Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Vội vàng (Xuân Diệu)

ôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi.Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa; Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.12/27/202010Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,Không cho dài thời trẻ của nhân gian,Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệtCơn gió xinh thì thào trong lá biếc,Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa12/27/202011Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,	Ta muốn ômCả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạng,Cho chếnh choáng mùi thơm, 	cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươi;- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!12/27/202012II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểuTâm trạng của thi nhân diễn biến như thế nào trong bài thơ?12/27/202013II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ* Mạch cảm xúc của bài thơ- Bài thơ có thể chia làm ba đoạn: + Đoạn 1 (13 dòng thơ đầu): tình yêu cuộc sống thiết tha+ Đoạn 2 (dòng 14-29): nỗi băn khoăn, niềm tiếc nuối trước sự trôi chảy của thời gian+ Đoạn 3 (10 dòng thơ cuối): lời giục giã tận hưởng cuộc sống- Cấu tứ chặt chẽ theo mạch luận lí sâu sắc:+ Bản chất con người thi nhân: khát khao cuộc sống+ Thực tế khắc nghiệt: thời gian trôi nhanh, tuổi trẻ qua nhanh không trở lại+ Tuyên ngôn về cách sống, thái độ sống: vội vàng tận hưởng và tận hiến.12/27/202014II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơTình yêu cuộc sốngthiết tha Băn khoăn,tiếc nuối thời gian, tuổi trẻ Giục giãtận hưởngcuộc sốngTình yêu cuộc sốngthiết tha Băn khoăn,tiếc nuối thời gian, tuổi trẻ Tình yêu cuộc sốngthiết tha Băn khoăn,tiếc nuối thời gian, tuổi trẻ Tình yêu cuộc sốngthiết tha Bản chấtthi nhânTình yêu cuộc sốngthiết tha Quy luậtthời gianBăn khoăn,tiếc nuối thời gian, tuổi trẻ Giục giãtận hưởngcuộc sốngTuyên ngônvề cách sốngGiục giãtận hưởngcuộc sốngMạch luận lí của bài thơMạch cảm xúc của bài thơ12/27/202015II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mất;Tôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi. 12/27/202016II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu - một ước muốn kì lạ- Thể thơ 5 chữ, thủ pháp nghệ thuật lặp từ, lặp cấu trúc: “Tôi muốn + cụm động từCho + danh từ + đừng + cụm động từ/ cụm tính từ” → nhấn mạnh ước muốn, khát vọng của nhà thơ. 12/27/202017II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầu - một ước muốn kì lạ- Ước muốn: tắt nắng, buộc gió - đoạt quyền tạo hóa, ngăn cản bước đi âm thầmmà vội vã của thời gian.- Mục đích: giữ lại màu sắc, hương vị cuộcsống.→ một ý tưởng táo bạo, mới mẻ, thể hiện tình yêu cuộc sống đến đắm say12/27/202018II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa; Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.12/27/202019II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.12/27/202020II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.12/27/202021II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân- Sử dụng lặp lại kiểu câu chỉ quan hệ sởhữu (của), lặp lại đại từ chỉ định (này đây)và thủ pháp liệt kê→ tạo nhịp điệu, nhạc điệu sôi nổi, rộn ràng cho đoạn thơ; thể hiện vẻ đẹp thiên nhiên trong mùa xuân: tạo vật như có lứa có đôi, quấn quýt giao hòa.12/27/202022II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân- Những hình ảnh thiên nhiên mùa xuân:Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.12/27/202023II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân- Những hình ảnh thiên nhiên mùa xuân:Của ong bướm này đây tuần tháng mật;Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si;Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.→ thiên nhiên rực sáng sắc màu, rộn ràng âm thanh, căng tràn sức sống, mang vẻ đẹp tinh khôi và thơm ngát; một bức tranh tràn ngập sắc xuân, hương xuân, sức xuân và tình xuân.12/27/202024II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh cuộc sống nơi trần thế* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân* Tấm lòng thi nhân -“thiết tha, rạo rực”- Cảm nhận những hình ảnh vốn rất quen thuộc qua cặp mắt “xanh non, biếc rờn”- Sử dụng cách nói bất ngờ, mới lạ: tuần tháng mật, khúc tình si; những tính từ biểu cảm: xanh rì, phơ phất; những kết hợp lạ: ánh sáng chớp hàng mi→ mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, quyến rũ, gọi mời. → nỗi lòng say đắm mùa xuân12/27/202025II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh thiên nhiên và cuộc sống * Bức tranh thiên nhiên mùa xuân* Tấm lòng thi nhân – “thiết tha, rạo rực”- Niềm vui sống mỗi ngày: Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa→ lòng yêu đời, ham sống, khát sống- Hình ảnh so sánh:“Tháng giêng = một cặp môi gần” + tính từ “ngon” - ẩn dụ chuyển đổi cảm giác → mùa xuân gợi cảm và quyến rũ như một giai nhân; cuộc sống trần thế như một thiên đường. → “Tôi sung sướng.” - lời giãi bày trực tiếp và đầy đủ tấm lòng nhà thơ.12/27/202026II. Đọc – hiểuTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thab. Chín dòng thơ tiếp theo – bức tranh thiên nhiên và cuộc sống * Bức tranh thiên nhiên mùa xuân* Tấm lòng thi nhân – “ và băn khoăn”- Dấu chấm lạ giữa dòng thơ: “Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”→ hai tâm trạng trái ngược: niềm vui và âu lo- “Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”: → Tiếc xuân khi mùa còn đương độ rực rỡ. Tiếc tuổi trẻ khi tuổi còn hoa niên.→ Đó là nỗi ám ảnh thời gian, cũng là lời hối thúc con người phải vội vàng tận hưởng và tận hiến.12/27/202027Củng cốTiết 79 VỘI VÀNGI. Giới thiệu chung1.Tác giả2. Tác phẩmII. Đọc – hiểu* Mạch cảm xúc của bài thơ1. Đoạn 1 – tình yêu cuộc sống thiết thaa. Bốn dòng thơ đầub. Chín dòng thơ tiếp theo1. Đặc điểm thơ Xuân Diệu 2. Mạch cảm xúc của bài thơ Vội vàng3. Tình yêu cuộc sống thiết tha trong đoạn thơ thứ nhất12/27/202028Cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh12/27/202029Next Steps Summarize any actions required of your audienceSummarize any follow up action items required of you12/27/202030