Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 109: Tiếng Việt: Một số thể loại văn học: Kịch, Nghị luận - Nguyễn Thị Hằng Nga

1. KHÁI LƯỢC VỀ KỊCH
a. Khái niệm kịch
Kịch là một loại hình nghệ thuật tổng hợp, trong đó có 3 đối tượng quan trọng nhất: kịch bản, đạo diễn, diễn viên
Trong phạm vi văn học, chỉ có kịch bản là thuộc văn học (ví dụ: Vĩnh biệt Cửu trùng đài, Bắc Sơn, Hồn Trương Ba da hàng thịt )
=> Trong nhà trường, chúng ta chỉ tìm hiểu kịch bản văn học- cái cơ bản, cái gốc đầu tiên, quan trọng nhất của kịch
24 trang | Chia sẻ: hienduc166 | Lượt xem: 579 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 109: Tiếng Việt: Một số thể loại văn học: Kịch, Nghị luận - Nguyễn Thị Hằng Nga, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút TẢI VỀ ở trên
i niệm kịchKịch là một loại hình nghệ thuật tổng hợp, trong đó có 3 đối tượng quan trọng nhất: kịch bản, đạo diễn, diễn viênTrong phạm vi văn học, chỉ có kịch bản là thuộc văn học (ví dụ: Vĩnh biệt Cửu trùng đài, Bắc Sơn, Hồn Trương Ba da hàng thịt)=> Trong nhà trường, chúng ta chỉ tìm hiểu kịch bản văn học- cái cơ bản, cái gốc đầu tiên, quan trọng nhất của kịchĐọc sgk và cho biết em hiểu thế nào là kịch?Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịtCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịch* Đối tượng và đặc trưng phản ánh của kịch là những mâu thuẫn xung đột trong đời sống xã hội và con ngườiNhững mâu thuẫn, xung đột ấy được chọn lọc, dồn nén, quy tụ, làm nổi bật trong quá trình xuất hiện, phát triển và giải quyết qua tài năng hư cấu, tưởng tượng của tác giảXung đột kịch tạo nên kịch tính, gây nên sự hấp dẫn của vở kịchTheo em kịch có những đặc trưng gì?Mâu thuẫn, xung đột của đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng đài là gì?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb1. Một số đặc trưng của kịch- Có 2 loại xung đột chính xen kẽ, song song và kết hợp với nhau+ Xung đột bên ngoài: giữa nhân vật này với nhân vật khác, với gia đình, dòng họ, xã hội, thời đại(Rômeo và Giuliet)+ Xung đột bên trong: nội tâm trong tâm trạng, tâm lí, tình cảm, cảm xúc của nhân vật (Hăm-let, Thị Kính)* Hành động kịch do nhân vật kịch thể hiện góp phần thể hiện xung đột kịch. Đó là những hành động được chọn lọc, tính toánXung đột kịch có mấy loại? Hãy kể tên một số vở kịch mà em biết?Theo dõi 1 số trích đoạnKịch Rômeo và GiulietCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb1. Một số đặc trưng của kịch* Nhân vật kịch: có chính, phụ, chính diện, phản diện. Nhân vật thông qua lời thoại và hành động thể hiện tính cách, xung đột kịch, qua đó thể hiện chủ đề của vở kịch* Cốt truyện kịch: phát triển theo sự phát triển của xung đột kịchMở đầuThắt nút (mâu thuẫn, xung đột xuất hiện)Phát triểnĐỉnh điểmGiải quyết (cởi nút)Kể tên các phần của cốt truyện một vở kịch?Phân tích cốt truyện vở Vũ Như Tô - Nguyễn Huy Tưởng?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb1. Một số đặc trưng của kịch* Ngôn ngữ kịch: chủ yếu là ngôn ngữ nhân vật được thể hiện trong những lời thoạiĐặc điểm của ngôn ngữ kịch: mang tính hành động và tính khẩu ngữ cao (lời nói thường ngày)Có 3 kiểu lời thoại: + Lời đối thoại: giữa các nhân vật với nhau+ Lời độc thoại: nhân vật nói một mình, với mình, có thể nói thành tiếng, có thể nghĩ trong đầu+ Lời bàng thoại: lời nhân vật nói riêng với khán giảEm hiểu gì về ngôn ngữ kịch?Tìm và phân tích ngôn ngữ kịch trong đoạn Tình yêu và thù hận ( Rômeo-Giuliet)CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb1. Một số đặc trưng của kịch* Thời gian và không gian: cô đọng và ước lệ. Có thể 1 địa điểm hoặc nhiều địa điểm, thời gian ngắn 1 ngày, 1 buổi tối hoặc hàng tháng, hàng năm, nhiều năm, một đời người, một thế hệCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchb1. Một số đặc trưng của kịchb2. Đặc trưng chủ yếu của kịchb2. Đặc trưng chủ yếu của kịch Có 3 đặc trưng chủ yếu:Xung đột kịch phản ánh tập trung xung đột của đời sốngNhân vật kịch thực hiện hành động kịch trong cốt truyện tập trung, cô đọngNgôn ngữ kịch- lời thoại trực tiếp khắc hoạ tính cách nhân vật, có tính hành động và khẩu ngữ caoNhư vậy theo em kịch có mấy đặc trưng chủ yếu? Đó là những đặc trưng nào trong số những đặc trưng trên?