Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 77: Sông nước Cà Mau

c điểm riêng để gọi tên).+ Rạch Mái Giầm; có nhiều cây mái giầm.+ kênh Bọ Mắt: có nhiều con bọ mắt.+ kênh Ba Khía: có nhiều con ba khía.+ xã Năm Căn: nhà năm gian.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.- Những nét độc đáo: Cách đặt tên các con kênh (căn cứ vào đặc điểm riêng để gọi tên).+ Rạch Mái Giầm; có nhiều cây mái giầm.+ kênh Bọ Mắt: có nhiều con bọ mắt.+ kênh Ba Khía: có nhiều con ba khía.+ xã Năm Căn: nhà năm gian.Em có nhận xét gì về cách đặt tên này ?ATheo những danh từ mĩ lệBTheo thói quen trong đời sống.cTheo cách của cha ông để lại.dCách đặt tên rất dân dã, mộc mạc theo những đặc điểm riêng của đất, của sông.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.- Những nét độc đáo: Cách đặt tên các con kênh (căn cứ vào đặc điểm riêng để gọi tên).+ Rạch Mái Giầm; có nhiều cây mái giầm.+ kênh Bọ Mắt: có nhiều con bọ mắt.+ kênh Ba Khía: có nhiều con ba khía.+ xã Năm Căn: nhà năm gian.=> Cách đặt tên rất dân dã, mộc mạc theo những đặc điểm riêng biệt.=> Thiên nhiên Cà Mau phong phú, gắn bó với cuộc sống lao động của con người.Những địa danh đó gợi ra đặc điểm gì về thiên nhiên, cuộc sống Cà Mau ?I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.Dũng sụng Năm Căn mờnh mụng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đờm như thỏc, cỏ nước bơi hàng đàn đen trũi nhụ lờn hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu súng trắng. Thuyền xuụi giữa dũng con sụng rộng hơn ngàn thước, trụng hai bờn bờ, rừng đước dựng lờn cao ngất như hai dóy trường thành vụ tận. Cõy đước mọc dài theo bói, theo từng lứa trỏi rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lờn lớp kia ụm lấy dũng sụng, đắp từng bậc màu xanh lỏ mạ, màu xanh rờu, màu xanh chai lọ, lũa nhũa ẩn hiện trong sương mự và khúi súng ban mai.Dòng sông và rừng đước Năm Căn được miêu tả những chi tiết nổi bật nào ?- Dòng sông:- Rừng đước:I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.Những động từ nào chỉ hoạt động của con thuyền? nghĩa của các từ này ?- Dòng sông:- Rừng đước:“Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh bọ mắt, đổ ra sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn”thoát quađổ raxuôi về: nói tới con thuyền vượt qua một nơi khó khăn nguy hiểm: diễn tả con thuyền từ con kênh nhỏ ra dòng sông lớn.: thuyền nhẹ nhàng theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.- Dòng sông:- Rừng đước:thoát quađổ raxuôi về: nói tới con thuyền vượt qua một nơi khó khăn nguy hiểm: diễn tả con thuyền từ con kênh nhỏ ra dòng sông lớn.: thuyền nhẹ nhàng theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả.Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả ?=> Cách dùng động từ tinh tế miêu tả Hoạt động khác nhau của con thuyền khi xuôi theo dòng sông Năm CănI. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.Dũng sụng Năm Căn mờnh mụng, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đờm như thỏc, cỏ nước bơi hàng đàn đen trũi nhụ lờn hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu súng trắng. Thuyền xuụi giữa dũng con sụng rộng hơn ngàn thước, trụng hai bờn bờ, rừng đước dựng lờn cao ngất như hai dóy trường thành vụ tận. Cõy đước mọc dài theo bói, theo từng lứa trỏi rụng, ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lờn lớp kia ụm lấy dũng sụng, đắp từng bậc màu xanh lỏ mạ, màu xanh rờu, màu xanh chai lọ, lũa nhũa ẩn hiện trong sương mự và khúi súng ban mai.Khi miêu tả, tác giả đã sử dụng những giác quan nào ?Biện pháp nghệ thuật nào đã được tác giả sử dụng khi miêu tả dòng sông Năm Căn và rừng đước?I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.- Dòng sông:- Rừng đước:thoát quađổ raxuôi về: nói tới con thuyền vượt qua một nơi khó khăn nguy hiểm: diễn tả con thuyền từ con kênh nhỏ ra dòng sông lớn.: thuyền nhẹ nhàng theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả.=> Cách dùng động từ tinh tế miêu tả Hoạt động khác nhau của con thuyền khi xuôi theo dòng sông Năm Căn- Nghệ thuật: Dùng hình ảnh so sánh.Đoạn văn tả dòng sông và rừng đước đã tạo nên một thiên nhiên như thế nào trong tưởng tượng của em?AThiên nhiên mang vẻ đẹp hùng vĩ, mênh mông, trù phú, nên thơ.BVẻ đẹp thiên nhiên rộng lớncThiên nhiên phong phú, đa dạng.dThiên nhiên tráng lệ.- Thiên nhiên mang vẻ đẹp hùng vĩ, mênh mông, trù phú và nên thơ.