Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 94: Đọc văn: Tình yêu và thù hận (Trích Rô-mê-ô và Giu-li-ét)

Tiết 94Đọc vănTÔI YÊU EM PuskinI. TÌM HIỂU CHUNGTác giả (1799 – 1837)a. Cuéc ®êi	- Xuất thân trong một gia đình quý tộc ở Matxcơva nhưng cả cuộc đời Puskin gắn bó với số phận của nhân dân, đất nước, dũng cảm đấu tranh chống chế độ chuyên chế độc đoán Nga hoàng. Là một nhà thơ yêu nước	- 1837: Puskin bị sát hại trong một cuộc đấu súng (do âm mưu của chính quyền Nga hoàng)Cha vµ mÑ nhµ th¬ PuskinA.X PUSKIN	Câu chuyện quyết đấu:	- Năm 1828, Puskin gặp Natalia - một cô gái đẹp và ông hơn cô 13 tuổi. 	- Năm 1829, Puskin cầu hôn với Natalia; năm 1831 hôn lễ được tổ chức ở Pêtécpua. Họ có với nhau 4 người con – 2 trai, 2 gái và sống rất hạnh phúc.	- Tai họa đến với Puskin khi Đăngtex - một kẻ bảo hoàng Pháp lưu vong là con nuôi sứ thần Hà Lan tại Nga, gặp Natalia, hắn đã ve vãn cô, tỏ tình với cô. Natalia đã cự tuyệt và cho chồng biết. Gia đình Puskin đã cấm cửa Đăng tex. 	- Tháng 11 năm 1836 Puskin nhận được lá thư nặc danh của Đăng tex có nội dung nói ông là “Ông vua của những nguời chồng mọc sừng”. Puskin đã thách đấu với hắn.	- Khoảng 16 giờ ngày 27.1.1837 trận quyết đấu đã diễn ra trên đường Pêtecpua đi Pagôlôyô (ven sông Đen). Đăng tex bắn trước, đạn trúng vào giữa mình Puskin. Người ta dựng ông dậy đưa súng cho ông ông bắn, đạn xuyên qua cánh tay vào phần mềm Đăng tex. Hai ngày sau thì ông mất.	- Cái chết đột ngột của thiên tài Puskin được người ta ví như mặt trời của thi ca Nga đã lặn.Mé Puskin ë tu viÖn Xviat«g«rxki (1837)T­îng Puskin ë Nga Ở Matxcơva, trên đại lộ Tverskaia, một trong những đại lộ chính của thủđô nước Nga, sừng sững tượng đài nhà thơ Nga vĩ đại AleksandrSergeevich Pushkin. Pushkin, “mặt trời của thi ca Nga”* , người đứngđó, trầm mặc, kiêu hãnh. Cho dù thời thế đổi thay, lòng người thay đổi,thì dưới chân tượng đài đá xám này chưa bao giờ thiếu những đóa hoatươi. Là mặt trời của thi ca Nga, niềm vinh quang kiêu hãnh của nhân dân Nga, hiện thân đầy đủ cho sức mạnh tinh thần dân tộc Nga  khơi dậy sức phát triển phi thường cho văn học Nga thế kỉ XIX – đỉnh cao của nghệ thuật nhân loạib. Sù nghiÖp v¨n häc- ¤ng viÕt nhiÒu thÓ lo¹i vµ thÓ lo¹i nµo còng cã nh÷ng t¸c phÈm xuÊt s¾c, lµ kiÖt t¸c nghÖ thuËt nh©n lo¹i nhưng nổi bật nhất là thơ  h¬n 800 bµi th¬ tr÷ t×nhGi¸ trÞ th¬ ca Puskin VÒ néi dung:	Thể hiện tâm hồn khao khát tự do và tình yêu của nhân dân Nga; bộ bách khoa toàn thư của hiện thực đời sống Nga nửa đầu thế kỉ XIX Về nghệ thuật: mang phong cách thơ cổ điểnNgôn từ giản dị, trong sáng Cách biểu đạt cô đọng, hàm súc Sự hài hòa, cân đối, chặt chẽ trong cấu tứ bài thơ2. Bµi th¬a. Hoµn c¶nh ra ®êi	Sáng tác năm 1829 khơi nguồn từ mối tình có thật của nhà thơ với cô gái Anna Ôlênhia. Năm 1828 nhà thơ cầu hôn nhưng bị khước từ.Ký ho¹ 1833 Anna ¤lªnhina (1808-1888), con g¸i cña chñ tÞch ViÖn Mü thuËt Alªchx©y ¤lªnhin. Puskin cã t×nh c¶m s©u nÆng víi Anna, ®· ngá lêi cÇu h«n (1928), nh­ng bÞ kh­íc tõ. 	b. §äc bài thơ* B¶n nguyªn t¸cЯ вас любил TÔI YÊU EM PuskinЯ вас любил: любовь еще, быть может, В душе моей угасла не совсем; Но пусть она вас больше не тревожит; Я не хочу печалить вас ничем. Я вас любил безмолвно, безнадежно, То робостью, то ревностью томим; Я вас любил так искренно, так нежно, Как дай вам бог любимой быть другим. c) So sánh nguyên tác và dịch thơBản dịch nghĩaTôi yêu emTôi đã yêu em: tình yêu vẫn, có lẽChưa tắt hẳn trong tâm hồn tôi;Nhưng hãy để nó không làm phiền em thêm nữa;Tôi không muốn làm em buồn vì bất cứ điều gì.Tôi đã yêu em lặng thầm, vô vọngBị dày vò khi bởi sự rụt rè, khi bởi nỗi ghen tuông;Tôi đã yêu em chân thành như thế đó, dịu dàng như thế đó;Cầu trời cho em được người khác yêu thương (cũng) như thế.Bản dịch thơTôi yêu emTôi yêu em: đến nay chừng có thểNgọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.Tôi yêu em, âm thầm, không hy vọng,Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm, Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.	Thúy Toàn dịchd) Kết cấuTheo mạch cảm xúc:Bốn câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé Câu 5,6: Nỗi khổ đau tuyệt vọng Hai câu cuối: Sự cao thượng, chân thànhe) Nhan đề:Tôi yêu em : Do người dịch đặt  phù hợp với sắc thái tình cảm vừa gần gũi vừa xa cách, vừa đằm thắm, vừa dang dở của tình yêu nvtt với em ; phù hợp với bài thơ viết về tình yêu đơn phươngII. ĐỌC – HIỂU1. Bốn câu đầuHai câu đầu:Tác giả khẳng định:- Tôi đã yêu em Vừa là lời thú nhận vừa như lời tự nhủ trực tiếp, ngắn gọn, giản dị “ yêu” ở thì quá khứ  khẳng định một tình yêu đã qua “Tôi – em”  phù hợp với tâm thế của nhân vật trữ tình trong lời từ biệt  nhân vật em trở thành đối tượng để đắm say, ngưỡng mộ Ngắt nhịp + từ “vẫn”, “có lẽ”  tình yêu đã được chiêm nghiệm, suy ngẫm, trong nhiều thời gian  tình yêu chân thành- “chưa tắt”  tình yêu thầm lặng mà bền vững, say mêHai câu đầu đã bắt đầu hé lộ sự mâu thuẫn trong lí trí và tình cảm của nhân vật trữ tình b) Hai câu sauChối bỏ tình yêu vì sự thanh thản của em- “Nhưng” Đập chắn cho sự đổi hướng, đảo ngược cảm xúc- “nó”  Biến tình yêu từ chủ thể thành khách thể- 2 lần tiền tố phủ định: “không làm”, “chẳng muốn” + phủ định triệt để “vì bất cứ lẽ gì” Biểu hiện của một sự dằn lòng, chế ngự vượt lên cảm xúcNhân vật trữ tình chối bỏ tình yêu của mình trong nỗi đau khổ giằng xé vì hạnh phúc của em. Đây là sự chế ngự của lí trí với con tim, biểu hiện của một tình yêu chân thành, vị tha, giàu đức hi sinhTóm lại: - Qua bèn c©u th¬ ®Çu, cã thÓ thÊy sù gi»ng xÐ ®Çy m©u thuÉn, phøc t¹p gi÷a lý trÝ- t×nh c¶m trong lßng NVTT(TY ®¬n ph­¬ng).