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchVỞ KỊCHMÀN (HỒI) 1MÀN (HỒI) 2MÀN (HỒI) 3LỚP(CẢNH)1LỚP(CẢNH)2LỚP(CẢNH)3CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại, có tác giả hay sáng tác tập thể+ Kịch truyền thống dân gian (chèo, tuồng, kịch rối, hí kịch, kinh kịch)+ Kịch cổ điển (trước thế kỉ XX)+ Kịch hiện đại (từ thế kỉ XX)Căn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại, kịch chia làm những loại nào?Theo dõi trích đoạn chèo, tuồng, kịch hiện đạiChèo: Xuý Vân giả dạiQuan âm thị KínhCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào tính chất và cách giải quyết mâu thuẫn, xung đột:+ Bi kịch: xung đột giữa cái cao cả-thấp hèn, mới-cũ; kết thúc bi thảm (Hăm-lét)+ Hài kịch: dùng tiếng cươi hài hước châm biếm để xây dựng và kết thúc xung đột (Trưởng giả học làm sang, Nghêu sò ốc hến)+ Chính kịch: phản ánh xung đột trong cuộc sống hằng ngày, vui buồn lẫn lộn (Tôi và chúng ta)Căn cứ vàotính chất và cách giải quyết xung đột, kịch chia làm những loại nào?Theo dõi trích đoạn hài, bi, chính kịchVỞ :TÔI VÀ CHÚNG TACẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịcha. Khái niệm kịchb. Đặc trưng chủ yếu của kịchc. Bố cục và phân loại kịchc1. Bố cục kịchc2. Phân loại kịchBố cục và phân loại kịchc2. Phân loại kịchCăn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn đạt:+ Kịch nói+ Kịch hát múa (chèo, tuồng, cải lương)+ Kịch thơ+ Kịch rối+ Kịch câm+ Kịch truyền thanh+ Kịch truyền hình+ Kịch phimCăn cứ vào hình thức ngôn ngữ diễn đạt, kịch chia làm những loại nào?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họca. Đặc điểm các kịch bản văn học trong nhà trường phổ thông2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họca. Đặc điểm các kịch bản văn học trong nhà trường phổ thôngChỉ học kịch bản văn học, nhưng nhiều loại hình kịch khác nhau, từ truyền thống đến hiện đại, trong-ngoài nước phong phú, đa dạng nhưng rất khó khănÍt hoặc không có điều kiện đọc toàn vở, xem kịch trong băng đĩa hoặc trực tiếp trên sân khấuTheo em kịch bản văn học trong nhà trường phổ thông có đặc điểm gì?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcb. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcb. Yêu cầu về đọc kịch bản văn học Để dạy học tốt các tiết kịch , cần:Có kế hoạch cụ thể và đầu tư thích đáng từ đầu năm học, G và H cần chuẩn bị kĩ, tỉ mỉ trước khi lên lớpNên tổ chức đọc toàn bộ vở kịch, xem kịch trên băng, đĩaHS được nghe nói chuyện ngoại khoá những kiến thức lí luận, bổ trợ về kịch bản văn họcĐể dạy -học tốt các tiết kịch, chúng ta cần phải làm gì?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 1: đọc kĩ, tìm hiểu kĩ: lời giới thiệu, tiểu dẫn để có hiểu biết chung về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, chủ đề vở kịch, đặc biệt là tóm tắt nội dung cốt truyện kịch, vị trí của đoạn trích trong mối liên hệ với các sự kiện và nhân vật trước va sau đóĐọc sgk và cho biết đọc - hiểu kịch bản văn học gồm mấy bước? Nội dung các bước?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 2: đọc kĩ các lời thoại trong đoạn trích để phát hiện nét riêng trong giọng điệu, lời lẽ, từ ngữ của từng nhân vật đã phu hợp và thể hiện tính cách của nó, thể hiện xung đột và chủ đề của kịch như thế nào. Tìm hiểu các kiểu thoại, nhất là các câu thoại nội tâm, độc thoại kết hợp các lời chỉ dẫn của tác giả kịch bảnCẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 3: phân tích hành động kịch thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong đoạn trích. Trả lời các câu hỏi sau:Nhân vật đã làm gì? Làm như thế nào? Để làm gì? Vì sao lại thế?Hành động của nhân vật đã thể hiện tính cách gì của nó?Hành động của nhân vật thể hiện mâu thuẫn, xung đột gì, của ai với ai trong đoạn trích? Xung đột ấy đang ở mức độ thế nào? Có khả năng diễn tiến ra sao?CẤU TRÚC I. KỊCH1. Khái lược về kịch2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn họcc. Các bước đọc hiểu kịch bản văn họcc. Các bước đọc - hiểu kịch bản văn họcĐọc - hiểu kịch bản văn học có 4 bướcBước 4: khái quát chủ đề tư tưởng, đánh giá giá trị của đoạn trích và toàn bộ vở kịchĐọc - hiểu đoạn trích Tình yêu và thù hận theo các bước trên?
File đính kèm:
NGU_VAN_11.ppt