Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 53: Văn bản "Tiếng gà trưa" - Vũ Thị Xuân

oàn cảnh s ỏng tỏc . 
  Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988).- Qu ê: La Kh ê - Hà Đô ng - Hà Nội . 
1942-1988 
a- Tác gi ả: 
Là nh à th ơ nữ xuất sắc trong nền th ơ 
 hiện đại Việt Nam. 
Th ơ bà thường viết về những đ iều bình 
dị , gần gũi với cuộc sống đ ời thường,biểu 
lộ những rung cảm khát vọng của một 
 trỏi tim phụ nữ chân thành , tha thiết và đằm thắm . 
( SGK/ T 150) 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Sông Nhuệ 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Đư ờng làng 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Ao làng 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Dệt lụa 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Cổng làng 
Nh à viết kịch Lưu Quang Vũ và nh à th ơ Xuân Quỳnh 
Tiết 53: Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1. Tác gi ả và hoàn cảnh sỏng tỏc . 
 + Tác phẩm chính : Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Sân ga chiều em đi (1984), Tuyển tập truyện thiếu nhi ( 1995) 
+ Bài th ơ “ Tiếng gà trưa ” đư ợc viết vào thời kì đ ầu chống Mĩ, in lần đ ầu trong tập “ Hoa dọc chiến hào ” (1968), in lại trong tập “ Sân ga chiều em đi” (1984). 
b . Hoàn c ảnh sỏng tỏc : 
1942-1988 
a. T ỏc giả . ( sgk / t150) 
- S ỏng tỏc vào thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ . 
Tiết 53:  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1. Tác gi ả và hoàn c ảnh sỏng tỏc . 
b. H oàn cảnh sỏng tỏc . 
a. Tỏc giả . ( sgk / t 150) 
- S ỏng tỏc vào thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ . 
2. Kết cấu 
 H ướng dẫn đọc 
 Đọc giọng chậm rói , nhẹ nhàng 
 Những cõu thơ cú 3 tiếng “ Tiếng gà trưa ” cần ngắt nghỉ lõu hơn cỏc cõu khỏc . 
 Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng , tha thiết như lời trũ chuyện , tõm tỡnh của chỏu với bà . 
Tiết 53: Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
 Trên đư ờng hành quân xa 
 Dừng chân bên xóm nhỏ 
 Tiếng gà ai nhảy ổ: 
“ Cục  cục tác cục ta ” 
 Nghe xao đ ộng nắng trưa 
 Nghe bàn chân đỡ mỏi 
 Nghe gọi về tuổi th ơ 
 Tiếng gà trưa 
 ổ rơm hồng những trứng 
 Này con gà mái mơ 
 Khắp mình hoa đ ốm trắng 
 Này con gà mái vàng 
 Lông óng nh ư màu nắng 
Tiếng gà trưa 
Có tiếng bà vẫn mắng 
- Gà đẻ mà mày nhìn 
Rồi sau này lang mặt ! 
Cháu về lấy gương soi 
Lòng dại th ơ lo lắng 
 Tiếng gà trưa 
Tay bà khum soi trứng 
Dành từng qu ả chắt chiu 
Cho con gà mái ấp 
Cứ hàng năm hàng năm 
khi gió mùa đô ng tới 
Bà lo đàn gà toi 
m ong trời đ ừng sương muối 
Để cuối năm bán gà 
c háu đư ợc quần áo mới 
 Ôi cái quần chéo go 
ố ng rộng dài quét đ ất 
Cái áo cánh trúc bâu 
Đi qua nghe sột soạt. 
 Tiếng gà trưa 
m ang bao nhiêu hạnh phúc 
Đêm cháu về nằm mơ 
Giấc ngủ hồng sắc trứng 
Cháu chiến đ ấu hôm nay 
Vì lòng yêu tổ quốc 
Vì xóm làng thân thuộc 
Bà ơ i,cũng vì bà 
Vì tiếng gà cục tác 
ổ trứng hồng tuổi th ơ. 
Tiết 53:  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc . 
Tỏc giả . ( sgk / t 150) 
b . Hoàn cảnh sỏng tỏc . 
- Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến 
chống đế quốc Mĩ . 
2. Kết cấu . 
- Thể thơ : 5 tiếng ( Ngũ ngụn ) 
- Thể thơ 5 tiếng ( ngũ ngụn ) khụng hạn định số cõu , bắt nguồn từ dõn ca phường vải ( Trung bộ ) và từ thể vố , kể chuyện . 
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm , tự sự , miêu tả. 
- 3 phần . 
- Phần 1( Khổ thơ 1): Tiếng gà trưa 
khơi dậy tỡnh cảm làng quờ . 
