Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 47: Tiếng Việt: Phong cách ngôn ngữ báo chí - Trần Ánh Tuyết

, cô thÓ, sinh ®éng vµ cã søc thuyÕt phôc.B. Nh»m lµm s¸ng râ ®èi t­îng ®ang nghiªn cøu trong t­¬ng quan víi ®èi t­îng kh¸c lµm cho v¨n nghÞ luËn râ rµng , cô thÓ vµ cã søc thuyÕt phôc.C.Nh»m lµm râ sù gièng nhau gi÷a ®èi t­îng, lµm cho bµi nghÞ luËn râ rµng cô thÓ, sinh ®éng vµ cã søc thuyÕt phôc.D. Nh»m thÓ hiÖn quan ®iÓm cña ng­êi viÕt vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã? 2. X¸c ®Þnh thao t¸c lËp luËn so s¸nh trong c¸c ®o¹n v¨n sau? a. “ T«i nghÜ: hi väng lµ c¸i ch¼ng ph¶i lµ cã, còng ch¼ng ph¶i lµ kh«ng cã. Nã còng nh­ con ®­êng trªn mÆt ®Êt; k× thùc trªn mÆt ®Êt vèn lµm g× cã con ®­êng. Ng­êi ta ®i m·i th× thµnh ®­êng th«i ”. So s¸nh t­¬ng ®ång b. “ Trªn trêi cã c¸i to lín h¬n c¶ biÓn c¶, ®ã lµ bÇu trêi. Nh­ng cã c¸i cßn to lín h¬n c¶ bÇu trêi kia n÷a, ®ã lµ t©m hån con ng­êi ”. So sánh tăng cấpTiết 47 - Tiếng ViệtPhong caùch ngoân ngöõ baùo chí1- Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chí a. Bản tin a1. Tìm hiểu ngữ liệuI- Ngôn ngữ báo chí? Dựa vào SGK và sự hiểu biết của bản thân, em hãy cho biết một số thể loại của báo chí ? Thời báo Việt.com.Giáo dục - Thứ ba 27.03.2007 Tôn vinh thủ khoa năm 2006 Theo tin từ Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, 122 thủ khoa sẽ được tuyên dương tại Hà Nội từ ngày 29 đến 21.3. Trong số đó có 98 thủ khoa của kỳ tuyển sinh đại học và đoạt huy chương vàng ở các kỳ thi O-lim-pích quốc tế, 24 thủ khoa tốt nghiệp đại học năm 2006. Chương trình tôn vinh thủ khoa năm nay mở rộng về đối tượng , không chỉ tôn vinh trong kỳ tuyển sinh mà còn tuyên dương cả những thủ khoa tốt nghiệp đại học. 50 thủ khoa tiêu biểu đại diện cho 122 thủ khoa đến từ mọi miền tổ quốc sẽ tham gia các hoạt động như dâng hương tại Văn Miếu, báo công và vào lăng viếng chủ tịch Hồ Chí Minh, tham gia buổi gặp gỡ với một số vị lãnh đạo của chính phủ và giao lưu với học sinh, sinh viên thủ đô. Sắp tới, Trung ương Đoàn sẽ thành lập câu lạc bộ thủ khoa Việt Nam nhằm liên kết, tập hợp những sinh viên giỏi để cùng trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm học tập? Em hãy cho biết sự kiện trong bản tin là gì ? Sự kiện ấy diễn ra ở đâu, vào thời gian nào ?