Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Người trong bao (A.P.Sê-Khốp)

Kính chaøo coâ cuøng caùc baïn !Ngöôøi trong bao An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp I. TÌM HIỂU CHUNG1/ Tác giả: An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốpNhà văn Nga kiệt xuất có nhiều cống hiến cho văn học Nga và hoạt động xã hội, văn hoá, giáo dục..Ông là đại biểu lớn cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga Nhà văn cách tân thiên tài trong truyện ngắn và kịch nói.**** Sự nghiệp sáng tác đồ sộ:+ Hơn 500 truyện ngắn và truyện vừa.+ Qua những cốt truyện giản dị, tác phẩm của Sê-khốp thường đặt ra nhiều vấn đề nhân sinh sâu sắc.2/ Truyện ngắn “Người trong bao”Tác phẩm được sáng tác năm 1898, trong thời gian Sê-khốpđi dưỡng bệnh tại thành phố I-an-ta trên bán đảo Crưm thuộc biển Hắc Hải. Bối cảnh: thời kì cuối của chế độ nông nô chuyên chế Ngacuối thế kỉ XIX_khủng hoảng trầm trọng.Chủ đề: phê phán lối sống tầm thường, dung tục, tiểu tư sản,lối sống của một kiểu người trí thức trong xã hội Nga những năm cuối XIX.“Người trong bao” là một phát hiện nghệ thuật độc đáo, đặc sắc của nhà văn. Truyện vừa phản ánh thực trạng xã hộivừa ẩn chứa ý nghĩa triết lý sâu xa.BỐ CỤCĐoạn 1: Từ đầu “không nói thêm điều gì”một đoạn đời của Bê-li-cốpĐoạn 2: Còn lạicuộc sống của người dân thành phố trước và sau cái chết của Bê-li-cốp II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN1/ Hình tượng nhân vật Bê-li-cốp, người trong bao “Cái bao” qua vật dụng hằng ngày của Bê-li-cốp:** Ngoại hìnhĐồ dùng: ô, đồng hồ quả quýt , dao gọt chìTrang phục: mang ô, kính râm, áo bành tô dựng cổ lên,tai nhét bông, đi giầy cao su cả khi đẹp trời và ngồi trên xe ngựa kéo muitất cả những vật dụng đều để trong bao** Sinh hoạt : Buồng ngủ chật như cái hộp, cửa sổ đóng kín mít, trùm chăn kín đầu khi ngủcả cuộc sống hằng ngày, Bê-li-cốp cũng bó buộc mình trong cái hộp.** Lời nói: “sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì” sợ sệt, nhút nhátNgăn cách, bảo vệ khỏi những ảnh hưởng bên ngoài – nghĩa cụ thểTâm lý luôn sợ hãi, lo lắng trước cuộc sống – nghĩa biểu trưngb) “Cái bao” qua công việc hằng ngày cua Bê-li-cốpThói quen kì quặc: đến nhà đồng nghiệp, ngồi hàng giờ, không nói gì, mắt nhìn quanh như tìm kiếm.Nghi kị, xét nét người khác nhưng không lộ ý kiến suy nghĩ riêng Nghề dạy tiếng Hi Lạp cổ trốn tránh cuộc sống thựcNgợi ca quá khứ và những điều không có thật => Bào chữa Suy nghĩ dấu trong baoVô trách nhiệm với bản thân, với cuộc đời, không xây dựng cho tương lai“Cuộc sống làm hắn khó chịu, sợ hãi, buộc hắn phải thườngxuyên lo âu và có lẽ như để bào chữa cho thái độ nhút nhát,ghê tởm đối với hiện tại, lúc nào hắn cũng ngợi ca quá khứ, ngợi ca những gì không bao giờ có thật.”c) “Cái bao” thường trực trong tư tưởng của Bê-li-cốp( “cái bao” vô hình - kiểu người, lối sống phổ biến trong xã hội )Chỉ làm theo những chỉ thị, quy định, mệnh lệnh một cáchmáy móc, giáo điềutự vo tròn mình để không ai chê trách;Nhìn nhận mọi việc, phán xét mọi người theo quan điểm sống trong bao của mình- Tự tin đến mức bảo thủ vào lối sống đúng mực của mìnhChếtVì bị sốc nặng trước thái độ và hành động của chị em Va-ren-ca, của mọi người, nhất là lời nóicủa Cô-va-len-côVì ngạc nhiên và sợ hãi“Tôi chẳng hề làm điều gì sơ suất đáng để cho mọi ngườigiễu cợt. Lúc nào tôi cũng cư xử như một người tử tế, đứng đắn”Cái bao mà Bê-li-cốp dùng để tự vệ từ trước đến nay đã không che chắn được cho anh ta( lo sợ sẽ bị dư