Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)

HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA(Trích Số đỏ)Vũ Trọng PhụngVới tên đề đã gây sự chú ý cho bạn đọc, tang gia nhưng hạnh phúc đĩ là một nghịch lý, nghịch lý đĩ cĩ thật trong “Số đỏ” của Vũ Trong Phụng vậy tại sao họ lại hanh phúc chúng ta sẽ tìm hiểu đọan trích “hạnh phúc của một tang gia”.? ? ?? ? ?I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giảBút danh: Thiên Hư; sinh năm 1912 mất năm 1939, nhà văn Việt Nam. Quê: làng Hảo, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên. Sống ở Hà Nội, mồ cơi cha khi mới 7 tháng tuổi, được mẹ ở vậy tần tảo nuơi ăn học. Lúc 16 tuổi, thơi học, làm thư kí đánh máy và nhân viên bán hàng, nhưng đều bị sa thải. Từ 1930, làm báo, viết văn. Mất trong nghèo túng vì bệnh lao phổi. Vũ Trọng Phụng viết cả truyện ngắn, tiểu thuyết, phĩng sự, kịch, phê bình văn học, dịch thuật...; đã cộng tác với hàng chục tờ báo, tạp chí ở Hà Nội, Hải Phịng. Ở thể loại nào, ơng cũng tỏ ra sắc sảo, song ở phĩng sự và tiểu thuyết, tài năng Vũ Trọng Phụng phát huy đầy đủ hơn cả. "Kĩ nghệ lấy Tây" (1934), "Cơm thầy cơm cơ" (1936) là những thiên phĩng sự thuộc loại hay nhất trong văn xuơi Việt Nam; báo chí đã gọi Vũ Trọng Phụng là "ơng vua phĩng sự đất Bắc". "Giơng tố" (1936), "Số đỏ" (1936) là hai tiểu thuyết cĩ thể gọi là kiệt tác của nền văn xuơi Việt Nam hồi bấy giờ.Vũ Trọng Phụng là một nhà văn cĩ vị trí đặc biệt quan trọng trong nền văn xuơi Việt Nam hiện đại, là cây bút hiện thực chủ nghĩa tiêu biểu của văn học nước ta trước CMT8 1945.2. Tác phẩm: “Số đỏ”	a) Tĩm tắt	Xu©n, th­êng gäi lµ Xu©n tãc ®á, tõ mét ®øa trỴ må c«i, sèng bơi ®êi ®­ỵc bµ Phã §oan - mét me T©y d©m ®·ng vµ vỵ chång V¨n Minh (ch¸u bµ Phã §oan) giĩp ®ì kiÕm viƯc lµm. 	H¾n ®­ỵc gia ®×nh nµy, hoỈc do cè ý, hoỈc do hiĨu lÇm, t«n vinh lªn lµm “®èc tê Xu©n”, nhµ c¶i c¸ch x· héi, “gi¸o s­ quÇn vỵt”, nhµ “chÊn h­ng PhËt gi¸o”.Xu©n giao thiƯp víi toµn nh÷ng bËc “th­ỵng l­u”: b¸c sÜ, ho¹ sÜ, nhµ chÝnh trÞ, nhµ b¸o...	Vinh quang tuyƯt ®Ønh ®Õn víi h¾n: trong chuyÕn tuÇn du B¾c K× cđa vua Xiªm, Xu©n tãc ®á ®­ỵc cư ra ®ä tµi víi nhµ v« ®Þch quÇn vỵt Xiªm La (Th¸i Lan). 	Cuéc ®Êu diƠn ra s«i nỉi. Vua Xiªm tøc giËn v× ®Êu thđ cđa m×nh tá ra yÕu thÕ h¬n Xu©n.	- Xu©n ®­ỵc lƯnh ph¶i thua ®Ĩ tr¸nh cho hai n­íc khái th¶m ho¹ chiÕn tranh.	- H¾n trë thµnh anh hïng cøu quèc, ®­ỵc hoan nghªnh, ®­ỵc th­ëng B¾c §Èu béi tinh, ®­ỵc lÊy c« TuyÕt con g¸i yªu cđa cơ cè Hång (bè V¨n Minh).b. Gi¸ trÞ t¸c phÈm.*Néi dung:- T¸i hiƯn bøc tranh x· héi “th­ỵng l­u” ®­¬ng thêi víi ®Çy ®đ nh÷ng c¶nh ®µng ®iÕm, d©m lo¹n, lõa ®¶o, bÞp bỵm ®­ỵc che ®Ëy b»ng nh÷ng phong trµo v¨n minh, ©u ho¸.. do bän thùc d©n Ph¸p khëi x­íng.V¹ch trÇn b¶n chÊt xÊu xa, ®åi b¹i cđa XH Êy. Lèi sèng h­ háng, chµ ®¹p lªn ®¹o ®øc truyỊn thèng d©n téc.*NghƯ thuËt: Víi ngßi bĩt trµo phĩng bËc thÇy, bĩt ph¸p ch©m biÕm s¾c s¶o, t¸c gi¶ ®· x©y dùng mét thÕ giíi nh©n vËt rÊt ®«ng ®¶o, ®a d¹ng... T¸c phÈm “Sè ®á” lµ bøc tranh biÕm ho¹ x· héi t­ s¶n thµnh thÞ tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945. 3. Đoạn trích: Hạnh phúc của một tang gia- VÞ trÝ: trÝch ch­¬ng XV cđa t¸c phÈm (toµn bé t¸c phÈm cã XX ch­¬ng).	- Nhan ®Ị: do chÝnh t¸c gi¶ ®Ỉt.	- ý nghÜa cđa nhan ®Ị: 	+ Cã tÝnh hµi h­íc - mét c¸i chÕt ®em ®Õn niỊm vui cho rÊt nhiỊu ng­êi, tr­íc hÕt lµ chÝnh gia ®×nh cã ng­êi chÕt. 	