Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 51: Chí Phèo - Nguyễn Nữ Khánh Hương

 sinh ra hắn để cho hắn khổ.Không ai lên tiếng, “chỉ có vài ba con chó dữ”→ nỗi đau đớn, bất hạnh vì không ai còn thừa nhận Chí Phèo giữa cuộc đời, Chí bị gạt ra ngoài xã hội.4.2 Quá trình lưu manh hóaChí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAOc. Ý nghĩa:Sự tha hóa của Chí Phèo là một hiện tượng có tính quy luật trong xã hội đương thời, là sản phẩm của tình trạng đè nén, áp bức. Sức mạnh tố cáo của Chí Phèo ở chỗ đã chỉ ra quy luật tha hóa của người nông dân trước cách mạng. Đó là một quy luật tàn bạo phi nhân tính.4.2 Quá trình lưu manh hóaChí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnhDiễn biến tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở?a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO- Bâng khuâng, lòng mơ hồ buồn- Nghe những âm thanh quen thuộc của cuộc sống: tiếng chim hót, tiếng cười nói, tiếng gõ mái chèo...- Tỉnh rượu, sợ rượu4.3 Quá trình thức tỉnha. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: * Sinh lý:Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnha. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: * Tâm hồn: Suy nghĩ:+ Quá khứ: ước mơ giản dị nhưng không thực hiện được+ Hiện tại: đã già nhưng cô độc+ Tương lai: tuổi già, đói rét, ốm đau, sợ nhất vẫn là cô độcChí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnhThị Nở và bát cháo hành có ý nghĩa gì với cuộc đời của Chí Phèo?a. Nguyên nhân: a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnh- Thị Nở và bát cháo hành: Sự chăm sóc đầu tiên mà Chí Phèo được hưởng → Chí ngạc nhiên, xúc động, mắt ươn ướt, muốn làm nũng, muốn làm hòa với xã hội khao khát lương thiện, muốn được hạnh phúc.a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnhChính tình người mộc mạc, chân thành của Thị Nở đã chữa lành tâm hồn đã từng băng hoại, thức tỉnh tính người trong Chí Phèo, là chiếc cầu bắc Chí Phèo về với cuộc đời lương thiệna. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnh* Nguyên nhân gián tiếp: Bản chất lương thiện của Chí PhèoBản chất lương thiện vẫn âm thầm sống trong đáy sâu tâm hồn Chí Phèo, ngay cả khi con người này tưởng như đã biến thành quỷ dữ. Khi gặp được Thị Nở và cảm nhận được tình yêu thương chăm sóc, bản tính ấy có cơ hội hồi sinh. a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnhQua việc Chí Phèo gặp Thị Nở, Nam Cao thể hiện điều gì?a. Nguyên nhân: a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: c. Ý nghĩa:Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.3 Quá trình thức tỉnhNam Cao đã phát hiện và khẳng định nhân phẩm đẹp đẽ của người nông dân ngay cả khi họ bị cướp đi bộ mặt người  chỉ có tình người mới cứu được tính người.c. Ý nghĩa:a. Nguyên nhân: Khi gặp Thị Nở b. Thức tỉnh: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO4.4 Bi kịch cuộc đờiVì sao Chí bị từ chối? Chí đã có phản ứng như thế nào?a. Nguyên nhân: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO-Thị Nở từ chối do Bà cô Thị Nở (là người phát ngôn đại diện cho định kiến xã hội) ngăn cản khát khao của Chí Phèo -> Chí Phèo bị mất cầu nối.4.4 Bi kịch cuộc đờia. Nguyên nhân: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAOb. Hành động:4.4 Bi kịch cuộc đờia. Nguyên nhân: + Xách dao đến nhà Bá Kiến  lòng căm thù vẫn âm ỉ chợt bùng lên+ Chí Phèo giết Bá Kiến Hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh quyền sống+ Nhận ra bi kịch của đời mình: Ngạc nhiên→ ngẩn ra→ chạy theo níu giữ→ khóc→ uống rượu→ càng uống càng tỉnh→ nghe thoang thoảng mùi cháo hành → bị cự tuyệt quyền làm người. Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO+ Chí Phèo tự sát  sự cùng đường bế tắc Cách giải quyết duy nhất để Chí được là Người. Chí Phèo chết trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống- Lời nói: "Ai cho tao lương thiện?"  