Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 103,104: Đọc văn: Về luân lí xã hội ở nước ta - Phan Châu Trinh - Nguyễn Thị Mừng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINHVỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI Ở NƯỚC TATIẾT: 103- 104 (ĐỌC VĂN)GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ MỪNG TRƯỜNG THPT NGUYỄN HUỆVỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TATRÍCH: “ĐẠO ĐỨC VÀ LUÂN LÍ ĐÔNG TÂY”(PHAN CHÂU TRINH) PHAN CHÂU TRINH (1872- 1926)* Cuộc đời: - Quê ở Quảng Nam. - Đỗ phó bảng năm 1901. Làm quan trong một thời gian ngắn rồi từ quan đi làm cách mạng. Chủ trương cứu nước bằng con đường cải cách, đổi mới mọi mặt.1/ Tác giả:I/ TÌM HIỂU CHUNG: VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh) Tuy con đường cứu nước có phần ảo tưởng nhưng nhiệt tình cứu nước của ông rất đáng khâm phục. I/ TÌM HIỂU CHUNG:1/ Tác giả: Năm 1908, ông bị bắt đày đi Côn Đảo.  Sự nghiệp cải cách của ông không thành. - Năm 1926, ông bị ốm nặng và mất. => Ông là một trong những nhà yêu nước lớn của dân tộc ta đầu thế kỉ XX. Đám tang Phan Châu Trinh Đám tang Phan Châu Trinh trở thành một phong trào vận động ái quốc rộng khắp cả nước.VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)I/ TÌM HIỂU CHUNG:1/ Tác giả:* Văn chương:- Phan Châu Trinh có ý thức dùng văn chương làm vũ khí cách mạng. Văn chính luận chặt chẽ, đanh thép. Thơ giàu cảm xúc.=> Văn thơ thấm nhuần tư tưởng yêu nước và tinh thần dân chủ.VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)I/ TÌM HIỂU CHUNG:2/Tác phẩm: “Đạo đức và luân lí Đông Tây” a/ Hoàn cảnh sáng tác:Được Phan Châu Trinh diễn thuyết vào đêm 19/11/1925, tại nhà Hội thanh niên Sài Gòn.b/ Hình thức, thể loại:- Hình thức diễn thuyết - Văn chính luận (NLXH)I/ TÌM HIỂU CHUNG:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)c/ Nội dung:2/ Tác phẩm: “Đạo đức và luân lí Đông Tây” Bài diễn thuyết gồm 5 phần. => Đề cao tác dụng của đạo đức, luân lí; chỉ ra nguyên nhân mất nước và truyền bá LLXHCN ở nước ta. Thuộc phần III của bài diễn thuyết. b/ Bố cục: * ĐVĐ: Luân lí XH nước ta tuyệt nhiên chưa có. * GQVĐ: Trình bày thực trạng, phân tích nguyên nhân * KTVĐ: Yêu cầu tất yếu phải tuyên truyền XHCN trong dân=> Kết cấu của một bài văn nghị luận. (Chặt chẽ)3 phần VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)I/ TÌM HIỂU CHUNG:a/ Vị trí : 3/ Đoạn trích: II/ ĐỌC-HIỂU V B:1/ Phần đặt vấn đề: * Vấn đề nghị luận:-> Coi trọng sự bình đẳng của con người,trong từng gia đình,quốc gia và cả trên thế giới. (Thứ luân lí đang được cỗ vũ ở phương Tây.)( LLXH - luân lí của CNXH- theo cách hiểu của PCT)VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)Luân lí xã hội của nước ta. II: ĐỌC- HIỂU VB:1/ Phần đặt vấn đề:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)“Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến, so với quốc gia luân lí thì còn dốt nát hơn nhiều.”* Cách đặt vấn đề: Cách đặt vấn đề trực tiếp, thẳng thắn, gây ấn tượng mạnh. (Phù hợp với đối tượng)II: ĐỌC- HIỂU VB:1/ Phần đặt vấn đề:-“Xã hội luân lí thật trong nước ta tuyệt nhiên không ai biết đến.”“So với quốc gia luân lí thì còn dốt nát hơn nhiều.” “Một tiếng bè bạn không thể thay cho xã hội luân lí được, cho nên không cần cắt nghĩa làm gì”. ”Cái chủ ý bình thiên hạ mất đi đã từ lâu rồi.”VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh) ( phủ định tuyệt đối)(so sánh)(phủ định)( phủ định)* Cách lập luận:II/ ĐỌC- HIỂU VB:1/ Phần đặt vấn đề:* Cách lập luận:  Vận dụng thao tác lập luận so sánh, bác bỏ  Dùng nhiều cách nói phủ định.  