Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 42: Đọc văn: Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) - Trần Thị Lam Giang

KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 11B2TIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ  NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2) THỰC HIỆN: GIÁO VIÊN:TRẦN THỊ LAM GIANG VÀ HỌC SINH LỚP 11B2 TRƯỜNG THPT LÊ LỢITIẾT 41 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN A.TÌM HIỂU CHUNG1.Tác giả:2.Vang bóng một thời3.Chữ người tử tùTIẾT 41 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂNB.ĐỌC HIỂU VĂN BẢNI.Đọc văn bảnII.Tìm hiểu văn bảnTIẾT 41 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂNII.Tìm hiểu văn bản1.Hình tượng các nhân vậta.Tình huống truyệnb.Nhân vật Huấn Caoc.Nhân vật quản ngục2.Cảnh cho chữTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)2.Cảnh cho chữ: -Thời gian:Đêm,lúc chỉ còn vẳng tiếng mõ-Địa điểm:buồng tối chật hẹp, ẩm ướt,mạng nhện,bừa bãi phân chuột phân gián -Không khí khói toả như đám cháy nhà, ánh sáng đuốc đỏ rực -Con người:+Ánh sáng đỏ rực rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ+Một người tù cổ đeo gông,chân vướng xiềngđang đậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinhTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)2.Cảnh cho chữ:+Viên quản ngục khúm núm,thầy thơ lại run run+Huấn Cao đỡ quản ngục,khuyên+Ba người nhìn bức châm rồi lại nhìn nhau+Ngục quan cảm động vái,chắp tay nói,nước mắt rỉ vào kẽ miệng nghẹn ngàoTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)*Đoạn văn có giá trị nghệ thuật:-Phần mở nút,giải quyết mâu thuẫn,đem đến cho người đọc những rung cảm thẩm mĩ sâu sắc thú vị-Tài năng dựng cảnh dựng người+Nhịp chậm rãi,giọng điệu trang nghiêm thiên về ngợi ca,gợi không khí một thờiThiêng liêng cổ kính+Câu văn giàu tạo hình chạm nổi cảnh,ngườiBuồng tối –ánh sáng đỏ rựcBuồng tối ẩm ướt,mạng nhện,phân chuột,phân gián-Tấm lụa bạch nguyên vẹn lần hồ,tấm lụa trắng tinh Người tù đeo gông vướng xiềng –đậm tô nét chữ- quản ngục khúm núm,vái,thơ lại run run...vv TIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)+Đối lập,tương phản đậm nétĐoạn phim quay chậm cận cảnh,cảnh tượng hào hùngTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)2.Cảnh cho chữ:-Cảnh tượng xưa nay chưa từng có:*Cảnh tượng xưa nay chưa từng có:-Việc cho chữ xin chữ là một việc làm thanh tao, hành động sáng tạo nghệ thuật lại diễn ra nơi buồng giam tăm tối bẩn thỉu, dòng chữ,tác phẩm nghệ thuật,cái đẹp được sáng tạo nơi nhơ nhuốc , nơi cái xấu ngự trịTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)-Tử tù bất chấp gông xiềng trở thành nghệ sĩ trong niềm cảm hứng cực điểm sáng tạo cái đẹp,tư thế ung dung đỉnh đạc,uy nghi ban tặng cái đẹp;ngục quan kính cẩn cảm động khúm núm nhận cuộc chuyển giao quyền lực cho cái đẹp,cái đẹp lên ngôiTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)-Ba con người dưới ánh sáng đỏ rực của bó đuốc, ánh sáng tượng trưng cho trí tuệ và thiên lương,họ ở hai vị thế đối lập của xã hội nhưng cùng tìm thấy hoà hợp :Tử tù bị cầm tù về nhân thân nhưng tinh thần tự do và quản ngục thì ngược lại,họ chung nhau cái ách nặng cuộc đời,cùng nhau chờ sự ra đời của những con chữ,chung hoài bão tháo cũi sổ lồng,vươn tới một khát vọng sống-Hành động cho chữHuấn Cao chuyển từ một nhân cách nhân cách tự do ,với việc nhận chữ,quản ngục hạnh phúc khi được sống lại con người thậtNhững con chữ đã làm nên một cuộc nổi loạn phá tan gông xiềng lên Huấn Cao, đạp đổ nhà tù vô hình lên nhân cách quản ngụcTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)-Dòng chữ không bình thường bởi được viết vào giây phút