* Ngữ liệu 1 (SGK)1- Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chía. Bản tin:TT - Ngày 22-9, văn phòng công chứng tư đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh đã khai trương tại số 9A Quang Trung, phường 10, quận Gò Vấp với tên gọi Văn phòng công chứng Nguyễn Thị Tạc. Văn phòng này do công chứng viên Nguyễn Thị Tạc (nguyên trưởng phòng công chứng số 4, đã về hưu) làm trưởng văn phòng. Đến nay, TP Hồ Chí Minh đã có tám văn phòng công chứng tư được Uỷ ban nhân dân Thành phố cấp phép hoạt động. Thành phố Hồ Chí Minh : khai trương văn phòng công chứng tư đầu tiên * Ngữ liệu 2 Nhân viên VPCC hướng dẫn khách hàng ký vào hợp đồng công chứng - Ảnh: Chi Mai I- Ngôn ngữ báo chí? Đọc ngữ liệu và cho biết những thông tin em thu nhận được ?I- Ngôn ngữ báo chí1- Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chía. Bản tin :a2. Đặc điểm: Baûn tinThôøi gian, ñòa ñieåmNgắn gọn, cập nhật Söï kieän, söï vieäc chính xác? Vậy bản tin là gì ?? Đọc ngữ liệu SGK và cho biết ngữ liệu cung cấp thông tin gì ? Cách cung cấp thông tin của tác giả có gì khác biệt so với bản tin ?b. Phóng sựb1. Tìm hiểu ngữ liệu * Ngữ liệu 1( SGK) b. Phóng sự* Ngữ liệu 2: “Sạt lở đường Hồ Chí Minh” TTCT - Tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn A Tép, A Đớt thuộc địa phận tỉnh Thừa Thiên - Huế lại bị sạt lở nặng do ảnh hưởng của những đợt mưa lũ vừa qua. Trên thực tế suốt mấy mùa mưa lũ, năm nào tuyến đường này cũng bị sạt lở và ách tắc nghiêm trọng. Hàng loạt cánh rừng chạy ven đường bị sạt lở cuốn trôi hàng trăm gốc cây cổ thụ Đoạn đường nơi có hơn 35.000m3 đất đá bị sạt lở nặng Đường biến thành đầm lầy Một cây cổ thụ gãy ngã trên đường Hồ Chí Minh đoạn km 390 thuộc địa phận A Roàng, A Lưới Một đoạn đường bị biến thành vũng lầy, khiến nhiều công nhân ngao ngán đứng nhìn Công nhân khẩn trương giải tỏa mặt đường tại km 402+237 Do địa hình quá hiểm trở, núi cao vực sâu, hệ thống taluy dương của đường lại quá mỏng manh nên hễ trời mưa to là sạt lở. Chỉ trong khoảng chưa đầy 25km đoạn A Đớt - A Tép nhưng đã có đến 31 điểm sạt lở nặng, với khối lượng đất đá bị sạt lở lên đến hơn 160.000m3. Tổng thiệt hại (theo ước tính của Công ty cổ phần Quản lý đường bộ Thừa Thiên - Huế) lên đến hàng chục tỉ đồng. Nghiêm trọng và nặng nề nhất phải kể đến các điểm sạt lở tại km 390+400, 392+200 và 402+237. ..Ngay sau khi nghe tin tuyến đường bị sạt lở nặng, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng đã đi khảo sát thực tế. Theo ông Dũng: “Nếu có điều kiện về tài chính thì những điểm sạt lở nặng này sẽ được xử lý triệt để bằng hướng làm cầu vượt, cầu cạn hoặc đường hầm”.   ĐĂNG NAM - THÁI LỘC Phóng sựThông tin sự việc một cách đầy đủ, chính xácMở rộng phần tường thuật chi tiết sự kiện và miêu tả bằng hình ảnhCung cấp một cái nhìn đầy đủ, sinh động và hấp dẫnb. Phoùng söb2. Đặc điểm? Nêu đặc điểm của phóng sự ? So sánh với bản tin chúng có điểm giống và khác nhau như thế nào?? Em cho biết tiểu phẩm đề cập đến vấn đề gì? Có thấy thái độ của tác giả qua tác phẩm? Thái độ đó thể hiện qua ngôn ngữ, giọng điệu như thế nào?c1. Tim hiểu ngữ liệu* Ngữ liệu 1 (SGK) c. Tiểu phẩmc. Tieåu phaåm.