Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tập làm văn: Tiểu sử tóm tắt

Nguyễn Du (1765-1820)- Tên chữ: Tố Như- Tên hiệu: Thanh Hiên.- Quê cha: Hà Tĩnh- Quê mẹ: Bắc Ninh- Nơi sinh: Thăng Long- Quê vợ : Thái Bình- Ông sinh ra trong một gia đình quý tộc phong kiến. Ông là nhà đại thi hào của dân tộc ta!Tác giả Puskin ( 1799- 1837)-Xuất thân trong một gia đình quý tộc, sống trong thời chuyên chế Nga hoàng.- Có thơ đăng báo từ lúc 15 tuổi.-1820-1826: bị lưu đày và quản thúc vì làm thơ có nội dung bày tỏ thái độ tự do.-1837 chết do đấu súng bảo vệ danh dự. Tác giả: - Uyliam Sechxpia (1564-1616) - Sinh ra trong một gia đình làm nghề buôn bán  sa sút, phải thôi học để kiếm sống. - Là nhà thơ, nhà viết kịch thiên tài của nước Anh và nhân loại. - Sáng tác cả bi kịch, hài kịch và kịch lịch sử. - Tác phẩm của ông là tiếng nói của lương tri tiến bộ, của khát vọng tự do, của lòng nhân ái  “con người khổng lồ” của thời đại Phục hưng.Tiểu sử tóm tắt I . Mục đích , yêu cầu a. Khái niệm : Bản tiểu sử tóm tắt là văn bản thông tin một cách khách quan, trung thực những nét cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp của một cá nhân .Ví dụ: Tiểu sử của một nhà hoạt động chính trị, nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ; tiểu sử của một cán bộ, giáo viên... b. Mục đích Hiểu rõ về cá nhân được nói tớiTrong văn chương: tiểu sử tóm tắt của tác giả giúp chúng ta hiểu sâu hơn các sáng tác của họ.- Thông tin khách quan, chính xác về người được tóm tắt tiểu sử- Nội dung, độ dài, phù hợp mục đích tóm tắt- Phương thức trình bày chủ yếu là thuyết minh, văn trong sáng, rõ ràng, không dùng biện pháp tu từc. Yêu cầu của tiểu sử tóm tắt1. Khảo sát ví dụ: Văn bản tiểu sử tóm tắt nhà bác học " Lương Thế Vinh" ( SGK-T. 54)II. Cách viết tiểu sử tóm tắt- Bản tiểu sử tóm tắt gồm 4 phần: + Nhân thân: họ tên, tự, hiệu,quê quán. + Các hoạt động chính: các mốc thời gian: từ nhỏ, chưa đầy 20 tuổi, năm 21 tuổi... + Những đóng góp chủ yếu: trong lĩnh vực toán học, văn chương, nghệ thuật,... + Đánh giá chung: có tài kinh bang tế thế, tài hoa, danh vọng vượt bậc ( Lê Quý Đôn). - Các tài liệu được lựa chọn: cụ thể, chính xác, chân thực, tiêu biểu về thân thế và cuộc đời của Lương Thế Vinh: + Ghi rõ họ tên, quê quán, các mốc thời gian. + Dẫn chứng cụ thể: Cuốn " Đại thành toán pháp", "Hí phường phả lục"...- Đánh giá chính xác, toàn diện, khách quan: + So sánh với các sĩ phu đương thời. + Dựa vào lời đánh giá của Lê Quý Đôn.a. Các phần của tiểu sử tóm tắt: 4 phần + Giới thiệu khái quát nhân thân( lịch sử cá nhân): họ tên, ngày tháng năm sinh, năm mất, nghề nghiệp, học vấn, gia đình, gia tộc, quê quán,... + Giới thiệu ngắn gọn lĩnh vực hoạt động xã hội: làm gì, ở đâu,... + Những đóng góp, những thành tựu + Đánh giá vai trò, tác dụng.2. Kết luận.b. Các bước viết tiểu sử tóm tắt: + Sưu tầm tài liệu về đối tượng thông qua việc đọc sách, tra cứu hồ sơ lưu trữ, hỏi nhân chứng...+ Sắp xếp, chọn lọc những tài liệu tiêu biểu.+ Sử dụng ngôn ngữ thích hợp viết thành văn bản.+ Kiểm tra, sửa chữa lại văn bản đã viết . GHI NHỚ - Nêu Nguồn gốc: Họ tên? Bí danh? Năm sinh? Gia đình? Sở thích? Năng lực đặc biệt?- Quá trình trưởng thành: học tập và làm việc tại địa điểm.? Thành tích nổi bật?...- Với các nhà văn cần nêu thêm: sự nghiệp văn học? Phong cách nghệ thuật? Các tác phẩm chính? Vai trò của nhà văn trong nền văn học dân tộc?...Lưu ý :NGUYỄN KHUYẾN1. Cuộc đời- Nguyễn Khuyến ( 1835- 1909) hiệu là Quế Sơn, lúc nhỏ tên là Nguyễn Thắng, sinh tại quê tỉnh Nam Định, lớn lên, sống chủ yếu ở huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.- Ông xuất thân trong một gia đính nhà nho nghèo- Do đỗ đầu cả 3 kì thi ( Hương, Hội, Đình) nên ông được gọi là Tam nguyên Yên Đỗ. Ông làm quan chỉ hơn 10 năm rồi cáo quan về ở ẩn- NK là người có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân2. Nội dung thơ văn- Tình yêu quê hương đât nước, gia đình, bạn bè- Phản ánh cuộc sống của những con người khổ cực, thuần hậu, chất phác - Châm biếm đã kích khi thực dân P xâm lược, bộc lộ tấm lòng ưu ái với dân, với nước- Tác phẩm tiêu biểu : Thu vịnh , Thu điếu , Thu ẩm .IV. Luyện tậpTrường hợp viết tiểu sử tóm tắt: c,d- Các trường hợp còn lại: a- Viết văn bản thuyết minh. b- Viết sơ yếu lí lịch. e- Viết điếu văn.Bài tập 1:Bài tập 2:VĂN BẢN GIỐNG NHAUKHÁC NHAUTiểu sử tóm tắtĐiếu văn Sơ yếu lí lịch Văn bản thuyết minh Đều viết về một nhân vật nào đó Mục đích và hoàn cảnh giao tiếp Sơ yếu lí lịch do bản thân viết Tiểu sử tóm tắt do người khác viết -Tiếc thương người đã mất-Lời chia buồn với gia quyến-Có đối tượng rộng hơn -Cách diễn đạt phong phú,giàu hình ảnh và có tính biểu cảm Bài tập 3Viết một văn bản tiểu sử tóm tắt của một nhà thơ hoặc nhà văn đã học trong Chương trình ngữ văn 11 Buổi học kết thúc xin chân thành cảm ơn quí Thầy cô