Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 88: Đọc văn: Từ ấy (Tố Hữu)

TỪ ẤYTiết 88 - ĐỌC VĂN Tố Hữu I. TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: - Tố hữu (1920 – 2002), tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành. - Quê: làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế. - Thuở nhỏ ông học trường Quốc học Huế. - Năm 18 tuổi(1938) Tố Hữu được kết nạp vào Đảng cộng sản. Từ đó sự nghiệp thơ ca gắn liền với sự nghiệp cách mạng.Tố Hữu lúc 17 tuổi Tố Hữu lúc 20 tuổi1937-19461955 -19611947-19541972 -19771962- 197119991992Từ ấy - Việt Bắc - Gió lộng - Ra trận - Máu và hoa - Một tiếng đàn -Ta với ta Theo sát các chặng đường cách mạng Việt NamTố Hữu được nhận huân chương sao vàng (1994), giải thưởng Hồ Chí Minh Về văn học và nghệ thuật (1996) và giải thưởng văn học A SEAN (1999).Là nhà thơ lớn của dân tộc; “con chim đầu đàn” của thơ ca cách mạng Việt Nam. 2. Bài thơ “Từ ấy”:a. Hoàn cảnh sáng tác: - Tháng 7 năm 1938 Tố Hữu được kết nạp vào Đảng cộng sản. Để ghi nhận kỷ niệm đáng nhớ ấy với những cảm xúc, suy tư sâu sắc Tố Hữu viết “Từ ấy”.b. Xuất xứ: - Nằm trong phần “máu lửa” của tập “Từ ấy”.(tập thơ gồm 3 phần: “máu lửa”, “xiềng xích” và “giải phóng”).II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN2. Bố cục:Theo em, có thể chia bố cục bài thơ thành mây phần?Nội dung của từng phần là gì??1. Đọc: giọng phấn khởi, vui tươi, hồ hởiPhần 1 - khổ 1Phần 2 - khổ 2Phần 3 - khổ 3Bố cụcba phầnấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lý chói qua timHồn tôi là một vườn hoa láRất đậm hương và rộn tiếng chimTôi buộc lòng tôi với mọi ngườiĐể tình Từ ấyTừ trang trải với trăm nơiĐể hồn tôi với bao hồn khổGần gũi nhau thêm mạnh khối đời.Tôi đã là con của vạn nhàLà em của vạn kiếp phôi phaLà anh của vạn đầu em nhỏKhông áo cơm cù bất cù bơ..Niềm vui sướng, say mê Của nhà thơ khi bắt gặpLý tưởng công sản.Nhận thức sâu sắc về lẽ sống.Sự chuyển biến sâu sắc trongTình cảm của Tố Hữu. 3. Nhan đề bài thơ: - “Từ ấy” → giây phút bắt gặp lý tưởng cộng sản. 4. Tìm hiểu chi tiết bài thơ: a. Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê của nhà thơ khi bắt gặp lý tưởng cộng sản. Cảm xúc của nhà thơ được diễn tả qua một hệ thống hình ảnh,từ ngữ như thế nào?Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng cộng sản“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lí chói qua timHồn tôi là một vườn hoa láRất đậm hương và rộn tiếng chim”Hình ảnh ẩn dụ - so sánh+ “ Bừng nắng hạ”+ “Mặt trời chân lí”+ “Hồn tôi – vườn hoa lá”Từ ngữ có sức biểu cảm cao+ “Bừng”+ “Chói”+ “Rất đậm rộn tiếng” Hình ảnh tươi sáng, tràn đầy sức sống và tuổi trẻÁnh sáng của Đảng, cách mạng đã hoàn toàn xua tan màn sương mù của ý thức tiểu tư sản và mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời mới của nhận thức,tư tưởng và tình cảm.Tiểu kếtNội dungNghệ thuậtKhổ thơ diễn tả niềm vui sướng, say mê của nhà thơ khi bắt gặp lý tương cộng sản; lý tưởng ấy đã mang tới niềm vui sống mới cho cuộc đời và sức sống mới cho