- Phần 2( Từ khổ 2 đến 6 ) : Tiếng gà trưa 
khơi gợi những kỉ niệm thời thơ ấu . 
- Phần 3 ( 2 khổ thơ cuối ) : Những suy 
nghĩ được gợi lờn từ tiếng gà trưa . 
Tiết 53:  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc . 
Tỏc giả . ( sgk / t 150) 
b . Hoàn cảnh sỏng tỏc . 
- Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến 
chống đế quốc Mĩ 
2. Kết cấu . 
- Thể thơ : 5 tiếng ( Ngũ ngụn ) 
- 3 phần . 
? Xuyờn suốt bài thơ hỡnh ảnh hay õm thanh nào được thể hiện ? 
- Tiếng gà trưa . 
II. VĂN BẢN 
 ? Mạch cảm xỳc của bài thơ diễn biến như thế nào ? 
 Trờn đường hành quõn , lỳc dừng chõn chợt nghe 
 tiếng gà ai nhảy ổ bờn xúm nhỏ người chiến sĩ cảm thấy bao 
 nỗi nhọc nhằn như được xua tan đi . Những kỉ niệm tuổi 
 thơ bờn người bà và đàn gà bổng chợt đến . Từ đú người 
 chiến sĩ tự nhủ phải quyết tõm chiến đấu vỡ Tổ quốc và 
 người thõn . 
 * Mạch cảm xỳc : Từ hiện tại  quỏ khứ  hiện tại 
Tiết 53:  Văn bản : Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
Tiết 53:  Văn bản : Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
I. Tìm hiểu chung 
1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc . 
Tỏc giả . ( sgk / t 150) 
b. Hoàn cảnh sỏng tỏc . 
- Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến 
chống đế quốc Mĩ . 
2. Kết cấu . 
- Thể thơ : 5 tiếng ( Ngũ ngụn ) 
- 3 phần . 
II. VĂN BẢN 
1. Tiếng gà trưa khơi dậy tỡnh cảm làng quờ . 
Trên đư ờng hành quân xa  Dừng chân bên xóm nhỏ  Tiếng gà ai nhảy ổ:“ Cục ... cục tác cục ta ” Nghe xao đ ộng nắng trưa  Nghe bàn chân đ ỡ mỏi  Nghe gọi về tuổi th ơ 
Tiếng gà vọng vào tõm trớ tỏc giả trong thời điểm nào ? 
Buổi trưa nắng , trong xúm nhỏ 
trờn đường hành quõn . 
Từ nào được nhắc lại nhiều lần trong khổ thơ ? 
Với người ra trận , tiếng gà trưa gợi những cảm giỏc mới lạ nào ? 
( Thị giác ) 
( Xúc giác ) 
( Cảm xúc ) 
Điệp từ nghe ở đõy khụng chỉ nghe bằng 
thớnh giỏc bằng cảm giỏc mà 
nghe bằng tõm tưởng ,bằng sự nhớ lại , 
 bằng hồi ức tràn về , tiếng gà trưa như là 
 nỳt khởi động bất ngờ lan tỏa 
trong tõm hồn người nghe . 
- Đ iệp ng ữ , ẩn dụ . 
Vậy em cú nhận xột gỡ về õm thanh tiếng gà trong khổ thơ trờn ? 
- Là biểu tượng của làng qu ê gợi nhớ hỡnh ảnh trong kỉ niệm tuổi thơ khụng thể nào quờn của người chiến sĩ . 
=> Thể hiện tỡnh làng quờ thắm thiết , 
sõu nặng . 
 Chúc các em học sinh học giỏi ! 
Bài học kết thúc ! 
 Xin chân thành cảm ơn các thầy giáo cô giáo và các em . 
 Chúc thầy cô mạnh khoẻ 
Tiết 53- 54  Văn bản : Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
I. Tìm hiểu chung 
Ii. Tìm hiểu văn bản 
1.Tiếng gà trưa khơi dậy tỡnh cảm  làng quờ . 
2.Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm tuổi  th ơ 
Tiếng gà trưa 
ổ rơm hồng những trứng 
Này con gà mái mơ 
Khắp mình hoa đ ốm trắng 
Này con gà mái vàng 
Lông óng nh ư màu nắng 
Tiết 53- 54 Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1. T iếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ 
Ii. văn bản 
2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu . 
Tiếng gà trưa 
Có tiếng bà vẫn mắng 
- Gà đẻ mà mày nhìn 
Rồi sau này lang mặt ! 