luận trong trường & thành phố chế giễu, bịông hiệu trưởng, ngài thanh tra ep về hưu sớm.)Chết có nghĩa là được nằm vĩnh viễn trong quan tài – cái bao chắc chắn nhất.Thái độ của mọi người đối với Bê-li-cốpBê-li-cốp sống  mọi người sợ hãi, căm ghét, bị ám ảnhsâu sắcBê-li-cốp chết  mọi người thoải mái, nhẹ nhõm như thoát khỏi gánh nặng Ít lâu sau khi Bê-li-cốp chết, cảm giác nặng nề, mệt nhọc,vô vị, tù túng lại như cũ“Bọn giáo viên chúng tôi đều sợ hắn. Thậm chí cả hiệu trưởng cũng sợ hắn”Vì Bê-li-cốp là sản phẩm của xã hộiXã hội còn rất nhiều Bê-li-cốp Đánh giáCon người và tính cách của Bê-li-cốp: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao, tính cách trong baoHèn nhát, cô độc, máy con người nhỏ bé, yếu đuối, thảm hại.sản phẩm của chế độ nông nô, gia trưởng: Nô lệ, tay sai, đắc lực cho chế độ chuyên chế, duy trì chế độ chuyên chế,bóp nghẹt đời sống tinh thần của mọi người, kìm hãm sự phát triển của xã hội2/ Khái quát chủ đề tư tưởngHình ảnh “cái bao”:vật dùng để gói, đựng đồ vật, hàng hoá(nghĩa gốc)Lối sống, tính cách của Bê-li-cốp (nghĩa chuyển)Kiểu người trong bao, lối sống trong bao (nghĩa biểu trưng)- tồn tại ở Nga cuối XIX và cả trên thế giới, cho đến ngày nay.Xã hội Nga lúc bấy giờ phải chăng cũng là 1 cái bao khổng lồ trói buộc, tù hãm, vây bủa, ngăn chặn tự do dân chủ của nhân dân Nga, trí thức Nga chân chínhChủ đề tư tưởngPhê phán mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong baovà tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai của nước Nga Bước thiết cảnh báo và kêu gọi mọi người cần thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm thường, hèn nhát, ích kỉ, vô vị và hủ lậu mãi như thế ! 3/ Đặc sắc nghệ thuật truyệnTrần thuậtNgoâi keå : “toâi” –> Bu – rô – kin : nhaân vaät trong truyeän & ngöôøi keå chuyeän - tính khaùch quan , chaân thaät.Caáu truùc keå – truyeän loàng : tg’ keå veà 2 ngöôøi ñi saên veà muoän &Bu – rô – kin keå veà Beâ – li – coáp.Gioïng keå : Beà ngoaøi : mæa mai, chaâm bieám maø traàm tónh, chaäm buoàn – khaùch quan, bình thaûn .Beân trong : böùc xuùc, traên trôû maïnh meõ, saâu saéc Đảm bảo tính khách quan, thể hiện tính chủ quan  cảm giác chân thựcgần gũiNghệ thuật xây dựng tính cách điển hìnhTính caùch kì quaùi , caøng luùc caøng toâ ñaäm – taïo chuù yùKì quaùi maø vaãn chaân thöïc, tieâu bieåu. Tính caùch, loái soáng ñöôïc khaùi quaùt töø ngoaïi hình, NN, cöû chæ, haønh ñoäng. Nghệ thuật xây dựng biểu tượngHình aûnh “caùi bao” – nghóa cuï theå + bieåu tröng.Caùi cheát baát ngôø – vöøa loâ gic vöøa ngheä thuaät.*YÙ nghóa xh cuûa Belicop : vöøa laø keû khuûng boá , vöøa laø naïn nhaân cuûa söï khuûng boá bôûi chính nhöõng keû thoáng trò ñöông thôøi – oâng hieäutröôûng, ngaøi thanh tra (phieám chæ nhaân vaät coù quyeàn uy voâ bieân)Belicop laø bieåu töôïng cho “vaät caûn” böôùc tieán xh ; chò em Covalenco laø bieåu töôïng cho loái soáng môùi.*Keát thuùc truyeän : “Khoâng theå soáng maõi nhö theá ñöôïc !”Gaây aán töôïng maïnh vôùi ngöôøi ñoïc.Ý nghĩa thời sự“Loái soáng trong bao” , “kieåu ngöôøi trong bao” coù yù nghóa toaøn theá giôùi , laâu daøi ñeán taän ngaøy nay Chæ khi xh loaøi ngöôøi thöïc söï töï do, daân chuû , coâng baèng & laønh maïnh , “loái soáng trong bao”, “kieåu ngöôøi trong bao” môùi khoângtoàn taïi.(noãi böùc xuùc, mong muoán cuûa tg’ Sekhoâp) Bài tập Trắc nghiệm và thông tin tham khảoXin chaân thaønh caûm ônvì ñaõ laéng nghevaø theo doõiTRÌNH BÀY: HUỲNH HOÀNG DUNGtröôøng THPT Nguyeãn Coâng TröùLỚP 11A23