Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Vội vàng (Xuân Diệu)

VỘI VÀNGXuân Diệu1. Xuân Diệu (1916- 1985)- Tên khai sinh: Ngô Xuân Diệu- Quê cha ở Hà Tĩnh, quê mẹ ở Quy Nhơn, XD xa gia đình từ nhỏ và sống ở nhiều nơi -> mỗi miền đất có những ảnh hưởng nhất định đến hồn thơ ông.- Xuân Diệu là một nhà thơ, nhà dịch thuật, nhà nghiên cứu, phê bình văn học lớn của nước ta TK XIXI. TIỂU DẪN- Trước CMT8, XD là một nhà thơ mới “mới nhất trong các nhà thơ mới ”(HT). XD đem đến cho thơ ca đương thời một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ cùng những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. Ông là nhà thơ của tình yêu, mùa xuân, tuổi trẻ.- Sau CMT8, XD nhanh chóng hoà nhập, gắn bó với đất nước, nhân dân và nền văn học dân tộc.- XD để lại một sự nghiệp văn học lớn. Ông là một cây bút có sức sáng tạo dồi dào, mãnh liệt, bền bĩ.2. Bài thơ “Vội vàng”- Xuất xứ: in trong tập “Thơ thơ”(1938)- Là một trong những bài thơ tiêu biểu cho sự bùng nổ mãnh liệt của cái tôi trong TM nói chung, thơ XD nói riêng.II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN1/ Bố cục - 11 câu đầu: TY cuộc sống say mê, tha thiết của nhà thơ.- 18 câu tiếp: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.- Còn lại: Khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt, hối hả1/ Đoạn 1:Bài thơ mở đầu bằng thể thơ ngũ ngôn, từ ngữ oai nghiêm, mệnh lệnh, lối điệp từ ngữ, điệp cấu trúc khẳng định một ước muốn táo bạo, mãnh liệt, mới lạ:+ Buộc gió lại+ Tắ nắng đig muốn ngự trị thiên nhiên, muốn đoạt quyền tạo hoá, vội vã níu kéo thời gian để giữ hương và sắc cuộc đời.- Câu 5 -> 11:+ Điệp khúc “Này đây”cùng phép liệt kê theo chiều tăng tiến, nhịp thơ gấp gáp, khẩn trương gSự phong phú bất tận của thiên nhiên.+ Ngôn ngữ tạo hình: tuần tháng mật, xanh rì, cành tơ phơ phất...gieo ấn tượng rất sâu về sức sống nội sinh của ong bướm cỏ hoa đang bước vào thời kì sung mãn nhất, sức sống căng đầy nhất...Tất cả hiện hữu có đôi, có lứa, có tình, như mời, như gọi...+ Tháng giêng ngon như một cặp môi gần-> Tác giả đã vật chất hoá khái niệm thời gian (tháng giêng) bằng “cặp môi gần” và truyền cảm giác cho người đọc bằng các tính từ “ngon”, “gần”-> Câu thơ không chỉ gợi hình thể và còn gợi cả hương thơm, vị ngọt khiến người ta đắm say, ngây ngất.Với cách nói tài hoa táo bạo, giọng thơ bồn chồn, khác lạ...-> Tiếng reo của thi nhân trước cảnh vật mùa xuân đầy hấp dẫn, tràn trề nhựa sống “thiên đường trên mặt đất”, trước thiên nhiên đang rạo rực xuân tình 3/ Đoạn 2:- Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa-> Dấu (.): niềm vui vụt tắt, khựng lại - Xuân đương tới...cũng mất-> “Lí luận của trái tim”: trái tim tự đặt điều kiện, giả thiết, tự biện lụân để rồi tự kết luận-> Nỗi lo lắng hốt hoảng, bồn chồn trước quy luật của tạo hoá.- Lòng tôi rộng > thiên nhiên trở thành đối kháng với con người -> vô hạn> giọng điệu hờn giận, u hoài- Sộng núi...sắp sửa-> Nhân hoá, câu hỏi tu từ -> cảnh phai tàn, ly biệt -> Tiếc nuối cả đất trời.- Lời than thở tưởng chừng như tuyệt vọng: Chẳng bao giờ...4/ Đoạn 3:- Hình ảnh thơ: sự sống mơn mởn, mây đưa, gió lượn, cánh bướm tình yêu, cái hôn nhiều, non nước, cỏ cây, mùi thơm, ánh sáng, thanh sắc, xuân hồng -> tươi mới, đầy sức sống.- Ngôn từ: ôm, riết, say, thâu, chếnh choáng, đã đầy, no nê, cắn...-> Động từ mạnh và tính từ mạnh được dùng với mức độ tăng tiến- Nhịp điệu thơ được tạo nên bởi những câu dài ngắn đan xen với nhiều điệp từ có tác dụng tạo nhịp và ngắt nhịp nhanh, mạnh -> nhịp thơ sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.- “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi”-> cảm xúc lên đến tột đỉnh-> Ham sống, vui sống, say sống.3. Tổng kếta. Nghệ thuật:Sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc và mạch lí luận, giọng điệu say mê, sôi nổi, những sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.b. Nội dung: Vội vàng là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.