Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 41,42: Đọc văn: Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân)

chữ người tử tùNGUYỄN TUÂNTiết 41, 42: Đọc VănI. Tìm hiểu chung 1/. Vài nét về tác giả 1/ Tác giả: Nguyễn Tuân (1910-1987)- Sinh trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn - Quê ở làng Mọc, nay thuộc phường Nhân Chính- Thanh Xuân- Hà Nội Là nhà văn suốt đời săn tìm cái đẹp, là nghệ sỹ tài hoa, uyên bác, có cá tính độc đáo. Sáng tác ở nhiều thể loại song đặng biệt thành công ở thể tuỳ bút- Taực phaồm: Một chuyeỏn ủi, Vang boựng moọt thụứi, Thieỏu queõ hửụng, chieỏc lử ủoàng maột cua?Em biết gì về tác giả Nguyễn tuân? hãy trình bày một cách kháI quát về tác giả?Ký hoạ chõn dung nhà văn Nguyễn Tuõn của cỏc hoạ sĩ Văn Cao, Thành Chương, Sĩ Ngọc, Quỏch Đại Hải, Tạ Tỵ, Phạm Minh Hải. - Nhân vật chính: Phần lớn là nho sĩ cuối mùa – những con người tài hoa, bất đắc chí, dùng cái tôi tài hoa ngông nghênh và “thiên lương” để đối lập với xã hội phàm tục.I. Tìm hiểu chung1/. Vài nét về tác giả 2/ Vài nét về tập “ vang bóng một thời”?Trình bày những hiểu biết của em về tập “Vang bóng một thời” - Gồm 11 truyện ngắn, viết về một thời đã qua nay chỉ còn vang bóng.2/ Vài nét về tập “Vang bóng một thời”- Mỗi truyện đi vào một cái tài, một thú chơi tao nhã, phong lưu của những nhà nho tài hoa như: Chơi chữ, thả thơ, thưởng trà ... a. Xuất xứ: Rút từ tập “ Vang bóng một thời”(1940) .Ban đầu tác phẩm được in trên tạp chí “ Tao Đàn” với tên “Dòng chữ cuối cùng”. Sau đó tác giả đổi tên thành: “ Chữ người tử tù”.I. Tìm hiểu chung1/. Vài nét về tác giả 2/ Vài nét về tập“ vang bóng một thời”?Trình bày những hiểu biết về xuất xứ “Chữ người tử tù” 3 Tác phẩmb. Tóm tắt: Huấn Cao là người nổi tiếng cú tài viết chữ đẹp, cầm đầu cuộc nổi loạn chống lại triều đỡnh phong kiến nhưng thất bại, bị bắt giải đến đề lao. Quản ngục là người say mờ chữ đẹp, từng ao ước cú được chữ của ụng Huấn. Đến ngục, Viờn quản ngục đó biệt đói với Huấn Cao . Nhưng, Huấn cao lại cú thỏi độ lạnh nhạt, khinh bạc làm cho quản ngục suy nghĩ nhiều. Vào một buổi chiều lạnh, hiểu được nỗi lũng và sở nguyện của quản ngục, Huấn Cao đồng ý cho chữ và khuyờn ngục quan bỏ nghề, về quờ và giữ lấy thiờn lương cho lành vững. ? Hãy tóm tắt tác phẩm “ Chữ người tử tù”3/ Taực phaồmi. Tìm hiểu chung1/. Vài nét về tác giả 2/ Vài nét về tập“ vang bóng một thời” 3/ Taực phaồm1. Xuất xứ2.Tóm tắtChữ Hán (Chữ nho): Chữ tượng hình, viết bằng bút lông, mực tầu. Viết theo khối vuông, tròn, nét thanh, nét đậm. nét cứng, nét mềm khác nhau. Làm hoành phi, câu đối 2.Tóm tắt3. Đề tài: Nghệ thuật thư phỏpMột số hỡnh ảnh về nghệ thuật thư phỏpChữ CầnChữ Đạo Chữ Lộc I.Tỡm hieồu chungII. ẹoùc hieồu vaờn baỷnHuaỏn Cao-Ngửụứi vieỏt chửừ ủeùp- Keỷ phaỷn nghũch choỏng laùi trieàu ủỡnhQuaỷn nguùc-Ngửụứi yeõu chửừ ủeùp- Keỷ ủaùi dieọn cho traọt tửù xaừ hoọi ủửụng thụứi1. Tỡnh huoỏng truyeọn:Cuoọc gaởp gụừ ủaày trụự treõu giửừa :ẹoỏi laọpTri kổ→ Moọt tỡnh huoỏng ủaày kũch tớnh, laứm noồi baọt phaồm chaỏt tửứng nhaõn vaọt. ủoọc ủaựo2/ Hình tượng nhân vật Huấn Cao.I. Tìm hiểu chung?Huấn Cao được nhà văn tô đậm ở những phẩm chất nào? Tô đậm ở ba phẩm chất: - Tài hoa nghệ sĩ - Khí phách hiên ngang. - Thiên lương trong sáng.II. đọc hiểua. Huấn Cao là một ngheọ syừ tài hoa:- “Tài viết chữ nhanh và đẹp “ - “Chữ ông đẹp lắm, vuông lắm có được chữ Huấn Cao mà treo trong nhà thì như có được vật báu ở trên đời” - Neựt chửừ vuoõng vaộn  noựi leõn hoaứi baừo tung hoaứnh cuỷa ủụứi moọt con ngửụứi”. -> Ca ngợi tài hoa của Huấn Cao, đồng thời Nguyễn Tuân thể hiện sự ngưỡng mộ những bậc tài hoa,trân trọng nghệ thuật thư pháp cổ truyền của dân tộc.?Qua neựt tài hoa của Huấn Cao Nguyễn Tuân gửi gắm điều gì?1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao.2/ Hình tượng nhân vật Huấn Cao.I. Tìm hiểu chung II. đọc hiểub/ Huấn Cao là người có khí phách hiên ngang, bất khuất.Biểu hiện: - Lụứi thaày thụ laùi:+ ẹửựng ủaàu boùn phaỷn nghũch Vaờn voừ toaứn taứi+ Coự taứi beỷ khoựa vửụùt nguùc-ẹeỏn nguùc: + Laùnh luứng chuực muừ goõng naởng + Thản nhiên nhận rượu thịt..- Khi đối mặt với Viên Quản Ngục: Xưng hô TA – NHAỉ NGƯƠI => Con người rất bản lĩnh.1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao.Hãy tìm các chi tiết thể hiện khí phách hiên ngang của Huấn Cao? I. Tìm hiểu chung II. đọc hiểu1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao.c/ Huấn Cao là một người có thiên lương trong sáng.a. Ngheọ sĩ tài hoa.b.Khí phách hiên ngangc.Thiên lương trong sáng Hãy tìm những chi tieỏt thể hiện Huấn Cao là người có thiên lương trong sáng?- “Tớnh oõng voỏn khoaỷnh, trửứ choó tri kyỷ oõng ớt chũu cho chửừ”- “Không vì tiền bạc hay quyền lực mà bắt mình viết câu đối” -> yự thửực ranh giụựi giửừa danh vaứ lụùi- “Thiếu chỳt nữa, ta đó phụ mất một tấm lũng trong thiờn hạ”=>Nhaõn caựch Huaỏn cao coự sửù haứi hoứa giửừa caựi TAỉIvaứ caựi TAÂMSụ keỏt: Huaỏn cao laứ con ngửụứi coự sửù thoỏng nhaỏt gửừa caựi taứi vaứ caựi taõm. Qua hỡnh tửụùng nhaõn vaọt naứy Nguyeón Tuaõn ủaừ boọc loọ quan ủieồm cuỷa mỡnh veà caựi taứi, caựi ủeùp. Caựi taứi, caựi ủeùp luoõn gaộn vụựi caựi taõm caựi thieọn.I. Tìm hiểu chung II. đọc hiểu1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao..a. Nho sĩ tài hoa.b.Khí phách hiên ngangc.Thiên lương trong