thơ Tố Hữuẩn dụ, so sánh, từ ngữ giàu sức biểu cảmb, Khổ 2: Sự nhận thức sâu sắc về lẽ sống.Lẽ sống mới mà người Đảng viên mới Tố Hữu thức nhân là gì? Thể hiện qua những từ ngữ nào?Tôi buộc lòng tôi với mọi ngườiĐể tình trang trải với trăm nơiĐể hồn tôi với bao hồn khổGần gũi nhau thêm mạnh khối đời. Lẽ sống mới: nhận thức về mối quan hệ giữa “cái tôi” cá nhân với “cái ta” chung của xã hội, đặc biệt là với quần chúng lao khổ. + “buộc” > sự gắn bó tự nguyện. + “trang trải” > tâm sức mạnh của nhân dân đoàn kết chặt chẽ. lòng tôi ..mọi người tình .. ..trăm nơi hồn tôi  ..bao hồn khổ Cấu trúc: Cá nhânNhân quần rộng lớnBUỘCTRANG TRẢIGẦN GŨIMẠNH KHỐI ĐỜICÁI “TÔI” HÒA VÀO VỚI CÁI “TA”VỚITiểu kếtNghệ thuậtNội dungĐiệp từ, ẩn dụ, động từTố Hữu đã đặt mình vào giữa dòng đời, môi trường rộng lớn của quần chung lao khổ và tìm thấy niềm vui, sức mạnh mới – đoàn Kết. Qua đó khẳng định mối liên hệ sâu sắc giữa văn học và cuộc sống. c, khổ 3: Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm- khổ thơ tiếp tục ghi nhận những chuyển biến trong nhận thức và hành động của nhà thơ về lẽ sống thể hiện trong quan hệ với các tầng lớp của quần chúng lao khổ.+ điệp từ “là”, số từ ước lệ “vạn” cùng các từ (con, anh, em) > nhấn mạnh và khẳng định một tình cảm gia đình đầm ấm, thân thiết.+ “kiếp phôi pha”, những em nhỏ “cù bất cù bơ” (những con người lao khổ) > tấm lòng đồng cảm, thương xót của nhà thơ. Khổ thơ cuối tiếp tục cụ thể hóa ý thơ của khổ hai như thế nào?18 Kết cấu: TÔICON của vạn nhàEMcủa vạn kiếpANHcủa bầy em nhỏ..“Tôi” – là thành viên của “vạn nhà”, có tình cảm ruột thịt với quần chúng lao khổNội dung: Tình cảm gắn bó thân thiết và tấm lòng đồng Cảm, thương xót của nhà thơ với quần chúng lao khổ.Nghệ thuật: điệp từ, số từ, ẩn dụTiểu kếtIII. Tổng kết: Bài thơ “Từ ấy” là tuyên ngôn về lẽ sống của một người chiến sĩ cách mạng đồng thời cũng là tuyên ngôn nghệ thuật của một nhà thơ cách mạng. Bài thơ có ý nghĩa mở đầu định hướng cho sự nghiệp sáng tác của Tố Hữu. Tố Hữu đã đóng góp vào việc hiện đại hóa thơ ca cách mạng. Tố Hữu là một gạch nối giữa thơ Mới và thơ ca cách mạng.Củng cố bài học:?Chiếu rạng một cuộc đời Khơi nguồn sáng tạo một hồn thơ mớiLí tưởng cộng sản đã có ý nghĩa như thế nào đối với người chiến sĩ Tố Hữu và nhà thơ Tố Hữu?Câu hỏi trắc nghiệm: Bài thơ Từ ấy có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc đời và sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu?Là tuyên ngôn về lẽ sống của một người chiến sĩ cách mạng.Là tuyên ngôn nghệ thuật của nhà thơ cách mạng.Có ý nghĩa mở đầu, định hướng cho toàn bộ quá trình sáng tác của Tố Hữu.Cả 3 ý kiến trên.DHướng dẫn học bài ở nhà:1. Lí tưởng sống của người chiến sĩ cộng sản trong “Từ ấy” có ý nghĩa như thế nào đối với thanh niên hiện nay?(Hãy viết một bài tự luận ngắn.)2. Soạn “ Phong cách ngôn ngữ chính luận”. Trả lời câu hỏi SGK. Đọc kĩ văn bản: Luân lí xã hội ở nước ta, Xin lập khoa luật, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến-25Xin chân thành cảm ơn !