Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Tự tình (Hồ Xuân Hương)

Nhóm văn trường THPT Tháng 10 kính chào các thầy cô giáo!Tự Tình II(Hồ Xuân Hương)Giúp Học Sinh:Cảm nhận được tâm trạng và khát vọng của Hồ Xuân HươngThấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm của Hồ Xuân Hương Mục tiêu bài họctI, Đọc hiểu tiểu dẫn I, Tác giả*Cuộc đời- Hồ Xuân Hương(?-?) - Quê ở Quỳnh Lưu-Nghệ An, sống chủ yếu ở kinh thành Thăng Long.Cuộc đời, tình duyên có nhiều éo le, ngang trái.*Sự ngiệp thơ vănSáng tác cả chữ Hán và chữ NômNội dung: Khẳng định đề cao vẻ đẹp và khát vọng của người phụ nữNghệ thuật: Trào phúng mà trữ tình, đậm đà chất VHDG.->Bà chúa thơ NômtI, Đọc hiểu tiểu dẫn 2, Tác phẩmTự Tình IIXuaỏt xửự: - Nằm trong chuứm thụ “Tửù tỡnh”(3 baứi)b. Theồ loaùi: ẹửụứng luaọt thaỏt ngoõn baựt cuự.c. Chuỷ ủeà: Noói buoàn baừ, coõ ủụn cuỷa Hoà Xuaõn Hửụng trửụực cuoọc ủụứi.II, Đọc hiểu văn bản1,Đọc và chia bố cụca, ĐọcTự Tình Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,Trơ cái hồng nhan với nước non.Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,Mảnh tình san sẻ tí con con!II, Đọc hiểu văn bảnb, Chia bố cục:Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,Trơ cái hồng nhan với nước non.Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa trònXiên ngang mặt đất rêu từng đám,Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,Mảnh tình san sẻ tí con con!Thân phận nữ sĩTâm trạng, thái độ của nữ sỹ trước thân phận mình trước thân phận4 câu đầu4 câu sau2 phầnII, Đọc hiểu văn bản2, Tìm hiểu văn bảna,4 Câu đầu Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,Trơ cái hồng nhan với nước non.Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.Nỗi niềm của nhân vật trữ tình được gợi lên trong khung cảnh như thế nào? -Không gian vắng lặng-Thời gian: Đêm khuya-Hoàn cảnh: Một mìnhThời gian, không gian đặc biệt để con người đối diện với lũng mỡnh, sống thật với mỡnh nhất. Rộng lớn Hiệu quả của tiếng trống cầm canh?Tiếng trống cầm canhTăng vắng lặng của không gianThể hiện bước đi của tuổi trẻThể hiện bước đi của thời gianSự rối bời của tâm trạngThảo luận nhómNhóm 1Văng vẳng, dồn? Nhận xét giá trị biểu cảm của các từ:Nhóm 2Trơ,Cái hồng nhanNhóm 3Say lại tỉnhSự trôi chảy của thời gian rẻ rúng, mỉa maiSự quẩn quanh, luân hồiVăng vẳng, dồnRối bờitrơ Say lại tỉnhBuồn tủi, cay đắngchua xót, bẽ bàng, Trơ trọi, lẻ loicái hồng nhan-Nghệ thuật đối:Cái hồng nhan >Thể hiện nỗi xót xa càng thấm thía, càng ngẫm càng đauTrơ/ cái hồng nhan/ với nước non->Nhấn mạnh sự bẽ bàng-Kết hợp từ :Từ trơ kết hợp với nước non->Bền gan thách thức- Cách ngắt nhịp: 1/3/2Mối tương quan giữa hình tượng trăng sắp tàn (bóng xế) mà vẫn khuyết chưa tròn với thân phận nữ sỹ-> Sự dụỷ dang, muoọn maứng. Tuổi xuõn đó trụi qua mà nhõn duyờn khụng trọn vẹn. Thể hiện sâu sắc sự éo le của thân phận.*Tiểu kết: 4 câu đầu bộc lộ tâm trạng buồn tủi, xót xa trước sự bẽ bàng của duyên phận.Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,Mảnh tình san sẻ tí con con!a,4 Câu sau -Hình ảnh thiên nhiên: Reõu: Xieõn ngang maởt ủaỏt ẹaự: ẹaõm toaùc chaõn maõy ẹaỷo ngửừ,ủoọng tửứ maùnh, ủoỏi. Caỷnh thieõn nhieõn sinh ủoọng, ủaày sửực soỏng. Sửực phaỷn khaựng maừnh lieọt cuỷa Hoà Xuaõn Hửụng.Tâm trạng: Xuân đi Lại: Lặp lại Xuân Lại: Trở lạiDùng từ độc đáoNgaựn ngaồm, chaựn chửụứng khi muứa xuaõn trụỷ laùi mang theo tuoồi xuaõn ra ủi.-Maỷnh tình-san sẻ-tí –con con-> Nghệ thuật tăng tiến Buoàn tuỷi trửụực sửù thaọt chua chaựt: tỡnh yeõu ớt oỷi cuừng bũ san seỷ.-Ngaựn *Tiểu kết: 4 câu sau bộc lộ tâm trạng và thái độ vừa đau buồn phẫn uất vừa thách thức duyên phận, gắng gượng vươn lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch. III,Tổng kết1, Nội dung:-Qua lời tự tình, bài thơ nói lên bi kịch và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương2, Nghệ thuật-Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc, hình ảnh giầu sức gợi cảm để diễn tả các biểu hiện phong phú, tinh tế của tâm trạng.III,Bài Tập củng cố-Suy nghĩ của em về thân phận và tâm trạng của người phụ nữ trong XH phong kiến qua bài thơ Tự Tình II của Hồ Xuân Hương?.Sơ đồ mạch tâm trạngCô đơnChua xótPhẫn uấtPhản khángXót xa ,cam chịuKhát vọng sống mãnh liệtGắng gượng vươn lênBi kịch Tư tưởng nhân văn sâu sắcKính chúc các thầy cô giáo, luôn mạnh khoẻ, hạnh phúc!