Từ ngữ có ý nghĩa khẳng định, mạnh mẽ.  Giọng điệu dứt khoát, hùng hồn.  Trình bày theo cách diễn dịch. => Khẳng định nước ta chưa có LLXH. Thể hiện tư duy sắc sảo của một nhà cách mạng.VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)2/ Phần giải quyết vấn đề:II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh) =>Hai luận điểm chính:a, So sánh quan niệm, nguyên tắc LLXH ở Âu châu và ở nước ta. b, Phân tích nguyên nhân nước ta chưa có LLXH. Ở Âu châu: - Xã hội chủ nghĩa rất thịnh hành, đã phóng đại ra như thế. - Bên Pháp, mỗi khi bị đè nénkêu nài, chống cự, cho đến được công bình mới nghe. - Vì người ta có đoàn thể, có công đức, có ăn học Ở bên ta: - Điềm nhiên như kẻ ngủ, không hiểu cái nghĩa vụ loài người, mỗi người trong nước.- Ngươi mình phải ai tai nấy, ai chết mặc ai gặp người bị nạn bị kẻ mạnh bắt nạt cũng làm ngơ. - Do người nước mình thiếu ý thức đoàn thể.Phân tích, đối sánh bằng lí lẽ và dẫn chứng cụ thể , xác đáng để làm rõ thực trạng về luân lí xã hội ở nước ta(d/ chứng)(ng/ nhân) (Lí lẽ) (d/chứng) (ng/nhân)(Lí lẽ)a. So sánh nguyên tắc LLXH ở Âu châu và ở nước ta: b/ Phân tích nguyên nhân, thái độ của tác giả: - Bọn học trò mắc ham quyền tước, ham bả vinh hoa mà sinh ra nịnh hót. Kẻ mang đai đội mũ ngất ngưởng ngồi trên, kẻ áo rộng khăn đen lúc nhúc lạy dưới Xu thế xã hội bén mùi làm quan, chạy theo chức tước.. Dân không ai khen ai chê, không ai khinh bỉ2/ Phần giải quyết vấn đề:II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)* Thao tác lập luận phân tích theo quan hệ đối lập, nguyên nhân kết quả.=> Thẳng thắn chỉ ra nguyên nhân mất nước và thực trạng nước ta không có nền luân lí xã hội.2/Phần giải quyết vấn đề:II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh) Tâm trạng buồn, đau xót của một người trí thức yêu nước.=>Khát vọng phủ định triệt để chế độ vua quan chuyên chế Nam triều.2/ Phần giải quyết vấn đề:II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)* Từ ngữ giàu hình ảnh, biện pháp liệt kê, câu văn biểu cảm, giọng văn thống thiết. Đả kích mạnh mẽ xã hội và bọn quan lại phong kiến xấu xa. (Bọn ăn cướp có giấy phép).3/ Phần kết luận:- Muốn Việt Nam tự do độc lập dân chủ phải có đoàn thể.- Muốn có đoàn thể phải truyền bá CHXH trong dân. Lập luận chặt chẽ bằng kiểu diễn đạt móc xích. => Đặt ra giải pháp cho luân lí XH Việt Nam, thể hiện ước mơ về một tương lai tươi sáng cho nước nhà.II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)4/ Đặc sắc nghệ thuật: * Yếu tố nghị luận: Cách lập luận chặt chẽ, nêu dẫn chứng cụ thể, xác thực. Giọng văn mạnh mẽ, hùng hồn.II/ ĐỌC – HIỂU:VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)=> Giàu sức thuyết phục.II/ ĐỌC – HIỂU:4/ Đặc sắc nghệ thuật:* Yếu tố biểu cảm: - Dùng những câu cảm thán. - Từ ngữ biểu cảm. - Lời văn nhẹ nhàng, từ tốn.=> Ẩn chứa lòng yêu nước, tình cảm dân tộc, tình đồng bào sâu nặng.GHI NHỚ ( XEM SGK):VỀ LUÂN LÍ XÃ HỘI NƯỚC TA (Phan Châu Trinh)(Thương hại thay!Dân khôn mà chi!..Dân ngu mà chi)(Người nước ta,..người mìnhông cha mìnhquốc dân anh em). (Là vì người ta có đoàn thểông cha mình ngày xưa cũng đã hiểu đến) NẠN BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG XẢY RA Ở PHÁI NỮ =>Thái độ vô cảmCHÀO TẠM BIỆT