Cháu về lấy gương soi 
Lòng dại th ơ lo lắng 
Tiếng gà trưa 
Tay bà khum soi trứng 
Dành từng qu ả chắt chiu 
Cho con gà mái ấp 
Cứ hàng năm hàng năm 
Khi gió mùa đô ng tới 
Bà lo đàn gà toi 
Mong trời đ ừng sương muối 
Để cuối năm bán gà 
Cháu đư ợc quần áo mới 
Ôi cái quần chéo go 
ố ng rộng dài quét đ ất 
Cái áo cánh trúc bâu 
Đi qua nghe sột soạt 
Tiết 53- 54 Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1. Tiờng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ . 
Ii. văn bản 
2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu 
Tiếng gà trưa 
Có tiếng bà vẫn mắng 
- Gà đẻ mà mày nhìn 
Rồi sau này lang mặt ! 
Cháu về lấy gương soi 
Lòng dại th ơ lo lắng 
Tiếng gà trưa 
Tay bà khum soi trứng 
Dành từng qu ả chắt chiu 
Cho con gà mái ấp 
Cứ hàng năm hàng năm 
Khi gió mùa đô ng tới 
Bà lo đàn gà toi 
Mong trời đ ừng sương muối 
Để cuối năm bán gà 
Cháu đư ợc quần áo mới 
Ôi cái quần chéo go 
ố ng rộng dài quét đ ất 
Cái áo cánh trúc bâu 
Đi qua nghe sột soạt 
- Điệp ngữ 
- Kỉ niệm tuổi th ơ: 
+ gắn liền với hình ả nh những con gà mái , ổ trứng hồng . 
+ gắn với hình ả nh người bà: chịu thương , chịu khó , giàu đ ức hi sinh , hết lòng vì con cháu . 
Tiết 53- 54 Văn bản : Tiếng gà trưa 
( Xuân Quỳnh ) 
I. Tìm hiểu chung 
Ii. văn bản 
1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ . 
2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu . 
3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa 
Tiếng gà trưa 
Mang bao nhiờu hạnh phỳc 
Đờm chỏu về nằm mơ 
Giấc ngủ hồng sắc trứng 
Vỡ sao con người nghĩ rằng : “ Tiếng gà trưa mang bao nhiờu hạnh phỳc ” 
Tiếng gà trưa , ổ trứng hồng là hỡnh 
ảnh của cuộc sống , chõn thật , bỡnh 
yờn , no ấm 
Tiếng gà trưa thức dậy bao tỡnh cảm 
 bà chỏu , gia đỡnh , quờ hương . 
Đú là õm thanh bỡnh dị của làng quờ 
đem lại niềm yờu thương cho con người . 
Vậy trong “ giấc ngủ hồng sắc trứng ”, con người chỉ cú thể mơ điều gỡ ? 
Mơ điều tốt lành , những 
niềm vui và hạnh phỳc . 
Tiết 53- 54  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ . 
Ii. văn bản 
2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu . 
3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa 
Cháu chiến đ ấu hôm nay 
Vì lòng yêu tổ quốc 
Vì xóm làng thân thuộc 
Bà ơi, cũng vì bà 
Vì tiếng gà cục tác 
ổ trứng hồng tuổi th ơ 
Vỡ sao người chiến sĩ cú thể nghĩ rằng cuộc chiến đấu của mỡnh cũn là “ Vỡ tiếng gà cục tỏc . Ổ trứng hồng tuổi thơ ”? 
- Mơ về những đ iều tốt lành , hạnh phúc , vui vẻ . 
- Tình yêu gia đì nh gắn với tình yêu qu ê hương đ ất nước . 
Tiết 53- 54 Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
Ii. văn bản 
3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa 
Câu hỏi thảo luận 
Hình ả nh xuyên toàn toàn bộ bài th ơ là hình ả nh nào ? Cảm nhận của em về hình ả nh đ ó ? 
1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ . 
2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu . 
Tiết 53- 54  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
Ii. văn bản 
iii. Tổng kết 
1. Nghệ thuật 
- Thể th ơ 5 tiếng , cách diễn đạt tình cảm tự nhiên , hình ả nh bình dị .- Nghệ thuật đ iệp từ , ẩn dụ . 
2. Nội dung 
- Tình yêu bà, yêu những thứ bình dị chân thực của qu ê hương - Bao trùm : tình yêu gia đì nh , qu ê hương đ ất nước . 
* Ghi nhớ : Sgk trang 151 
Tiết 53 - 54  Văn bản : Tiếng gà trưa 
I. Tìm hiểu chung 
( Xuân Quỳnh ) 
* Thảo Luận nhóm 
Ii. Tìm hiểu văn bản 
iii. Tổng kết 
iv. Luyện tập 
 Cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong bài th ơ? 
Dặn dò 
- Học thuộc bài th ơ, ghi nhớ .- Xem trước bài “Đ iệp ng ữ”. 
Xin cảm ơn các thầy cô và 
các em học sinh