* Ngữ liệu 2 “ Tranh tài thế giới ”- Tính ra cả nước đã có 141 sân golf, trong đó 2.625 ha là ruộng lúa. Liệu có phải thể thao mình đang mùa yếu kém, chuyển sang phát triển môn golf để tranh tài thế giới?- Hơn 70% hội viên chơi golf là các ông nước ngoài, có ông nào nhập quốc tịch Việt như Phan Văn Santốt đâu mà vào đội tuyển.- Tính ra có 2,6 triệu nông dân mất ruộng.- Trong khi đó các CLB golf chỉ có 5.000 hội viên. Bình quân một người chơi golf thì 520 người mất đất.- May mà năm nay Chính phủ đã mấy lần ra lệnh hạn chế sân golf, nếu cứ để tự do chả mấy chốc nông dân mình thành... “Xuân tóc đỏ” cả. LÝ SINH SỰ Hàm chứa một chính kiến về thời cuộcTiểu phẩm Ngắn gọn, rõ ràng Giọng văn: thân mật, dân dã, có sắc thái mỉa mai, châm biếmc. Tieåu phaåm.c2. Đặc điểm? Nêu đặc điểm của tiểu phẩm ?2 - Nhaän xeùt chung veà vaên baûn baùo chí vaø ngoân ngöõ baùo chí a. * Coù nhieàu theå loaïi:-	Tin töùc Phoùng söï Bình luaänTieåu phaåm Thoâng tin quaûng caùo Moät soá theå loaïi khaùc nhö: phoûng vaán, thö baïn ñoïc ? Nhận xét về thể loại của báo chí ?? Báo chí tồn tại ở mấy dạng?? Yêu cầu về sử dụng ngôn ngữ giữa các thể loại báo chí có giống nhau không?? Thế nào là ngôn ngữ báo chí?? Báo chí có chức năng gì?? Phạm vi sử dụng của ngôn ngữ báo chí ?* Hai daïng chính: - Dạng noùi: ñoïc, traû lôøi phoûng vaán mieäng, thuyeát minh.trong phaùt thanh và truyeàn hình - Dạng vieát: (baùo vieát). Löu yù: coøn coù baùo aûnh, truyền hình, baùo ñieän töû.Thông tin về tình hình tai nạn giao thông ở thành phố Đà Nẵng 2- Nhaän xeùt chung veà vaên baûn baùo chí vaø ngoân ngöõ baùo chíb. Mỗi thể loại đều có yêu cầu riêng về sử dụng ngôn ngữ. Bản tin: ngắn gọn, cô đúc Phóng sự : miêu tả tỉ mĩ, căn kẽ c. Ngôn ngữ báo chíCung cấp tin tức thời sựPhản ánh dư luận và ý kiến của quần chúngNêu quan điểm, chính kiến của tờ báo. Thúc đẩy sự phát triển tích cực của xã hội.Bao gồm hầu hết các phạm vi sử dụng của xã hội.Bài tập 2 (SGK): Bản tin: Thông tin sự việc một cách ngắn gọnThông tin kịp thời cập nhậtPhóng sự:Vừa thông tin sự việc, vừa miêu tả cụ thể, sinh động.Yêu cầu: Gợi cảm, gây được hứng thúIII. Luyện tậpII. Ghi nhớ (SGK) Bài tập 3 (SGK):Để viết được tin ngắn phản ánh tình hình học tập của lớp, cần có các yếu tố:Thời gian: Vào thời điểm nhất địnhĐịa điểm: Tại lớp họcSự kiện: Chú ý sự kiện nổi bậtÝ kiến ngắn về sự kiện III. Luyện tậpBài tập Đoạn văn sau viết theo kiểu nào của phong cách ngôn ngữ báo chí ?