vẻ: “ngồi yên không động đậy”. - Tâm hồn: “yên tĩnh hẳn, có những cảm giác mơ hồ không hiểu”. diễn tả nỗi buồn, sự cảm thương trước những cảnh đời le lói, những thân phận con người nơi phố huyện nghèo.