NiỊm vui chung cho c¶ gia ®×nh: c¸i gia tµi to lín ®­ỵc phÐp chia cho mäi ng­êi  Mäi ng­êi trong gia ®×nh chê ®ỵi phĩt t¾t thë nµy. Tuy bËn rén lo l¾ng cho ®¸m tang nh­ng mäi ng­êi trong gia ®×nh ng­êi chÕt rÊt vui, lo l¾ng ®Ĩ tỉ chøc cho chu ®¸o, cho linh ®×nh  ®ĩng lµ ngµy héi, mét ®¸m r­íc chø kh«ng ph¶i ®¸m ma.Bố cục PhÇn1Tõ ®Çu-> tiÕng kÌn xu©n n÷ ai o¸n, n·o nïng: T©m tr¹ng c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh vµ ngoµi gia ®×nh tr­íc c¸i chÕt cđa cơ cè tỉ. Phần 2( phần cịn lại): Cảnh đưa đám. II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN1. Những niềm hạnh phúc khác nhau của mỗi người trong đại gia đình cụ cố Hồng và những người đến đưa đám ma của cụ tổa) Người trong gia đìnhThùc chÊt: biĨu diƠn trß ®Ĩ thiªn h¹ ngỵi khen. BỊ ngoµi: Ho kh¹c, khãc mÕu, lơ khơ chèng gËy Cơ cè HångH¸o danh ®Õn qu¸i gë.V¨n Minh (chång) BỊ ngoµi: b¨n kho¨n, ph©n v©n, vß ®Çu, bøt tãc, mỈt ®¨m ®¨m, chiªu chiªu. Thùc chÊt: .Vui v× gia tµi khỉng lå s¾p ®­ỵc chia; .Suy nghÜ t×m c¸ch xư trÝ víi Xu©n Tãc §á.Gi¶ dèi, bÊt nh©n.Ch¹y theo lèi sèng v¨n minh rëm, lè l¨ng.V¨n Minh (vỵ) Thực chất: Mõng rì –> cã dÞp ®­ỵc l¨ng xª c¸c trang phơc cđa tiƯm may ©u ho¸, mỈc ®å x« gai t©n thêi.Bề ngồi: Sèt ruét, bèi rèiCËu tĩ T©n BỊ ngoµi: Sèt ruét, ®iªn ng­êi lªn Thùc chÊt: S­íng ®iªn lªn v× s¾p ®­ỵc trỉ tµi chơp ¶nhBØ ỉi, v« liªm sØ.C« TuyÕt BỊ ngoµi: MỈc y phơc Ng©y th¬, đau khỉ, buån.Thùc chÊt: Mong chê Xu©n.H­ háng, lè l¨ng, kƯch cìm.¤ng Ph¸n mäc sõng Mäc sõng: cã vỵ ngo¹i t×nh-> nhơc nh· Thùc chÊt: . Sung s­íng, tù hµo v× c¸i sõng v« h×nh. ChuÈn bÞ tiỊn ®Ĩ c¶m ¬n Xu©n (trï tÝnh víi Xu©n mét cuéc doanh th­¬ng)V« liªm sØ, gi¶ t¹o.Xu©n Tãc §á Cã c«ng lín víi gia ®×nh cơ cè Hång Trùc tiÕp g©y ra c¸i chÕt cđa cơ tỉ.Ma m·nh, tµn nhÉn.b) Những người đến đưa đám maª Hai viên cảnh sát Min Đơ và Min Toa đang lúc thất nghiệp thi được thuê giữ trật tự cho đám tang, đã “sung sướng đến cực điểm” . ª Những ông bạn cụ cố Hồng thì vui sướng vì được dịp khoe đủ mọi thứ huân chương; khoe đủ mọi kiểu râu. ª Sư cụ Tăng Phú “thì sung sướng và vênh váo” vì thế nào cũng có người nhận ra chiến thắng đánh đổ được hội phật giáo của mình ª Hàng phố thì được xem một đám ma to tát chưa từng có “đưa đến đâu làm huyên náo đến đấy”.2. Cảnh đám ma gương mẫu+ Một đám ma to+ Đám ma hổ lốn, tạp pí lù, đám ma mà như đám rước. + Người đi đưa đủ mọi thành phần, họ biến đám ma thành nơi khoe khoang, trình diễn, “hò hẹn” để “ chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau” với những lời lẽ thô tục.+ Hàng phố “ nhốn nháo cả lên khen đám ma to” + Cũng bát nháo, không biết phân biệt được đúng – sai, phải – trái, thật – giả, văn hóa và vô văn hóa. Nhà văn đã chỉ ra mâu thuẫn giữa hình thức và nội dung, giữa cái bên ngồi và cái bên trong. Nhìn bề ngồi thì là một đám ma nhưng bên trong lại là một đám rước. Giữa cái cĩ và cái khơng, một đám ma lớn, khơng thiếu thứ gì nhưng lại khơng cĩ tình cảm yêu thương chân thành dành cho người quá cố. Đây là sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức của cả cái xã hội " thượng lưu" thành thị lúc bấy giờ. Về giá trị nội dung: phê phán xã hội tư sản thành thị chạy theo đồng tiền và danh vọng để đánh mất giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc. Về giá trị nghệ thuật: trào phúng: thể hiện ở những chi tiết mang tính chất mâu thuẫn, đối lập.  Vũ Trọng phụng là tác giả tiêu biểu của trào lưu văn học hiện thực 1930 - 1945III. TỔNG KẾT