Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Người trong bao (A.P.Sê-Khốp)

NGƯỜI TRONG BAOSê-khốpAn-tơn Páp-lơ-vích Sê-khốp (1860-1904)I. GIỚI THIỆU CHUNG : 1. Văn học Nga thế kỉ XIX : Phản ánh xã hội Nga dưới chế độ PK chuyên chế nặng nề. 1. Tác giả Sê – khốp:(1860-1904)_ - Nhà văn Nga kiệt xuất có nhiều cống hiến cho nền văn học Nga và hoạt động xã hội, giáo dục, văn hoá - Đại biểu lớn cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga, nhà cách tân thiên tài ở lĩnh vực truyện ngắn và kịch nói. - Sự nghiệp sáng tác của Sê – khốp khá đồ sộ với hơn 500 truyện ngắn và truyện vừa. Từ những cốt truyện giản dị, tác phẩm của Sê – khốp thường đặt ra nhiều vấn đề có ý nghĩa xã hội to lớn, ý nghĩa nhân bản sâu xa.2. Truyện ngắn Người trong bao :- Tp được sáng tác trong thời gian nhà văn nghỉ dưỡng bệnh ở thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm, biển Đen. - Bối cảnh tác phẩm là xh Nga đang ngạt thở trong bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối TK XIX. - Người trong bao là một phát hiện nghệ thuật độc đáo, đặc sắc của nhà văn, một câu chuyện cười ra nước mắt về c/đời của một người mắc chứng bệnh sợ hãi, bạc nhược đến thảm hại. Đó là lối sống tầm thường, hủ lậu, hèn nhát, máy móc, giáo đều đến đê tiện. Lối sống ấy đã đầu độc tâm hồn con người, ảnh hưởng trong xã hội Nga những năm cuối TK XIX. Câu chuyện không chỉ phản ánh thực trạng xã hội mà còn có ý nghĩa triết lí sâu sắc. Thảo luận nhĩm:: NV Bê-li-cốp được tác giả khắc hoạ như thế nào ? Tìm những chi tiết tiêu biểu và đặc sắc thể hiện tính cách nhân vật này ?Lối sống của Bê-li-cốp có ảnh hưởng như thế nào đến tinh thần và hoạt động của giáo viên và nhân dân thành phố ? Qua đó, tác giả muốn phản ánh, phê phán điều gì ?Thảo luận nhĩm:NV Bê-li-cốp được tác giả khắc hoạ như thế nào ? Tìm những chi tiết tiêu biểu và đặc sắc thể hiện tính cách nhân vật này ?II. ĐỌC – HIỂU :1 . Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp : - Ngoại hình : Cặp kính râm >< không khí nóng bức .Ghê sợ hiện tại nhưng lại tôn sùng quá khứ : Say mê tiếng Hi Lạp cổ .Giấu tất cả ý nghĩ của bản thân , luôn lo sợ cấp trên , ứng xử lập dị với tình yêu .1 . Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp : - Ngoại hình :  - Cách sống :  Khát vọng thu mình trong một cái bao, ghê sợ hiện tại, quay về quá khứ : cô độc, sợ hãi tất cả .  Tự hài lòng với lối sống cổ lỗ , kì quái của bản thân , không nhận ra thái độâ ghê sợ, khinh bỉ, chế giễu của mọi người với mình . Kiểu “người trong bao” : hèn nhát, máy móc, cổ lỗ, “có lối sống trong bao”, “tính cách trong bao”.Thảo luận nhĩm:Vì sao Bê-li-cốp chết ? Hãy giải thích thái độ, tình cảm của mọi người đối với Bê-li-cốp lúc còn sống và khi y chết. Điều đó có ý nghĩa gì ? 2. Thái độ của mọi người đối với Bê-li-cốp: - Sợ hãi, né tránh, hoặc khinh ghét, nói thẳng ra mặt, thậm chí to tiếng gây gổ, xô ngã Bê-li-cốp nhưng cuối cùng họ đều bị tính cách ấy, lối sống ấy làm cho sợ hãi, đầu độc họ suốt 15 năm trời. - Bê-li-cốp chết đi nhưng lối sống và tính cách vẫn tiếp tục xuất hiện, gây ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống và tương lai của họ, không tài nào thoát ra được.  Chưa hết những người trong bao thì không khí vẫn còn ngột ngạt .  Chỉ có thể thay đổi cách sống một cách triệt để với một cuộc cách mạng mà thôi. Thảo luận nhĩm:Cái bao là một hình ảnh độc đáo, sáng tạo được nhà văn xây dựng vối nhiều dụng ý nghệ thuật. Hãy phân tích ý nghĩa tư tưởng – nghệ thuật của biểu tượng “cái bao” từ đó khái quát chủ đề tư tưởng của truyện ngắn ? * Chủ đề tư tưởng của truyện : Tác giả phê phán, lên án mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao và tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai của nước Nga đồng thời bức thiết cảnh báo và kêu gọi mọi người cần phải thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm thướng, vô vị và hủ lậu như thế mãi.Thảo luận nhĩm:Những nét đặc sắc về nghệ thuật ? 3. Một vài nét nghệ thuật : - Hai ngôi kể song song và truyện lồng trong truyện . - Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình , biểu tượng cái bao. - Đối lập, tương phản giữa các kiểu người, tính cách, lối sống. - Kết thúc trực tiếp phát biểu chủ đề bằng một câu cảm “Không thể sống như thế này mãi được”.III.LUYỆN TẬP :1- Nhập vai Bê-li-cốp kể lại truyện bằng ngơi thứ I.2- Bằng tưởng tượng, hãy viết đoạn kết khác cho truyện NTB.3- Tìm một vài thành ngữ, tục ngữ VN cĩ nội dung gần gũi với “lối trong bao”, với kiểu người như Bê-li-cốp.