sáng 3.Nhân vật Viên Quản NgụcCú tõm hồn nghệ sĩ, say mờ và quý trọng cỏi đẹp Tõm trạng: “Cả đờm nghĩ ngợikhuụn mặt đầy lo õu” khi nghe tin Huấn cao được chuyển đến.Cú tấm lũng “biệt nhỡn liờn tài”. -> Đõy chớnh là phẩm chất khiến Huấn Cao cảm kớch coi là “một tấm lũng trong thiờn hạ” và tỏc giả thỡ xem ngục quan là “một thanh õm trong trẻo chen vào giữa bản đàn mà nhạc luật đều hỗ loạn xụ bồ”. 3. Nhân vật Viên Quản Ngục.Nhân vật Viên Quản Ngục có phẩm chất gì khiến Huấn Cao cảm kích?Theo cỏc em, qua nhõn vật quản ngục, Nguyễn Tuõn muốn thể hiện những suy nghĩ gỡ về cỏi đẹp?=>Viờn quản ngục là người cú tõm hồn nghệ sỹ, biết yờu quý cỏi tài, cỏi đẹp. CẢNH CHO CHỮI. Tìm hiểu chung II. đọc hiểu1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao..3.Nhân vật Viên Quản Ngục4/ Cảnh cho chữ.4. Cảnh cho chữ.a. Cảnh tượng xưa nay chưa từng coự:- ẹũa ủieồm: Taùi phoứng tửỷ tuứ: Tửụứng ủaày maùng nheọn, ủaỏt bửứa baừi phaõn chuoọt, phaõn giaựn	.- Khoõng khớ: khoựi toỷa nhử ủaựm chaựy, AÅm ửụựt -Tư thế của những người cho chữ, nhận chữ: + Tửỷ tuứ: Coồ ủeo goõng chaõn vửụựng xyeàng ủang daọm toõ nhửừng neựt chửừ treõn vuoõng luùa traộng tinh” + VQN: Khuựm nuựm caỏt nhửừng ủoàng tieàn keừm + Thaày thụ laùi: Run run bửng chaọu mửùc -> Vũ trớ nhử ủửụùc hoaựn ủoồi, toỷa saựng trong khung caỷnh naứy laứ keỷ tửỷ tuứ. Nhà văn đó gọi cảnh cho chữ là gỡ? Vỡ sao?b. Lời khuyờn của Huấn Cao- “ễÛ ủaõy laón loọn ta khuyeõn thaày quaỷn haừy thay choỏn ụỷ ủi giửừ thieõn lửụng cho laứnh vửừng”-> YÙ nghúa: Caựi ủeùp coự theồ naỷy sinh tửứ maỷnh ủaỏt cheỏt nhửng khoõng theồ toàn taùi vụựi caựi xaỏu.- Haứnh ủoọng cuỷa Vieõn quaỷn nguùc: “Vaựi ngửụứi tuứ moọt vaựikeỷ meõ muoọi naứy xin baựi lúnh”=> Caựi ẹeùp coự sửực caỷm hoựa con ngửụứi. Dự trong hoàn cảnh nào, con người vẫn luụn khỏt khao hướng tới chõn – thiện – mỹ. giỏ trị nhõn văn của tỏc phẩm.c. Ngheọ thuaọtThủ phỏp tương phản: Sự đối lập giữa : + ỏnh sỏng - búng tối ; + cỏi hỗn độn, xụ bồ, nhơ bẩn của căn phũng - cỏi thanh khiết, cao cả của nền lụa trắng, nột chữ đẹp đẽ. 	 + kẻ tử tự đang ban phỏt cỏi đẹp - viờn quan coi ngục đang khỳm nỳm, lĩnh hội, vỏi lạy.->Làm nổi bật hỡnh ảnh Huấn Cao, sự chiến thắng cỏi đẹp.Ngụn ngữ gúc cạnh,giàu hỡnh ảnh, cú tớnh tạo hỡnh, vừa trang trọng cổ kớnh, vừa hiện đại.I. Tìm hiểu chung II. đọc hiểu1.Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Cao.3.Nhân vật Viên Quản Ngục4. Cảnh cho chữ.III. Tổng kết IV. Luyện tập: Cảm nghĩ về nhõn vật Huấn Cao trong tỏc phẩm Chữ người tử tự.Hoùc phaàn ghi nhụự SGK Gợi ýHọc sinh viết một đoạn trỡnh bày cảm nghĩ sõu sắc nhất về nhõn vật Huấn Cao + Tài hoa + Khớ phỏch + Thiờn lương