- Nh­ng v­ît lªn trªn tÊt c¶, T©m hån nhµ th¬ vÉn v­¬n vÒ TY trong ý nghÜa ®Ých thùc cña nã: Xem “Yªu” nh­ mét hµnh vi trao tÆng lµm cho ®èi t­îng TY cña m×nh h¹nh phóc quan träng h¬n lµ ®­îc yªu  tình yêu cao đẹp, nâng cao phẩm giá người Sơ kết: Tình yêu nồng nàn mãnh liệt nhưng bịghìm nén. - Câu 5, 6: “Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,  Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen;”Nhận xét về nhịp thơ? Nhịp thơ ấy biểu hiện điều gì?+ Nhịp thơ nhanh, gấp gáp diễn tả những biến thái vô cùng, sắc thái đa dạng của tình yêuNhân vật trữ tình bộc bạch điều gì qua cụm từ “Tôi yêu em” và 2 từ “lúc”, “khi”? + “Tôi yêu em”tự thú nhận lòng mình – yêu em: âmthầm, không hi vọng, ghen tuông, rụt rè+ “Lúc”, “khi”:biến động sóng gió trong tâm hồnMở ra những lớp tình cảm phức tạp rất con người của nhân vật trữ tình.¢m thÇm: LÆng lÏ, kÝn ®¸o, thÇm kÝn trong t©m hån.Kh«ng hy väng: ThiÕu tù tin,chØ mét m×nh => T×nh yªu mét phÝa, yªu ®¬n ph­¬ng.Lóc rôt rÌ: E dÌ, ng­îng nghÞu, nh­ng cã vÎ dÞu dµng, ®¸ng yªu.Khi hËm hùc lßng ghen: Cã khi giËn hên, bùc tøc, kh«ng b»ng lßng nh­ng cè nÐn l¹i trong lßng, tr¸nh nh÷ng hanh ®éng, lêi nãi vµ cö chØ thiÕu v¨n ho¸.- Câu 7,8:  “Tôi đã yêu em chân thành như thế đó, dịu dàng như thế đó;Cầu trời cho em được người khác yêu thương (cũng) như thế. + Câu 7 – “Tôi yêu em”: khẳng định bản chất tình yêu của mình – chân thành, đằm thắm. + Câu 8: Là sự khép lại 1 mối tình, 1 lời giã biệt. Lời cầu chúc chân thành* Hình thức:* Lời so sánh “như tôi”:Khẳng định tình yêuLời nhắn nhủMột tình yêu mãnh liệt, trong sáng và cao thượng  Sự vun đắp cho tình yêu.Cảm nhận của em khi đọc 2 câu cuối?Nhân vật trữ tình muốn nói gì qua cụm từ“Tôi yêu em”Em có nhận xét gì về cách nói và cách dùng từ ở câu 8?III. Tổng kết:- Ca ngợi vẻ đẹp của tình yêu chân thành, đằm thắm, đức hi sinh cao thượng  Dạy con người biết yêu 1 cách cao thượng.- Ngôn ngữ giản dị trong sáng, chất thơ của bài thơ chính là sự thành thực của người làm thơBài thơ gợi cho em những cảm nghĩ gì về tâm hồnPuskin nói riêng và tình yêu nói chung?? Theo em chÊt th¬ cña bµi th¬ lµ g×? Häc xong bµi th¬, em rót ra cho m×nh bµi häc g× trong t×nh yªu?-ChÊt th¬ cña bµi th¬ chÝnh lµ t×nh yªu ch©n thµnh, ®»m th¾m, trong sng, cao th­îng, cã v¨n ho¸...§­îc thÓ hiÖn b»ng ®iÖp ng÷, nghÖ thuËt diÔn t¶ lý trÝ vµ t×nh c¶m song song tån t¹i, gi»ng co.. §Ó kh¼ng ®Þnh t×nh yªu cµng m·nh liÖt. T×nh c¶m, c¶m xóc cã søc m¹nh lÊn ¸t lý trÝ.-Khi yªu ph¶i cã lßng vÞ tha vµ giµu ®øc hy sinh, kh«ng nªn Ých kû hÑp hßi vµ ghen tu«ng mï qu¸ng dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc x¶y ra./.	CỦNG CỐ - DẶN DÒNhững nét chính về cuộc đời Puskin Tại sao Puskin được mệnh danh là mặt trời của thi ca Nga, nguời khởi đầu của mọi khởi đầu Vẻ đẹp tình yêu của Puskin trong 4 câu thơ đầu Tình yêu chân thành, cao thượng của Puskin được thể hiện như thế nào ở 4 câu cuối Em rút ra bài học nào về tình yêu qua bài thơ của Puskin