Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 45,46: Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)

Nhiệt liệt chào mừngcác thầy cô giáo các em học sinhKiểm tra bài bài cũCâu hỏi: Vì sao nói cảnh cho chữ trong tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có?Đáp án: Nói cảnh cho chữ trong tác phẩm “ Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có vì:	- Việc cho chữ, xin chữ là việc thanh cao, sáng tạo nghệ thuật lại diễn ra trong buồng giam tăm tối, bẩn thỉu. Cái đẹp được sáng tạo nơi ngục tù nhơ bẩn, thiên lương cao cả lại toả sáng ở nơi bóng tối và caí ác đang trị vì.	- Trật tự kỷ cương thông thường bị đảo lộn: Tử tù trở thành người nghệ sĩ anh hùng, tài hoa đang sáng tạo cái đẹp với vẻ đẹp bi tráng uy nghi, lẫm liệt (dưới ánh đuốc, người tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang đậm tô nét chữ trên vuông lụa trắng thơm). Kẻ coi tù trở nên khúm núm, vái lậy tù nhân.	- Không chỉ cho chữ, Huấn Cao còn cho quản ngục một bài học về lẽ sống, lẽ đời.Tiết 45 - 46 Đọc văn Hạnh phúc của một tang gia(trích số đỏ) vũ trọng phụngMục tiêu1. Kiến thức:Giúp học sinh nhận ra bản chất lố lăng, giả dối, đồi bại của xã hội tư sản thành thị Việt Nam những năm trước cách mạng tháng Tám 1945; Thấy được bút pháp trào phúng, châm biếm mãnh liệt, đày tài năng của Vũ Trọng Phụng.2. Kỹ năng:Đọc-hiểu một trích đoạn tiểu thuyết trào phúng đặc sắc của Vũ Trọng Phụng.3. Tình cảm:	Tôn trọng truyền thống đạo lý của người Việt Nam: Sống có tình, có nghĩa, con cháu hiếu thảo với bố mẹ, ông bà, nghĩa tử là nghĩa tận. Trọng tâm bài học.Tiết 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đọc-tóm tắt tác phẩm và đoạn trích. Tìm hiểu mâu thuẫn trào phúng của đoạn trích. Tiết 2: Đọc - hiểu đoạn trích, nhấn mạnh: Đoạn một đám ma gương mẫu.I. Đọc - hiểu khái quát1. Tác giả:*Câu hỏi: Hãy trình bày những hiểu biết của em về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Vũ Trọng Phụng?*Đáp án: - Cuộc đời ngắn ngủi, nghèo túng, bệnh tật- Sự nghiệp sáng tác đồ sộ:+ Phóng sự: Kỹ nghệ lấy Tây, Cạm bẫy người, Cơm thầy cơm cô.+ Tiểu thuyết: Giông tố, Số đỏ, Vỡ đê+ Truyện ngắn, kịch nói: Không một tiếng vang.- Sáng tác của Vũ Trọng Phụng toát lên niềm căm phẫn mãnh liệt cái xã hộ đen tối thối nát đương thời được thể hiện bằng phong cách độc đáo.2. Tác phẩm: * Câu hỏi: Em hãy tóm tắt tác phẩm Số đỏ ?* Đáp án: Tác phẩm được đăng ở Hà nội báo từ năm 1936, in thành sách 1938- Nhân vật trung tâm là Xuân Tóc Đỏ. Từ một gã trèo me trèo sấu, lưu manh du đãng ở Hà nội, nhờ me Tây-bà Phó Đoan giúp đỡ, nhờ tài khôn lanh, láu lỉnh và cả sự đểu giả lừa dối của mình, nhờ số đỏ mà Xuân liên tiếp gặp may, có việc làm, thành sinh viên trường thuốc, đốc tờ, nhà thơ, vận động viên, rồi giáo sư quần vợt; nhập vào xã hội thượng lưu, được tiểu thư Tuyết say mê, làm cố vấn báo Gõ mõ  càng được mọi người kính trọng sợ hãi. Cuối cùng, trong trận đấu giả thua quán quân quần vợt Xiêm La, Xuân được vinh danh cực điểm, trở thành anh hùng cứu quốc, được thưởng Bắc Đẩu bội tinh, mời vào Hội Khai trí tiến đức, nhận làm con rể cụ cố Hồng.3. Đoạn trích: Hạnh phúc của một tang giaVị trí đoạn trích: * Câu hỏi: Hãy xác định vị trí đoạn trích?* Đáp án: Chương XV của tiểu thuyết Số đỏb. Nhan đề của chương XV.* Câu hỏi: Nhan đề đầy đủ của chương XV là gì?* Đáp án: Hạnh phúc của một tang gia - Văn Minh nữa cũng nói vào - Một đám ma gương mẫu (Nhan đề của chương đã được lược bớt)c. Đọc - Kể tóm tắt * Yêu cầu giọng đọc cần thể hiện tiếng cười trào phúng hóm hỉnh, mạnh mẽ và độc đáo. Nhịp văn lúc chậm, lúc mau, nhấn mạnh, kéo dài một số từ ngữ đậm tính hài hước, đoạn đám cứ đi, đoạn khách đưa tang trò chuyện, tiếng khóc của ông Phán mọc sừng,d. Thể loại và bố cục:* Câu hỏi: Hãy xác định thể loại tác phẩm ? * Câu hỏi: Hãy xác định bố cục đoạn trích?* Đáp án: Hai phần+ Phần một (Từ đầucho Tuyết vậy): Niềm vui và hạnh phúc của các thành viên trong gia đình và mọi người khi cụ cố tổ qua đời.+ Phần hai (còn lại): cảnh đám ma gương mẫu.* Đáp án: Tiểu thuyết trào phúngII. Đọc- hiểu chi tiết đoạn tríchTìm hiểu mâu thuẫn trào phúng trong đoạn trích.Câu hỏi: Mâu thuẫn trào phúng trong đoạn trích được thể hiện rõ nhất ở tình huống và chi tiết nào? Đáp án:- - Trong đoạn trích mâu thuẫn trào phúng chủ yếu xoay quanh tình huống: Cái chết và đám tang của cụ cố tổ. Và trước hết được biểu hiện ngay ở nhan đề đoạn trích: Hạnh phúc của một tang gia.Câu hỏi: Hãy phân tích ý nghĩa trào phúng, gây cười của nhan đề đoạn trích?Đáp án: Một nhan đề kì lạ, giật gân, đầy hấp dẫn, phản ánh rất đúng sự thật hài hước, mỉa mai: Con cháu gia đình cụ cố tổ thật sự sung sướng, hạnh phúc khi cụ chết. Tang gia mà lại hạnh phúc! Thường thì phải nói tang gia bối rối. Nhưng gia đình cụ cố tổ cũng bối rối, lo lắng, bận rộn nhưng là để tổ chức cho thật sang trọng, linh đình một ngày hội, ngày vui dưới hình thức một đám ma. Đó là hạnh phúc của một gia đình vô phúc, niềm vui của lũ con cháu đại bất hiếu, thừa tiền, thiếu tình.4. Củng cố dặn dòCủng cố: Nắm được những nét chính về cuộc đời nhà văn Vũ Trọng Phụng. Tóm tắt được tiểu thuyết Số đỏ và bố cục đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia.b. Dặn dò: Hướng dẫn đọc hiểu chi tiết đoạn trích:+ Niềm vui, hạnh phúc của các thành viên trong gia đình khi cụ cố tổ qua đời.+ Cảnh một đám ma gương mẫu (cảnh đưa đám và hạ huyệt).Xin chân thành cảm ơn