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.4. Cảnh chợ Năm Căn. Chợ Năm Căn nằm sỏt bờn bờ sụng, ồn ào, đụng vui, tấp nập. Vẫn là cỏi quang cảnh quen thuộc của một xúm chợ vựng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liờu, với những tỳp lều lỏ thụ sơ kiểu cổ xưa nằm bờn cạnh những ngụi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như nỳi chất dựa bờ, những cột đỏy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buụn dập dềnh trờn súng Nhưng Năm Căn cũn cú cỏi bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” đứng kiờu hónh phụ phang sự trự phỳ của nú trờn vựng đất cuối cựng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sụng; những lũ than hầm gỗ đước sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miền Nam; những ngụi nhà bố ban đờm ỏnh đốn măng- sụng chiếu rực trờn mặt nước như những khu phố nổi, và nơi đõy người ta cú thể cập thuyền lại, bước sang gọi một mún xào, mún nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kốm theo vài cỳt rượu, ngoài ra cũn cú thể mua từ cõy kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần ỏo may sẵn hay một mún nữ trang đắt giỏ chẳng hạn, mà khụng cần phải bước ra khỏi thuyền.Quang cảnh chợ Năm Căn được miêu tả qua những chi tiết điển hình nào ?- Tấp nập đông vui, trù phú.Em có nhận xét gì về đặc điểm của chợ Năm Căn ?- Độc đáo:+ họp ngay trên sông nước, có thể mua mọi thứ mà không cần bước ra khỏi thuyềnI. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.4. Cảnh chợ Năm Căn.- Tấp nập đông vui, trù phú.Trong đoạn văn tiếp, sự độc đáo còn được thể hiện ở chi tiết nào ?- Độc đáo:+ Họp ngay trên sông nước, có thể mua mọi thứ mà không cần bước ra khỏi thuyền Những người con gỏi Hoa kiều bỏn hàng xởi lởi, những người Chà Chõu Giang bỏn vải, những bà cụ già người Miờn bỏn rượu, với đủ cỏc giọng núi lớu lụ, đủ kiểu ăn vận sặc sỡ, đó điểm tụ cho Năm Căn một màu sắc độc đỏo, hơn tất cả cỏc xúm chợ vựng rừng Cà Mau.+ Đa dạng về màu sắc trang phục, giọng nói của người bán hàng.ở đây, bút pháp kể được sử dụng như thế nào ? Chợ Năm Căn nằm sỏt bờn bờ sụng, ồn ào, đụng vui, tấp nập. Vẫn là cỏi quang cảnh quen thuộc của một xúm chợ vựng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liờu, với những tỳp lều lỏ thụ sơ kiểu cổ xưa nằm bờn cạnh những ngụi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ cao như nỳi chất dựa bờ, những cột đỏy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buụn dập dềnh trờn súng Nhưng Năm Căn cũn cú cỏi bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” đứng kiờu hónh phụ phang sự trự phỳ của nú trờn vựng đất cuối cựng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sụng; những lũ than hầm gỗ đước sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miền Nam; những ngụi nhà bố ban đờm ỏnh đốn măng- sụng chiếu rực trờn mặt nước như những khu phố nổi, và nơi đõy người ta cú thể cập thuyền lại, bước sang gọi một mún xào, mún nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kốm theo vài cỳt rượu, ngoài ra cũn cú thể mua từ cõy kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần ỏo may sẵn hay một mún nữ trang đắt giỏ chẳng hạn, mà khụng cần phải bước ra khỏi thuyền.- Lối kể chuyện liệt kê.hình ảnh so sánh, nhân hoá.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.4. Cảnh chợ Năm Căn.- Tấp nập đông vui, trù phú.Em có nhận xét gì về cảnh tượng chợ Năm Căn ?- Độc đáo:+ Họp ngay trên sông nước, có thể mua mọi thứ mà không cần bước ra khỏi thuyền+ Đa dạng về màu sắc trang phục, giọng nói của người bán hàng.- Lối kể chuyện liệt kê,hình ảnh so sánh, nhân hoá.=> Cảnh Tượng chợ Năm căn đông vui, tấp nập, độc đáo, hấp dẫn.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.4. Cảnh chợ Năm Căn.Học xong văn bản Sông nước Cà Mau, em có cảm nhận gì về vùng đất này ?iii. ý nghĩaiii. ý nghĩa- Cảnh thiên hiên sông nước Cà Mau rất đẹp, rất hùng vĩ, đầy sức sống, phong phú, hoang dã.- Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, đông vui, độc đáo và hấp dẫn.I. đọc – tìm hiểu chung.Tiết 77Văn bản :Sông nước Cà Mau- Đoàn Giỏi -ii. đọc – hiểu văn bản.1. Cảnh bao quát.- Cà Mau là vùng đất rộng mênh mông, nhiều sông ngòi, cây cối, bao trùm một màu xanh, thiên nhiên còn nguyên sơ, bí hiểm.- Biện pháp nghệ thuật so sánh liệt kê, điệp từ, các tính từ tả xen lẫn với kể.2. Cảnh kênh rạch sông ngòi.- Cách đặt tên dân dã, mộc mạc theo những đặc điểm riêng biệt.- Nghệ thuật: đoạn văn tả cảnh xen lẫn với thuyết minh, giới thiệu cụ thể cảnh quan, tập quán, phong tục của vùng đất.3. Đặc tả dòng sông Năm Căn.- Thiên nhiên mang vẻ đẹp trù phú, hùng vĩ, nên thơ.- Nghệ thuật: cách dùng động từ tinh tế, dùng hình ảnh so sánh, nhân hoá.4. Cảnh chợ Năm Căn.- Nghệ thuật: lối kể chuyện liệt kê, dùng hình ảnh so sánh, nhân hoá.- Cảnh Chợ Năm Căn đông vui tấp nập, độc đáo, hấp dẫn.iii. ý nghĩa* Ghi nhớ (SGK).iv. Luyện tậpTrò chơi ô chữ1Xanh2bakihá3456hikhơâmuurừnđgưcớđônvguinvtườgntnậgChìa khoáhĩùnvg