Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Từ ấy (Tố Hữu) - Nguyễn Thị Thu Thảo

Thuyết trình: Nguyễn Thị Thu Thảo Trần Nguyễn Anh TuấnSoạn bài: Bùi Thị Thu Hà & Nguyễn Thị Thu ThảoChào mừng thầy cô và các bạn đến dự buổi thuyết trìnhTừ ấyTố HữuI. Giới thiệu1. Tác giả: Cuộc đời: - Tố Hữu (1920-2002), quê ở tỉnh Thừa Thiên – Huế. - Ông có vị trí vẻ vang trong lịch sử thơ ca VN hiện đại. - Ông nói đến vấn đề chính trị lớn lao của đất nước với cảm xúc và đậm đà màu sắc dân tộc. - Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật năm 19961. Tác giả:Sự nghiệp -Ông đã viết 5 tập thơ nổi tiếng: Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa. - Sự nghiệp thơ ca của ông gắn với sự nghiệp CM, phản ánh chân thật những chặng đường CM đầy gian khổ, hi sinh nhưng cũng nhiều thắng lợi vẻ vang của dân tộc.1. Tác phẩm:a) Xuất xứ: - Bài thơ trích trong phần "Máu lửa" của tập thơ "Từ ấy" (tập thơ gồm 3 phần: "Máu lửa", "Xiềng xích", "Giải phóng“). - Bài thơ được sáng tác vào 7/19382. Tác phẩm:b) Chủ đề: - Bài thơ bộc lộ niềm say mê náo nức khi đón nhận lí tưởng Đảng của Tố Hữu. - Đồng thời thể hiện tâm nguyện của nhà thơ khi giác ngộ Cách Mạng2.Tác phẩm:c) Bố cục:Chia làm 3 phần: Đoạn 1: Khổ đầu - Niềm say mê náo nức của nhà thơ khi đón nhận lí tưởng Đảng. Đoạn 2: Khổ 2 - Lời tự nguyện của nhà thơ khi giác ngộ lí tưởng Đảng. Đoạn 3: Đoạn còn lại - Sự khẳng định của nhà thơ. 2.Tác phẩm:d) Ý nghĩa của bài thơMở đầu cho con đường Cách mạng, con đường thi ca của Tố HữuTuyên ngôn về lẽ sống của 1 người chiến sĩ Cách mạng, nghệ thuật của 1 nhà thơ.Tố Hữu đã sống và sáng tác theo đúng định hướng từ đó cho đến khi tạm biệt II. Đọc hiểu văn bản:1) Ý nghĩa tựa đề: -" Từ ấy" mang một ý nghĩa phiếm đinh về mặt thời gian ... Đó là khi tâm trạng của nhà thơ trong giây phút giác ngộ lí tưởng cộng sản .- " Từ ấy " cũng là mốc thời gian đánh dấu bước ngoặt, lối rẽ mới trong cuộc đời của nhà thơ Tố Hữu , đối với ông " từ ấy " là một thời gian rất cụ thể . " Từ ấy " _ ông đã xác định được con đường đúng đắn mà mình phải đi và cũng chính từ đấy , lý tưởng cách mạng đã soi sáng tâm hồn ông , đã giúp ông tìm được lối đi đúng đắn cho cuộc đời ... mà trước đây , ông đã từng lạc lối 2) Niềm say mê háo hức của nhà thơ khi đón nhận lí tưởng cách mạng"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lý chói qua tim"- Hình ảnh ẩn dụ: “Bừng nắng hạ”, “Mặt trời chân lý”, “Chói qua tim” + "bừng": ánh sáng phát ra bất ngờ, đột ngột + "chói": ánh sáng có sức xuyên thấu mạnh mẽ→ ánh nắng tỏa ra rực rỡ, chói chang bắt nguồn từ mặt trời chân lý lí tưởng CM, soi sáng trong lòng tác giả.“Hồn tôi là một vườn hoa láRất đậm hương và rộn tiếng chim...” Nhà thơ tiếp tục bày tỏ niềm vui sướng vô hạn của mình trong buổi đầu đến với Cách mạng.- Bút pháp trữ tình lãng mạn. - Những hình ảnh so sánh của 1 thế giới tràn đầy sức sống: +Hương sắc của các loài hoa. +Vẻ tươi xanh của cây lá. +Âm thanh rộn rã của tiếng chim ca hót.→ Niềm vui sướng của tác giả. Lý tưởng làm con người tràn đầy sức sống và niềm yêu đời, làm cuộc sống có ý nghĩa hơn. 3) Lời tự nguyện của nhà thơ khi giác ngộ lí tưởng Đảng: "Tôi buộc lòng tôi với mọi người Để tình trang trải với trăm nơiĐể hồn tôi với bao hồn khổ Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời"- Động từ: “buộc”, “trang trải”→ những hành động có tính tự nguyện .- “lòng tôi”, “tình”, “lòng tôi với mọi người”, “trăm nơi” , “bao hồn khổ”→sự gắn bó đồng cảm sâu xa giữa cái tôi riêng và cái ta chung ,giữa tấm lòng nhà thơ với khối đời chung của nhân dân lao động 4) Sự khẳng định của nhà thơ:" Tôi đã là con của vạn nhà Là em của vạn kiếp phôi pha Là em của vạn đầu em nhỏ Không áo cơm cù bất cù bơ"- “đã là”, “là con” , “là em”, “là anh”: cách xưng hô ruột thịt- số từ ước lệ: "vạn" (nhấn mạnh)→ khẳng định tình cảm gia đình đầm ấm ,thân thiết, gắn bó và gần gũi - Đối tượng: "nhà”, “kiếp phôi pha”, “đầu em nhỏ”→ quần chúng lao khổ, những kiếp sống mòn mỏi đáng thương, những mái đầu trẻ thơ tội nghiệp không nơi nương tựa. Sự chuyển biến trong tâm trạng của Tố Hữu - tấm lòng đồng cảm, xót thương đối với mọi người lao khổ, thể hiện lòng căm giận trước bao bất công ngang trái của cuộc đời cũ. 5)Nghệ thuật:  - Hình ảnh tươi sáng - Sử dụng biện pháp tu từ : ẩn dụ ,so sánh, điệp từ- Thể thơ thất ngôn (1 thể thơ truyền thống)- Ngôn ngữ giàu hình ảnh,nhạc điệu - Nhịp điệu say sưa, dồn dập, hăm hở - Hệ thống vần cuối vần cuối phong phú, có sức ngân vang- Sự đa dạng của bút pháp tự sự, lãng mạn, trữ tình. III. Tổng kết:Bài thơ Từ ấy là tâm niệm của một người thanh niên yêu nước, giác ngộ lý tưởng cách mạng. Nó thể hiện niềm vui sướng, say mê mãnh liệt, những nhận thức và tình cảm mới của Tố Hữu khi có ánh sáng lý tưởng cách mạng soi rọi. Sự vận động ấy của tâm trạng nhà thơ được thể hiện bằng những hình ảnh tươi sáng, rực rỡ; các biện pháp tu từ và ngôn ngữ giàu nhịp điệu.CÁM ƠN CÔ VÀCÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE