Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam) - Nguyễn Lâm Thi

SỞ GD & ĐT TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀUTRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠOGiáo viên: Nguyễn Lâm ThiTổ: Ngữ VănNăm học: 2008 – 2009KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔVÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN(Thạch Lam)HAI ĐỨA TRẺKIỂM TRA BÀI CŨEm hãy trình bày về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Thạch Lam!2. Vì sao nói “Thạch Lam là cây bút truyện ngắn tài hoa, xuất sắc”?I. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC – HIỂU1. Bức tranh phố huyện2. Tâm trạng của hai chị em Liên3. Hình ảnh chuyến tàu đêm qua phố huyện4. Đặc sắc nghệ thuật1. Bức tranh phố huyệnEm có cảm nhận gì về cảnh vật và con người phố huyện này sau khi đã đọc văn bản?Bức tranh phố huyệnBức tranh thiên nhiênBức tranh đời sốngBức tranh phố huyệna. Bức tranh thiên nhiênBức tranh thiên nhiên nơi phố huyện được khắc họa bởi những yếu tố nào? Âm thanh Cảnh vật  Ánh sáng và bóng tối– Tiếng trống thu không gọi buổi chiều– Văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran– Muỗi vo ve– Chiếc chõng nan kót két– Tiếng đàn bầu bật trong yên lặng– Tiếng trống cầm canh và tiếng chó cắna. Bức tranh thiên nhiên Âm thanhBút pháp lấy động tả tĩnh Âm thanh quen thuộc, lặng lẽ, gợi buồn– Phương Tây đỏ rực như lửa cháy hòn than sắp tàn– Dãy tre làng trước mặt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời– Trong cửa hàng hơi tối– Chợ đã vãn, trên đất chỉ còn rác rưởi, mùi âm ẩm bốc lêna. Bức tranh thiên nhiên Âm thanh Cảnh vật Cảnh chiều tànCảnh phiên chợ tàna. Bức tranh thiên nhiên Âm thanh Cảnh vật Ánh sáng và bóng tối trong đêmPHẦN THẢO LUẬNTổ 1– Tìm chi tiết miêu tả ánh sáng và bóng tối trong đêm, nhận xét nghệ thuật tả cảnh của Thạch Lam. – Nhận xét về bước đi của thời gian.Tổ 2Tổ 3– Bức tranh đời sống phố huyện gồm những ai, cuộc sống của họ như thế nào?– Tấm lòng của Thạch Lam đối với họTổ 4Thời gian thảo luận nhóm: 5 phút Ánh sáng và bóng tối trong đêmÁnh sángBóng tối– Đường phố và các ngõ con chứa đầy bóng tối– Trời nhá nhem tối– Đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần– Tối hết cả, con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sẫm đen hơn nữaBóng tối tràn ngập không gian– Nguồn ánh sáng ấy chiếu ra ngoài phố– Cửa chỉ để hé một khe ánh sáng– Vệt sáng của những con đom đóm– Quầng sáng thân mật từ ngọn đèn chị Tí– Ngọn đèn của Liên thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa Ánh sáng ít ỏi, hiếm hoi, mờ nhạta.Bức tranh thiên nhiên Âm thanh Cảnh vật Ánh sáng và bóng tối trong đêm Bút pháp đặc tả ánh sáng để làm nổi bật không gian tăm tối Bước đi của thời gianChiều  đêm  khuyaThời gian có sự chuyển biến nhẹ nhàng trong khi không gian ngưng đọng, tĩnh lặngYếu tố hiện thực và trữ tình đan xen Phố huyện êm đềm nhưng lam lũ, nghèo nàn, nỗi buồn từ cảnh thấm vào lòng người.1. Bức tranh phố huyệnBức tranh thiên nhiênb. Bức tranh đời sống Mấy đứa trẻ nghèo lượm rác ở chợ Mẹ con chị Tí bán hàng nước: cửa hàng nhỏ bé của chị Bác Siêu bán phở: bán ế ẩm vì là thứ hàng xa xỉVợ chồng bác xẩm: thu gọn trên manh chiếu Cụ Thi điên: tiêu biểu kiếp người tàn, lần vào bóng tối Chị em Liên: cha mất việc, cuộc sống sa sút, nghèo nànb. Bức tranh đời sốngHọ chuyển động chậm chạp, kiệm lời, cứ lầm lũi, nhạt nhòa trong đêm tối Cuộc sống nghèo nàn, quanh quẩn của con người phố huyện trước CMT8, gợi nỗi buồn đầy thương cảm–Liên ngồi yên lặng đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn.– Khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất của quê hương này.–Liên trông thấy động lòng thương  không có tiền để mà cho chúng nó.2. Tâm trạng của hai chị em Liêna. Lúc chiều tà Liên là cô bé nhạy cảm, có lòng nhân ái, quan tâm đến mọi người xung quanhb. Lúc đêm xuống– Vũ trụ thăm thẳm bao la mỏi trí nghĩ.– Liên nhớ lại khi ở Hà Nộisáng rực và lấp lánh– Đêm tối đối với Liên quen lắm Tâm trạng mông lung, cảm nhận bóng tối và sự vô biên của vũ trụ, lòng nao nao một niềm mong đợi mơ hồ, luyến tiếc về quá khứHiện tạiQuá khứCỦNG CỐLấy động tả tĩnhB. Đặc tả ánh sáng để làm nổi bật bóng tốiC. Yếu tố hiện thực và trữ tình đan xenD. Cả 3 ý trên đều đúngCâu 1: Cảnh vật phố huyện được dựng lên bởi bút phápCâu 2: Tác giả khắc họa bức tranh toàn cảnh phố huyện(bức tranh cảnh vật và bức tranh đời sống) bằng những cảnh nào?A. Cảnh chiều tànB. Cảnh chiều tàn và phiên chợ tànC. Cảnh ngày tàn, phiên chợ tàn và những kiếp người tànD. Cảnh phiên chợ tàn và đêm tànCỦNG CỐCâu 3: Lúc chiều tà Liên có tâm trạng như thế nào?A. Buồn man mác, là cô bé nhạy cảm, thương xót những đứa trẻ nghèo khổB. Cảm nhận được bóng tối quanh mình, cái vô biên của vũ trụC. Lòng nao nao một niềm mong đợi mơ hồD. Luyến tiếc về quá khứ tươi đẹpCỦNG CỐDẶN DÒ1.Tâm trạng của hai chị em Liên khi đợi tàu và khi chuyến tàu đi qua.2. Hình ảnh chuyến tàu đêm qua phố huyện và ý nghĩa của nó 3. Đặc sắc nghệ thuậtTIẾT HỌC KẾT THÚCKÍNH CHÚC QUÍ THẦY CÔSỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT