Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 37: Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

Hai đứa trẻ( Thạch Lam )TiÕt 37: §äc v¨nHai ®øa trÎ( Th¹ch Lam )Tiết 37- Đọc vănHAIĐỨATRẺ I.T×m hiÓu chung:C©u hái: Qua phÇn tiÓu dÉn trong s¸ch gi¸o khoa, em h·y cho biÕt nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam?	Cuéc ®êi ?	S¸ng t¸c ?I. T×m hiÓu chung:a. Cuéc ®êi: - Th¹ch Lam (1910-1942), - Thuở nhỏ sống ở quê ngoại – phố huyện Cẩm Giàng.- Là người thông minh, đôn hậu, điềm đạm, tinh tế.- Cùng với hai anh trai (Nhất Linh, Hoàng Đạo) là những thành viên trụ cột của Tự lực văn đoàn. b. Sáng tác:- Quan niệm văn chương lành mạnh, tiến bộ.- Thành công ở những tác phẩm viết về đề tài nông thôn và người dân nghèo.- Có biệt tài về truyện ngắn. + Truyện không có chuyện, chủ yếu khai thác nội tâm nhân vật. 	+ Mỗi truyện như một bài thơ trữ tình, giọng ®iÖu ®iÒm ®¹m, chứa đựng tình cảm chân thµnh vµ sù nh¹y c¶m cña nhµ v¨n.	 + Văn trong sáng, giản dị, thâm trầm, sâu sắc.- C¸c tËp truyÖn ng¾n: “Giã ®Çu mïa” “ N¾ng trong v­ên” “Sîi tãc” - TËp tuú bót:Hµ Néi băm sáu phè ph­êng” 	 - TËp tiÓu luËn vµ phª b×nh: Theo dßng”	 Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái... theo gió nhẹ đưa vào. Liên ngồi yên lặng... đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ... Liên không hiểu sao,... nhưng lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn. Tiếng trống thu không...từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều. Phương tây đỏ rực như lửa cháy mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mắt đen lại cắt hình trên nền trời. Hai ®øa trÎ Nh­ mét bµi th¬C©u hái: TruyÖn ng¾n “ Hai ®øa trΔ cã xuÊt xø nh­ thÕ nµo? Bèi c¶nh cña truyÖn ?C. Xuất xứ: - Hai đứa trẻ in ở tập Nắng trong vườn, xuất bản năm 1938. - Bèi c¶nh: Phố huyện nghèo,ga xép Cẩm Giàng, quê ngoại của nhà văn những năm trước Cách mạng Tháng Tám (1945).Th¹ch Lam◊ §äc t¸c phÈm:◊ Ấn tượng của em về không gian, về cảnh sống và những kiếp đời được tái hiện trong truyÖn ? II. Đọc hiểu văn bản.* Ấn tượng về sự lụi tàn: - chiều tàn. - chợ tàn - những kiếp người tàn tạ.* Cảnh vật, cuéc sống nơi phố huyện được miêu tả, cảm nhận qua sự quan sát và tâm trạng của Liên – một trong hai đứa trẻ.II. Đọc hiểu văn bản.1. Phè huyÖn lóc chiÒu tàn: C©u hái: C¶nh chiÒu tµn n¬i phè huyÖn ®­îc hiÖn lªn nh­ thÕ nµo qua ©m thanh, h×nh ¶nh?1.Phố huyện lúc chiều tàn:	a.Cảnh chiều tàn:+ Trống thu không.+ Ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió đưa vào.+ Muỗi vo ve trong cửa hàng của chị em Liên.+ Phương tây đỏ rực như lửa cháy.+ Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.+ Dãy tre làng đen lại, cắt hình rõ rệt trên nền trời.Tâm trạng Liên: + Ngồi yên lặng.	 + Đôi mắt bóng tối ngập tràn dần.	 + Cái buồn của buổi chiều quê thấm thía tâm hồn c«. + Lòng buồn man mác trước giờ khắc ngày tàn.	 sự hòa quyện giữa ngoại cảnh và tâm cảnh.◊ Trước cảnh ấy, Liên có cảm xúc gì ? ◊ Cảnh ở đây hiện lên như thế nào ?Cảnh buồn, gần gũi, giản dị, quen thuộc, mang cốt cách Việt Nam.		 	 	 Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp ®iÖu vµ 	giäng v¨n Th¹ch Lam khi ®äc nh÷ng c©u v¨n 	më ®Çu? ( Tõ ®Çu nhÑ ®­a vµo) 	 	- Nhịp điệu, giọng văn: chậm, 	 trầm, êm dịu, giàu sức gợi tả 	và khơi gợi cảm xúc.	- Giọng điệu riêng, độc đáo, đặc 	trưng văn phong Thạch Lam.C©u hái: 	C¶nh chî tµn ®­îc t¸c gi¶ t¶ nh­ thÕ nµo? Nh÷ng h×nh ¶nh Êy cã gîi cho em h×nh dung ra c¶nh chî tµn n¬i phè huyÖn CÈm Giµng- H¶i D­¬ng kh«ng?b. Cảnh chợ tàn.+ Người về hết, tiếng ồn ào cũng mất.+ Một vài người bán hàng về muộn.- Vắng người, vắng tiếng.- Chỉ còn trơ lại vẻ tiêu điều xác xơ.  Chợ nghèo, buồn vắng, xao xác ­ không gian làng quê Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám.TiÕt 38 §äc v¨nHai ®øa trÎ (TiÕp)c.Nh÷ng kiÕp ng­êi tµn:C©u hái: 	Cïng víi c¶nh chiÒu tµn, chî tàn, c¶nh nh÷ng kiÕp ng­êi nghÌo khæ n¬i phè huyÖn ®­îc t¶ nh­ thÕ nµo?c. Những kiếp người tàn tạ.- Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ, cúi lom khom, đi lại tìm tòi, nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được của những người bán hàng để lại.+ Những con người tội nghiệp đáng thương.+ Gợi niềm trắc ẩn, cảm thương của Liên – tâm hồn đôn hậu của Thạch Lam.- Mẹ con chị Tí: ngày mò cua, bắt tép, tối đến dọn hàng nước chè tươi, thắp một ngọn đèn dầu leo lét. Hàng vắng khách. Tuy chiều nào chị cũng dọn hàng từ chập tối cho đến đêm nhưng “chả kiếm được bao nhiêu”. + Cảnh sống chật vật.+ Phát hiện vẻ đẹp phẩm chất người nông dân: tần tảo, chịu thương chịu khó.+ Trân trọng, cảm thông sâu sắc đối với con người. c. Những kiếp người tàn tạ. Gia đình bác xẩm: ngồi trên manh chiếu + Cảnh đời bất hạnh, sự sống của họ trông chờ vào sự bố thí của người đời.  kiếp người tận cùng của sự nghèo khổ,niềm xót xa, se thắt cõi lòng.- Bà cụ Thi: hơi điên, lại nghiện rượu với tiếng cười khanh khách, ghê sợ lảo đảo lần vào trong bóng tối. + Có chút gì bất mãn, tăm tối, bế tắc.- Chị em Liên: phải trông một cửa hàng tạp hóa nhỏ, mẹ Liên dọn ngay từ khi cả nhà bỏ Hà Nội về ở đây. Hàng bán chẳng ăn thua gì. Gia cảnh khó khăn, mức sống eo hẹp.◊ Từ việc tái hiện của nhà văn, em hãy chỉ ra điểm chung giữa những cảnh đời này ?Những kiếp người sống chật vật, khổ sở, sống mỏi mòn, lay lắt, buồn chán. Cái nhìn xót thương da diết mà kín đáo của Thạch Lam. Biểu hiện tinh thần dân chủ trong nội dung nhân đạo của văn học giai đoạn này.◊ §ã lµ cuéc sèng ®¬n ®iÖu, quÈn quanh vµ tÎ nh¹t 3.C¶nh ®îi tÇu:III. GHI NHỚ: SGK TRANG 101.IV.LUYỆN TẬP :ĐỀ 1:ĐỀ 2:231110987654112131236141310912811574TỪ KHÓA LÀ :1 ĐỀ 1 : QUÊ CỦA THẠCH LAM ?123451 ĐỀ 2 : HỌ CỦA THẠCH LAM ?123456122 ĐỀ 1 : TÊN KHAI SINH CỦA THẠCH LAM ? 12342 ĐỀ 2 : THẠCH LAM LÀ EM RUỘT CỦA NHẤT LINH VÀ AI ?8765432133 ĐỀ 1 : TL LÀ NHÀ VĂN TIÊU BIỂU CỦA NHÓM VĂN NÀO ?1234567891011123 ĐỀ 2 : TL CÓ BIỆT TÀI Ở THỂ LOẠI NÀO ?1234567891044 ĐỀ 1 : ĐẶC TRƯNG CỦA TRUYỆN THẠCH LAM ?413256789101112134 ĐỀ 2 : MỖI TRUYỆN CỦA THẠCH LAM ĐƯỢC SO SÁNH GIỐNG NHƯ ĐIỀU NÀY. 12345655 ĐỀ 1 : PHONG CÁCH VIẾT VĂN CỦA TL ?1234567895 ĐỀ 2 : PHONG CÁCH VIẾT VĂN CỦA TL ?1234567866 ĐỀ 1 : TÁC PHẨM TIÊU BIỂU CHO PHONG CÁCH VIẾT CỦA TL ?1234567896 ĐỀ 2 : “HAI ĐỨA TRẺ” TRÍCH TRONG TẬP TRUYỆN NÀO ?2345678910111213177 ĐỀ 1 : TÊN MỘT NHÂN VẬT CHÍNH TRONG TRUYỆN “HĐT” ?127 ĐỀ 2 : TÊN MỘT NHÂN VẬT CHÍNH TRONG TRUYỆN “HĐT” ?123488 ĐỀ 1 : MỞ ĐẦU TRUYỆN LÀ ÂM THANH GÌ ?123456789108 ĐỀ 2 : “MỘT BUỔI CHIỀU ÊM Ả NHƯ” ?21123499 ĐỀ 1 : TÂM TRẠNG CỦA LIÊN TRƯỚC GIỜ KHẮC CỦA NGÀY TÀN ?9 ĐỀ 2 : Ở QUÁ KHỨ , LIÊN VÀ AN SỐNG Ở ĐÂU ?234511010 ĐỀ 1 : NHÂN VẬT NÀO CÓ TIỀN MUA RƯỢU ?123456710 ĐỀ 2 : ĐÂY LÀ NHÂN VẬT HƠI ĐIÊN TRONG TÁC PHẨM ?12345671111 ĐỀ 1 : TIẾNG CƯỜI CỦA BÀ CỤ THI ?1098765432111 ĐỀ 2 : L VÀ A THỨC ĐỂ ĐƯỢC NHÌN NGẮM ĐIỀU NÀY.76543211212 ĐỀ 1 : ĐÂY LÀ TỪ MIÊU TẢ ÁNH SÁNG CÁC TOA TÀU ?98765432112 ĐỀ 2 : ĐÂY LÀ TỪ MIÊU TẢ CÁC TOA TÀU ?9876543211313 ĐỀ 1 : BA TỪ KẾT THÚC TÁC PHẨM ?1098765432113 ĐỀ 2 : ĐOÀN TÀU ĐƯỢC MIÊU TẢ THEO SỰ CHỜ ĐỢI VÀ DÕI NHÌN CỦA AI ?9876543211414 ĐỀ 2 : ĐOÀN TÀU KHUẤT HẲN VÀO ĐÂU ?7654321NAOIHVINHNADOVCUNATULOCCHGNKHONEYUGNSAOTRNGAUTRDIHAENARTONGNGTIEOUNBUCTIHABNAHKHKHHCAGNTRASGNUTGOINODAYBĐỀ 1 : 12345678910111213OLUGNUENATNNYG9131012118765432114ĐỀ 2 :NAGNOADGHOANENGUTRUYEOHBAITHAMTRMNANGTRONOUVGLINRIHANIHTBACDOAUATSANGNORTCHIEMNEIERTRANTỪ KHÓA LÀ :ĐỀ 1 : NẮNG TRONG VƯỜNĐỀ 2 : NGUYỄN TƯỜNG LÂN