Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 109: Tiếng Việt: Một số thể loại Văn học: Kịch, Nghị luận - Nguyễn Thị Hằng Nga

 hoặc nhiều địa điểm, thời gian ngắn 1 ngày, 1 buổi tối hoặc hàng tháng, hàng năm, nhiều năm, một đời người, một thế hệCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb2. Đặc trưng chủ yếu của kịchb2. Đặc trưng chủ yếu của kịch Có 3 đặc trưng chủ yếu:Xung đột kịch phản ánh tập trung xung đột của đời sốngNhân vật kịch thực hiện hành động kịch trong cốt truyện tập trung, cô đọngNgôn ngữ kịch- lời thoại trực tiếp khắc hoạ tính cách nhân vật, có tính hành động và khẩu ngữ caoNhư vậy theo em kịch có mấy đặc trưng chủ yếu? Đó là những đặc trưng nào trong số những đặc trưng trên?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchVỞ KỊCHMÀN (HỒI) 1MÀN (HỒI) 2MÀN (HỒI) 3LỚP(CẢNH)1LỚP(CẢNH)2LỚP(CẢNH)3CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại, có tác giả hay sáng tác tập thể+ Kịch truyền thống dân gian (chèo, tuồng, kịch rối, hí kịch, kinh kịch)+ Kịch cổ điển (trước thế kỉ XX)+ Kịch hiện đại (từ thế kỉ XX)Căn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại, kịch chia làm những loại nào?Chèo: Xuý Vân giả dạiQuan âm thị KínhCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào tính chất và cách giải quyết mâu thuẫn, xung đột:+ Bi kịch: xung đột giữa cái cao cả-thấp hèn, mới-cũ; kết thúc bi thảm (Hăm-lét)+ Hài kịch: dùng tiếng cười hài hước châm biếm để xây dựng và kết thúc xung đột (Trưởng giả học làm sang, Nghêu sò ốc hến)+ Chính kịch: phản ánh xung đột trong cuộc sống hằng ngày, vui buồn lẫn lộn (Tôi và chúng ta)Căn cứ vàotính chất và cách giải quyết xung đột, kịch chia làm những loại nào?VỞ :TÔI VÀ CHÚNG TACẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn đạt:+ Kịch nói+ Kịch hát múa (chèo, tuồng, cải lương)+ Kịch thơ+ Kịch rối+ Kịch câm+ Kịch truyền thanh+ Kịch truyền hình+ Kịch phimCăn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn đạt, kịch chia làm những loại nào?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họca. Đặc điểm các kịch bản văn học trong nhà trường phổ thông2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họca. Đặc điểm các kịch bản văn học trong nhà trường phổ thôngChỉ học kịch bản văn học, nhưng nhiều loại hình kịch khác nhau, từ truyền thống đến hiện đại, trong-ngoài nước phong phú, đa dạng nhưng rất khó khănÍt hoặc không có điều kiện đọc toàn vở, xem kịch trong băng đĩa hoặc trực tiếp trên sân khấuTheo em kịch bản văn học trong nhà trường phổ thông có đặc điểm gì?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcb. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcb. Yêu cầu về đọc kịch bản văn học Để dạy học tốt các tiết kịch , cần:Có kế hoạch cụ thể và đầu tư thích đáng từ đầu năm học, G và H cần chuẩn bị kĩ, tỉ mỉ trước khi lên lớpNên tổ chức đọc toàn bộ vở kịch, xem kịch trên băng, đĩaHS được nghe nói chuyện ngoại khoá những kiến thức lí luận, bổ trợ về kịch bản văn họcĐể dạy -học tốt các tiết kịch, chúng ta cần phải làm gì?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 1: tìm hiểu xuất xứ: đọc lời giới thiệu, tiểu dẫn để có hiểu biết chung về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, chủ đề vở kịch, đặc biệt là tóm tắt nội dung cốt truyện kịch, vị trí của đoạn trích trong mối liên hệ với các sự kiện và nhân vật trước và sau đóĐọc sgk và cho biết đọc - hiểu kịch bản văn học gồm mấy bước? Nội dung các bước?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 2: cảm nhận lời thoại của các nhân vật: đọc kĩ các lời thoại trong đoạn trích để phát hiện nét riêng trong giọng điệu, lời lẽ, từ ngữ của từng nhân vật đã thể hiện tính cách, thể hiện xung đột và chủ đề của kịch như thế nào. Tìm hiểu các kiểu thoại, nhất là các câu thoại nội tâm, độc thoại kết hợp các lời chỉ dẫn của tác giả kịch bảnCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 3: phân tích hành động kịch: thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong đoạn trích. Trả lời các câu hỏi sau:Nhân vật đã làm gì? Làm như thế nào? Để làm gì? Vì sao lại thế?Hành động của nhân vật đã thể hiện tính cách gì của nó?Hành động của nhân vật thể hiện mâu thuẫn, xung đột gì, của ai với ai trong đoạn trích? Xung đột ấy đang ở mức độ thế nào? Có khả năng diễn tiến ra sao?