cuối đời của người nghệ sĩDi vật vô giá,vĩnh hằng-Không chỉ cho chữ mà còn giáo huấn bài học giữ thiên lương+Lời khuyên:cái đẹp có thể sinh ra từ nơi cái ác ngự trị nhưng không thể chung sống với cái xấu,cái ácmuốn thưởng thức cái đẹp phải giữ thiên lươnglời khuyên trở thành di ngôn,phương châm sống +Quản ngục vái người tù trong niềm xúc cảm chân thành bởi ngộ ra lẽ sống đẹp đẽ như một chân lícảm hoá hoàn toàn bởi thiên lươngThiên lương toả sáng nơi thế giới của tội ácTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)*Cảnh cho chữ sáng lên tư tưởng của nhà văn-Chiến thắng ánh sáng với bóng tối-Chiến thắng của cái đẹp:tài hoa,thiên lương, khí phách với cái xấu,cái ác-Cái đẹp bất diệt,dù bất kì ở đâu hay nơi nào dù ít ỏi cũng không thể tuyệt diệt vẻ đẹp trời phú cho con người Vun đắp niềm tin vào cuộc sốngTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)III.Tổng kết*Nghệ thuật: Bút pháp lãng mạn : XD cảnh lí tưởng, nhân vật lí tưởng,phi thường Xây dựng tình huống độc đáo,nghệ thuật dựng cảnh, khắc hoạ tính cách nhân vật,tạo không khí cổ kính,sử dụng thủ pháp đối lập tương phảnTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)*Nội dung:Qua hình tượng các nhân vật và cảnh cho chữ,NT thể hiện quan niệm về cái đẹp và niềm tin vào sự chiến thắng của cái đẹpTP còn thể hiện tinh thần dân tộc của NT qua việc trân trọng giá trị văn hoá cổ truyền dân tộc của nhà vănTIẾT 42 CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ NGUYỄN TUÂN (TIẾT 2)Ghi nhớ:Sách giáo khoaCủng cố1.Truyện Chữ người tử tù được in lần đầu trong tập sách nào của Nguyễn Tuân?a.Một chuyến đi(1938)b.Vang bóng một thời(1940)c.Chiếc lư đồng mắt cua(1941)2.Hãy điền đúng(đ)/sai(s) vào trước mỗi nhận định về những nhân vật chính trong tập truyện Vang bóng một thờia.Họ là những nho sĩ cuối mùa,thất thếb.Họ chống lai XH đương thời một cách quyết liệtc.Họ buông xuôi,bất lực trước thời thế nhưng vẫn cố giữ thiên lươngd.Họ phản ứng lại XH đương thời bằng lối sống thanh cao,bằng cái tôi tài hoa,ngông nghênh của mình3. Ý nào sau đây khái quát đầy đủ nhất vẻ đẹp của hình tượng Huấn Cao?a.Tài hoa nghệ sĩ,khí pháchb.Tài hoa,khí phách,thiên lươngc.Thiên lương trong sáng4. Ý nào dưới đây thể hiện đúng quan điểm về cái đẹp của Nguyễn Tuân trong chữ người tử tù?a.Cái đẹp thuần tuý hình thức,không cần nội dung.Nó được đặt lên trên mọi thiện ác ở đờib.Cái đẹp có thể ăn đời ở kiếp với cái xấu cái ácc.Cái đẹp gắn liền với cái thiện,cái cao cả,có sức mạnh cảm hoá cái xấu,cái ác5.Câu nào sau đây thể hiện đúng tư tưởng truyện Chữ người tử tù?a.Ca ngợi anh hùngb.Ca ngợi tình bạn tri âm tri kỉ giữa tử tù và viên quản ngụcc.Sự chiến thắng của cái đẹp với cái xấu xa,nhơ bẩn,của cái thiện đối với cái ác6.Dòng nào sau đây nêu đúng đầy đủ những đóng góp có giá trị của Nguyễn Tuân về nghệ thuật trong truyện ngắn Chữ người tử tù?a.Tình huống truyện độc đáo,tạo không khí cổ xưa ,ngôn ngữ giàu chất tạo hình,sử dụng thủ pháp đối lập tương phản,dựng cảnh,khắc hoạ tính cách nhân vậtb.Tình huống truyện độc đáo,sử dụng thủ pháp đối lập tương phảnc.Tạo không khí cổ xưa,ngôn ngữ giàu tạo hình7.Bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân thể hiện ở điểm nào?Sự nuối tiếc thú chơi tao nhãThái độ trân trọng giá trị văn hoá truyền thống của dân tộcXây dựng cảnh lí tưởng,hình tượng nhân vật phi thường,lí tưởngDặn dò:1.Tiếp tục khám phá những ý nghĩa sâu sắc khác của cảnh cho chữ và toàn bộ tác phẩm dựa trên những vấn đề cơ bản đã tìm hiểu để chuẩn bị cho tiết tự chọn2.Về nhà làm phần luyện tập sách giáo khoa3.Chuẩn bị:-Luyện tập thao tác so sánh-Tự chọn:Chuẩn bị nội dung 1 và 2Trân trọng kính cảm ơn các thầy cô giáo đã đến dự giờ