Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Tôi yêu em (Pu.Skin)

TÔI YÊU EMPUSKINI. TÌM HIỂU CHUNG1/ Tác giả: A.X. PUSKIN (1799 – 1837)Trình bày những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của Puskin?- Nhà thơ lỗi lạc, hiện thân đầy đủ sức mạnh tinh thần dân tộc Nga; có công lao to lớn trong sự nghiệp phát triển của văn học Nga và thế giới.- Xuất thân: sinh trong gia đình quí tộc ở Maxcơva.- Gắn bó số phận với nhân dân, đất nước. Dũng cảm chống lại chế độ Nga hoàng.- Cái chết: bị sát hại trong một cuộc đấu súng Đăng-tex để bảo vệ danh dự (1937)- Sáng tác nhiều thể loại: thơ, tiểu thuyết bằng thơ, truyện ngắn, trường ca, kịch.=> Puskin là một nghệ sĩ thiên tài, một nhà tư tưởng kiệt xuất. Thơ của Puskin là tiếng nói tâm hồn Nga trong sáng, thuần khiết, thể hiện cuộc sống một cách giản dị và chân thực.I. TÌM HIỂU CHUNG2/ Tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác: 	- Thời kì ở Pê - téc - bua, Puskin thường hay đến nhà vị Chủ tịch Viện Hàn lâm nghệ thuật Nga, một phần vì say mê không khí nghệ thuật nơi đây, một phần vì người thiếu nữ Nga xinh đẹp: An-na Ô-lê-nhi-na, con gái vị chủ nhà.	- Hè năm 1929, Puskin cầu hôn nàng Ô-lê-nhi-na nhưng bị chối từ, Tôi yêu em ra đời ngay sau khi nhà thơ bị khước từ lời cầu hôn. Lúc này, Puskin đã tròn 30 tuổi. Tôi yêu em được coi là một trong những bài thơ tình hay nhất thế giới. b) Nhan đề: Bài thơ vốn không có nhan đềTôi yêu em là nhan đề do người dịch tự đặt căn cứ vào mạch tình cảm của bài thơ. Đại từ “tôi”: + Có thể là Puskin+ Có thể là trái tim yêu của những chàng trai.+ Có thể Puskin là người thư kí trung thành của những trái tim ấy.- Cách xưng hô: “tôi” ”em”: mối quan hệ giữa nhân vật trữ tình với em có khoảng cách vừa gần vừa xa, vừa đằm thắm, vừa dang dở.c) Kết cấu: Căn cứ vào dấu câu, bài thơ có 2 ý lớn (4 câu đầu và 4 câu sau) Căn cứ vào lôgíc ý, bài thơ chia làm 3 đoạn, bắt đầu từ cụm từ “Tôi yêu em” II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢNTÔI YÊU EM - PUSKINTôi yêu em: đến nay chừng có thểNgọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.1829II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1/ 4 câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình:- Hai câu đầu:+ Cách xưng hô: đại từ, thời quá khứTôi đã yêu emTôi từng yêu em	=> “Tôi yêu em”: Tôi đang yêu em Tôi vẫn yêu em+ Hình ảnh “ngọn lửa tình”: ẩn dụ => tình yêu mãnh liệt+ Từ ngữ “đã” ,“chưa tắt hẳn”: Xác nhận sự tồn tại của một tình yêu+ Dấu “:” chậm rãi, đứt quãng, cảm xúc thơ dàn trải => trăn trở, day dứtHai câu thơ đầu, nhân vật trữ tình giải bày tình cảm như thế nào? Quá khứTình yêu vẫn được nuôi dưỡng trong hiện tại.Tình yêu chưa hoàn toàn lụi tắt, vẫn dai dẳng cháy và vẫn còn được ấp ủ1/ 4 câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhân vật trữ tình:Câu 3, 4, mạch thơ chuyển hướng đột ngột:+ “Nhưng” tạo mâu thuẫn trong tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình.+ Từ phủ định “không”: sự dứt khoát đầy lí trí, tự buộc mình chối bỏ tình yêu.+ Không muốn “em” : “bận lòng”	 “gợn bóng u hoài”Câu 3 – 4 chuyển mạch thơ như thế nào? Tại sao lại có sự chuyển mạch thơ như vậy?Vì sao NVTT quyết định từ biệt tình yêu dù vẫn còn yêu tha thiết?Tình yêu của tôi là nỗi bận lòng, nỗi buồn cho em thì không thể tiếp diễnQuá trình tự đấu tranhTự buộc mình chối bỏ tình yêuPhải dành cho em sự thanh thảnMột tâm hồn cao thượng, một nỗi buồn trong sángBốn câu đầu là sự mâu thuẫn giữa tình cảm và lí trí => tình yêu mãnh liệt của NVTT: trung thực chân thành, biết vượt qua thói vị kỉ để dành sự thanh thản cho người yêu2/ Nỗi đau khổ, tuyệt vọng (Câu 5, 6)Điệp khúc “Tôi yêu em”: Lí trí kìm nén nhưng tình cảm vẫn trào dâng tha thiết. Trạng từ chỉ thời gian: “lúc” “khi”+Những trạng thái chỉ tình cảm biến đổi liên tục: “âm thầm”, “không hi vọng”, “rụt rè”, “hậm hực lòng ghen”Thể hiện được bi kịch tuyệt vọng giữa lí trí và tình cảmGiữa cái có với cái không cóGiữa cái ước mơ với cái không thể biến thành sự thật=> Puskin đã nghe thấu nỗi lòng NVTT: một con người tha thiết yêu thương mà không được cảm thông, có nỗi đau khổ của sự tuyệt vọng, rụt rè, ghen tuông giày vò.3/ Sự cao thượng, chân thành:- 	Điệp khúc: “Tôi yêu em” : tiếp tục khẳng định bản chất tình yêu tôi dành cho em: “chân thành” “đằm thắm” Chàng trai đã vượt qua nỗi ghen tuông, ích kĩ, nỗi buồn u ám để khẳng định tình yêu.Câu cuối: Lời cầu chúc của chàng trai: “Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”	+ Trong lời cầu chúc ẩn sự so sánh => tăng thêm ý nghĩa khẳng định tình yêu đích thực của mình	+ Dù tôi không yêu em nhưng từ sâu đáy lòng vẫn cầu chúc cho me được một người khác cũng yêu chân tình, chung thủy và đằm thắm như “tôi đã yêu em” => vượt lên trên sự ích kỉ thường gặp trong tình yêu	+ Ẩn chút tiếc nuối, xót xa, đồng thời tự tin và có chút thách thức.III. TỔNG KẾT“Tôi yêu em” thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng, nhưng là nỗi buồn throng sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha.Lời giãi bày tình yêu của Puskin được thể hiện qua ngôn từ giản dị mà tinh tế