“ Chiều 6 – 10, tại Trung tâm Công nghệ phần mềm đã diễn ra lễ bế giảng lớp đào tạo tin học dành cho cán bộ công chức các sở, ban, ngành trong toàn tỉnh...”a/ bình luậnb/ tin tứcc/ tiểu phẩm	Đoạn văn sau viết theo kiểu nào của phong cách ngôn ngữ báo chí ?Các nhà thơ nữ ở Huế không đông đảo, nhưng những trang thơ của họ lấp lánh vẻ đẹp trí tuệ hiện đại, tiềm ẩn những khát vọng nhân văn; thì thầm những nỗi niềm quyến rũ ... ( Trích bài báo “ Thơ phái đẹp ở Huế - một nét nhìn ngang “ của Hồ Thế Hà, đăng trên báo Thừa Thiên - Huế cuối tuần từ 14 đến 17 – 10 – 2004 )a/ bình luậnb/ tin tứcc/ tiểu phẩmd/ văn chươngBài tập §Æt tªn cho tin ng¾n sau: Ngµy 29-5-2005, t¹i c«ng viªn n­íc Hå T©y, c«ng ty s÷a Vinamilk phèi hîp víi Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tæ chøc s©n ch¬i C¸nh diÒu ­íc m¬ dµnh cho thiÕu nhi vµ lÔ trao häc bçng Vinamilk- ­¬m mÇm tµi n¨ng trÎ ViÖt Nam 2005. §©y lµ quü häc bçng h»ng n¨m do c«ng ty Vinamilk tµi trî, dµnh riªng cho häc sinh tiÓu häc cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong lÜnh vùc v¨n ho¸, thÓ thao , nghÖ thuËt vµ häc sinh nghÌo v­ît khã v­¬n lªn trong häc tËp. N¨m 2005 nµy, Vinamilk dµnh h¬n 1 tû ®ång tÆng 2040 häc sinh cña 42 tØnh thµnh. Mçi suÊt häc bçng gi¸ trÞ 500 ngh×n ®ång. LÔ trao häc bçng ®­îc truyÒn trùc tiÕp trªn sãng VTV1 , vµo lóc 20 giê.§Æt tªn:  - H¬n mét tØ ®ång tÆng häc sinh tiÓu häc. - Trao häc bæng Vinamilk- ­¬m mÇm tµi n¨ng  trÎ ViÖt Nam 2005Đây là tờ báo cách mạng đầu tiên của nước ta do Bác Hồ sáng lập ở Trung Quốc năm 1925Xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô và các em!Gạch chéo ô saiA. Rừng cười nhiệt đới rất giòn giã, sảng khoái tác dụng thư giãn sự căng thẳng cho độc giả.B. Tiếng cười chua cay vỗ vào mặt xã hội thượng lưu, lố lăng đồi bại đương thời.C. Tiểu thuyết thể hiện trình độ trào phúng bậc thầy, có sức phê phán mãnh liệt xã hội đương thời.Đáp án: A Năm sinh năm mất của Vũ Trọng PhụngA. 1913 – 1939B. 1914 – 1938C. 1912 – 19397c4. Tác phẩm của Vũ Trọng Phụng gồmA. Gồm nhiều thể loại nhưng nổi tiếng là kịch và tiểu thuyếtB. Gồm nhiều thể loại nhưng nổi tiếng là phóng sự và tiểu thuyết 3. Gạch chéo ô sai Tác phẩm của Vũ Trọng Phụng là Cạm bẫy người Thiếu quê hương Giông tố Vỡ đê Không phải bất cứ văn bản nào đăng trên báo, đọc trên đài đều thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí. Thơ, truyện là thuộc PCNN văn chương. Các văn bản hành chính là thuộc PCNN hành chính, báo cáo hoặc phát biểu của cơ quan chính quyền đoàn thể là thuộc PCNN chính luận...Báo, đài chỉ là nơi đăng tải, chuyển tải những văn bản đó mà thôi