tiếng kêu cứu tuyệt vọng b. Hành động:4.4 Bi kịch cuộc đờia. Nguyên nhân: Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAOÝ nghĩa của hành động Chí Phèo giết Bá Kiến và tự sát là gì?b. Hành động:4.4 Bi kịch cuộc đờia. Nguyên nhân: c. Ý nghĩa:Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAO Cái chết của Chí Phèo là lời tố cáo xã hội sâu sắc, cái xã hội phi nhân tính đã đè nén áp bức bóc lột con người.Tình trạng mâu thuẫn giai cấp ở nông thôn Việt Nam trước CM là hết sức gay gắt, nó chỉ có thể giải quyết bằng những biện pháp quyết liệt.b. Hành động:4.4 Bi kịch cuộc đờia. Nguyên nhân: c. Ý nghĩa:Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmNAM CAOGiá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm?III. TỔNG KẾTChí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmIII. TỔNG KẾT1. Nội dungNAM CAO- Giá trị hiện thực: Phản ánh chân thực xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám với những mâu thuẫn giai cấp gay gắt không dễ giải quyết. - Giá trị nhân đạo: Phát hiện và khẳng định bản chất lương thiện đẹp đẽ của người nông dân ngay cả khi họ bị vùi dập cả hình người, tính người.Chí Phèo1. Xuất xứ2. Nhan đềI. TIỂU DẪN2. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng Bá Kiến4. Hình tượng Chí PhèoII.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Tóm tắt tác phẩmIII. TỔNG KẾT1. Nội dung2. Nghệ thuậtNAM CAO- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình sắc nét.- Sở trường miêu tả, phân tích tâm lí, nội tâm nhân vật.- Kết cấu mới mẻ. Ngôn ngữ sống động, điêu luyện, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày. Cốt truyện hấp dẫn, tình tiết đầy kịch tính, quyết liệt, bất ngờ.- Giọng điệu biến hóa linh hoạt.Chí PhèoNAM CAOCỦNG CỐ:Chí PhèoNAM CAOBÀI TẬP CỦNG CỐ:Câu 1. Dòng nào sau đây khái quát đúng nhất về ý nghĩa đặc biệt của bát cháo hành mà thị Nở mang cho Chí Phèo?A.Vật đầu tiên Chí Phèo được cho, không do cướp giật mà có.B.Vật biểu trưng cho tình thương, tình người đẹp đẽ.C.Vật biểu trưng cho tình yêu.D.Vật biểu trưng cho niềm khao khát hạnh phúc của Chí Phèo.Chí PhèoNAM CAOBÀI TẬP CỦNG CỐ:Câu 2. Cuộc gặp gỡ với thị Nở có ý nghĩa như thế nào đối với Chí Phèo?A.Giúp Chí Phèo nhận ra được kẻ thù của mình là Bá Kiến.B. Đánh thức phần “người” bấy lâu nay bị che lấp của Chí Phèo.C.Giúp Chí Phèo trở về sống chung với dân làng Vũ Đại.D.Giúp Chí Phèo cởi bỏ bộ mặt quỷ dữ.Chí PhèoNAM CAOTHẢO LUẬN NHÓM:NHÓM 1Câu hỏi: Khi bị cự tuyệt quyền làm người, Chí Phèo đã giết Bá Kiến và tự sát (Kỹ năng giải quyết vấn đề). Liên hệ về tác động của nghịch cảnh và khả năng giải quyết vấn đề của bản thân. NHÓM 2Câu hỏi: Sự cảm thông và tình thương của Thị Nở đã giúp Chí Phèo mong muốn hoàn lương về cuộc sống lương thiện (Giá trị sống yêu thương). Các em đã rút ra được bài học gì cho bản thân đối với gia đình, bạn bè?Chí PhèoNAM CAOGiá trị sống yêu thương: Trong một thế giới tốt đẹp, quy luật tự nhiên là yêu thương; và trong một con người tốt lành, bản chất tự nhiên là biết thương yêu.NHÓM 1Chí PhèoNAM CAOLiên hệ (giá trị sống yêu thương)+ Đối với gia đình:Quan tâm đến Bố mẹ, giúp đỡ Bố mẹ trong khả năngHọc tập để không phụ công Bố mẹ+ Đối với bạn bè: Quan tâm, giúp đỡ bạn trong học tập, cuộc sống, đặc biệt là các bạn là học sinh cá biệt.NHÓM 1Chí PhèoNAM CAOKỹ năng giải quyết vấn đề: Là khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọn phương án tối ưu và hành động theo phương án đã chọn để giải quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộc sống.-> giúp con người có thể ứng phó tích cực và hiệu quả trước những vấn đề, tình huống của cuộc sống.NHÓM 2Chí PhèoNAM CAO Để giải quyết vấn đề có hiệu quả, chúng ta cần:- Xác định rõ vấn đề hoặc tình huống đang gặp phải.- Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đã có.- Hình dung đầy đủ về kết quả xảy ra.- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu thực hiện phương án giải quyết đó.- So sánh các phương án để đưa ra quyết định cuối cùng.- Hành động theo quyết định đã lựa chọn.- Kiểm định lại kết quả để rút kinh nghiệm cho những lần quyết định và giải quyết vấn đề sau.-> giúp con người có thể ứng phó tích cực và hiệu quả trước những vấn đề, tình huống của cuộc sống.Chí PhèoNAM CAOLiên hệ (kỹ năng giải quyết vấn đề):+ Gặp hoàn cảnh, tình huống khó khăn hoặc có mâu thuẫn nảy sinh: có cách giải quyết tích cực và hiệu quả. NHÓM 2Chí PhèoCảm ơn các thầy cô và các em!