Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Tràng giang (Huy Cận)

Xin kÝnh chµo c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸oc¸c em häc sinh th©n mÕnTràng giang (Huy Cận)I,Tìm hiểu chung 1, Tác giả -Cuộc đời : -Sự nghiệp : +Trước khi đến với CM : hồn thơ ảo não , bơ vơ +Sau CM: tràn đầy niềm tin yêu cuộc đời mới2, Bài thơ :-Xuất xứ :-Hoàn cảnh sáng tác:II,Đọc-hiểu văn bản1, Cảm nhận chung: Bao trùm bài thơ là một nỗi buồn miên man , da diết2, Những yếu tố gợi buồn : -Hệ thống từ ngữ : +Từ bộc lộ trực tiếp cảm xúc : bâng khuâng, nhớ, buồn điệp điệp ,sầu trăm ngả, lòng quê. +Từ gợi buồn :lạc , dạt , đìu hiu, cô liêu , lặng lẽ , dợn dợn  giàu sắc thái biểu cảm - Hệ thống hình ảnh : +Khổ 1 : Sóng gợn tràng giang Con thuyền xuôi mái Củi một cành khô lạc mấy dòng +Khổ 2 : Vãn chợ chiều +Khổ 3 : Bèo dạt hàng nối hàng +Khổ 4 : Chim nghiêng cánh nhỏ Ý niệm nhỏ bé  Ý niệm nổi nênh Cô đơn ,lạc lõng , trôi dạt  Ý niệm tàn tạMênh mông ,vô địnhNhỏ bé, cô đơn  Hình ảnh thơ gợi cảm giác cô đơn nhỏ bé giữa không gian mênh mông, cảm giác nổi nênh trôi dạt trên dòng tràng giang dập dềnh sóng nước. Những hình ảnh mang màu sắc cổ điển kết hợp với hình ảnh mới mẻ, hiện đại Hình ảnh thơ gần gũi, thân thuộc- Không gian: Tràng giangDài rộng mênh môngLớp lớp mây cao  Hùng vĩ , tráng lệHình ảnh sông nước: Sóng gơn , cồn nhỏ, cành củiNhỏ bé , hữu hạnHình ảnh bầu trời Chim nghiêng cánh nhỏ Nhỏ bé , mong manh- - Không gian: +Mênh mông , vắng lặng +Mở ra đến vô biên ở nhiều chiều gợi cảm giác chống chếnh rợn ngợp ,lạc lõng bơ vơ +Thiếu hơi ấm cuộc sống con người gợi cảm giác lạnh lẽo hoang vu- Thời gian : chiều thu gợi buồn- Giọng điệu thơ : Nhịp nhàng đều đặn gợi cảm giác triền miên, hoà với dòng trôi bất tận của tràng giang, với nỗi buồn miên man không dứt 3, Tâm trạng nhà thơ: - Nỗi buồn trùm lên cảnh vật , mang nhiều sắc thái: cô đơn, bơ vơ lạc lõng,lạnh lẽo hoang vu  Khát khao giao cảm với đời  Yêu nước thầm kín - Nguyên nhân : + Quan niệm cái đẹp đi với cái buồn + Thực tại đất nước đau thương*Những hình ảnh nhỏ bé , trôi nổi trên dòng tràng giang*Không gian tràng giang mênh mông ,yên tĩnh*Không gian tràng giang mở ra bát ngát , vô biên*Không gian tràng giang không hơi ấm cuộc sống con ngườiIII,Tổng kết : - Nội dung : +Bài thơ là những rung cảm tinh tế trước cảnh thiên nhiên đẹp mà buồn +Là nỗi sầu của một cái tôi cô đơn trước thiên nhiên rộng lớn trong đó thấm đượm tình đời tình người , lòng yêu đất nước - Nghệ thuật : Hãy tìm những biểu hiện của màu sắc cổ điển trong bài thơ (qua thể loại, từ ngữ, hình ảnh, thi tứ, bút pháp) ?Biểu hiện màu sắc cổ điển :-Thể thơ thất ngôn , cách nhịp 4/3, phối thanh theo quy định của thơ Đường-Nhan đề : mang màu sắc cổ điển gợi lên tưởng đến dòng Trường Giang trong thơ Đường-Tứ thơ : Đứng trước sông dài trời rộng mà bộc lộ cảm xúc nỗi niềm-Từ ngữ :từ Hán Việt, từ trong thơ ca cổ -Hình ảnh thơ: có những hình ảnh thơ thường xuất hiện trong thơ ca cổ- Thủ pháp tương phản: lấy động tả tĩnh, lấy cái không để nói cái có, lấy cái nhỏ bé hữu hạn làm nổi bật cái mênh mông vô hạn Cái tôi buồn với nhiều sắc thái ,cung bậc là đặc điểm nổi bật nhất để nhận ra “Tràng giang” là một bài thơ mới. Điều đó đúng hay sai?A, ĐúngB, SaiIII,Tổng kết : - Nội dung : +Bài thơ là những rung cảm tinh tế trước cảnh thiên nhiên đẹp mà buồn +Là nỗi sầu của một cái tôi cô đơn trước thiên nhiênrộng lớn trong đó thấm đượm tình đời tình người , lòng yêu đất nước - Nghệ thuật : Bài thơ mới mang màu sắc cổ điển. Bµi häc kÕt thóc, xin chµo c¸c thÇy c« gi¸o vµ toµn thÓ c¸c em !À