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 4: khái quát chủ đề tư tưởng, đánh giá giá trị của đoạn trích và toàn bộ vở kịchĐọc - hiểu đoạn trích Tình yêu và thù hận theo các bước trên?CẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN1. Khái lược về nghị luậnII. NGHỊ LUẬN1. Khái lược về nghị luận- Nghị luận là một thể loại văn học dùng lí lẽ, phán đoán, chứng cứ để bàn luận về một vấn đề nào đónhằm tranh luận, thuyết phục, bác bỏ, khẳng địnhgiúp người đọc hiểu rõ vấn đề nêu raHãy kể tên một số tác phẩm nghị luận mà em biết?Đọc sgk và cho biết thế nào là nghị luận?CẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN1. Khái lược về nghị luận1. Khái lược về nghị luận- Giá trị của bài văn nghị luận ở chỗ:+ Tính đúng đắn, sâu sắc, mới mẻ, cần thiết của vấn đề và những ý kiến, luận điểm của người viết đưa ra+ Nghệ thuật trình bày lập luận sắc bén, thuyết phục, ở những luận cứ phong phú, tin cậy, vững chắc+ Ngôn ngữ trình bày chính xác, chặt chẽ, rõ ràng và giàu hình ảnh, biểu cảmTheo em giá trị của bài văn nghị luận thể hiện ở đâu?CẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN2. Phân loại văn nghị luận2. Phân loại văn nghị luận* Căn cứ vào thời gian xuất hiện:Nghị luận dân gian (tục ngữ)Nghị luận trung đại (chiếu, cáo, hịch, biểu, thư dụ)Nghị luận hiện đại (tuyên ngôn, lời kêu gọi, bình luận, phê bình, tranh luận, xã luận, phân tích, bình giảng, bình chú)Nếu căn cứ vào thời gian xuất hiện, có mấy loại văn nghị luận?2. Phân loại văn nghị luận* Căn cứ vào đối tượng và vấn đề nghị luận:Nghị luận xã hội - chính trị (chính luận)Nghị luận văn học (phê bình, nghiên cứu văn học, phân tích, bình giảng ) về tác giả, vấn đề, tác phẩm văn họcCẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN2. Phân loại văn nghị luậnNếu căn cứ vào đối tượng và vấn đề nghị luận, văn nghị luận được chia làm mấy loại?Em đã học tác phẩm nào thuộc loại nghị luận xã hội-chính trị và nghị luận văn học?CẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN3. Yêu cầu về đọc văn nghị luận3. Yêu cầu về đọc văn nghị luậnĐọc - hiểu văn bản nghị luận được thực hiện theo 5 bước:* Bước 1: tìm hiểu xuất xứ: để có căn cứ hiểu sâu thêm các luận điểm trong bài văn nghị luận* Bước 2: phát hiện và tóm lược các luận điểm tư tưởng: là nắm bắt mạch vận động chính của tác phẩm nghị luận. Chú ý mối liên hệ logic giữa các luận điểm trong việc hướng tới mục tiêu chungĐọc sgk và cho biết đọc - hiểu văn bản nghị luận gồm mấy bước?CẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN3. Yêu cầu về đọc văn nghị luận3. Yêu cầu về đọc văn nghị luậnĐọc - hiểu văn bản nghị luận được thực hiện theo 5 bước:* Bước 3: cảm nhận các sắc thái cảm xúc, tình cảm: để thấy được một phương diện làm tăng sức thuyết phục của bài nghị luận* Bước 4: phân tích các biện pháp lập luận, cách nêu chứng cứ, sử dụng ngôn từ: là đi sâu vào thao tác tổ chức nội dung của văn bản nghị luận. Lập luận là dùng lí lẽ, lí lẽ phải được chứng minh bằng thực tế, tất cả phải được diễn đạt bằng ngôn ngữ có hiệu quả tác động caoCẤU TRÚC I. KỊCHII. NGHỊ LUẬN3. Yêu cầu về đọc văn nghị luận3. Yêu cầu về đọc văn nghị luậnĐọc - hiểu văn bản nghị luận được thực hiện theo 5 bước:* Bước 5: khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Vấn đề đã được đặt ra và giải quyết có ý ngĩa tư tưởng như thế nào? Phương thức biểu hiện của tác phẩm có gì đặc sắc? Có thể rút ra bài học gì từ tác phẩm nghị luận được học?CỦNG CỐ LUYỆN TẬPĐọc ghi nhớ sgk/ 111Làm bài tập 1, 2Về chuẩn bị bài Ôn tập văn học