Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 58: Chơi chữ

Chào Mừng Quý Thầy Cô Đến Dự Giờ Thăm Lớp.* Kiểm tra bài cũ:Thế nào là điệp ngữ? Cho ví dụ? Cho biết đó là dạng điệp ngữ gì?Tiết 58CHƠI CHỮI. Tìm hiểu bài:Đọc bài ca dao sau : Bà già đi chợ Cầu Đông,Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Thầy bói xem quẻ nói rằng:Lợi thì có lợi nhưng răng không còn.1.Từ ngữ nào được lặp lại trong bài ca dao trên? lợilợiLợilợi1Lợi2lợi3 2. Em có nhận xét gì về nghĩa của từ lợi trong bài ca dao?..........................................................................................................................................................................................................................................Lợi 1: thuận lợi, lợi lộc,lợi íchLợi 2, 3: bộ phận chứa răng3.Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao là dựa vào hiện tượng gì của từ ngữ?..............................................................................Hiện tượng Đồng âm4.Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng gì?.....................................................................................................................Tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,...làm cho câu văn hấp dẫn, thú vị 5.Thế nào là chơi chữ ? Đọc các bài ca dao, thơ sau :(1).Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương . (Tú mỡ) (2).Mênh mông muôn mẫu một màu mưaMỏi mắt miên man mãi mịt mờ. ( Tú mỡ) (3).Con cá đối bỏ trong cối đá,Con mèo cái nằm trên mái kèo,Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em. (Ca dao) (4). Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,Qủa ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng. Mời cô mnàoời bác ăn cùng,Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà. (Phạm Hổ)Em hãy chỉ rõ lối chơi chữ trong những câu trên?trại âm (gần âm) điệp âm nói lái Đồng âm và trái nghĩa “ranh tướng” M M m m m m m m m m m m m m cá đối cối đá mái kèo Sầu riêng vui chung mèo cái I. Tìm hiểu bài:III. LUYỆN TẬP: 1.Đọc bài thơ dưới đây và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ. Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà, Rắn đầu biếng học chẳng ai tha. Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ, Nay thét mai gầm thét cổ cha. Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối, Lằn lưng cam chịu dấu roi tra. Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học, Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia. (Lê Quí Đôn)liu điu liu điu Rắn hổ lửamai gầmRáo Lằn Trâu Lỗhổ mang 2. Mỗi câu sau đây có những tiếng nào chỉ các sự vật gần gũi nhau? Cách nói này có phải là chơi chữ không?-Trời mưa đất thịt trơn như mỡ,dò đến hàng nem chả muốn ăn.-Bà đồ Nứa,đi võng đòn tre,đến khóm trúc,thở dài hi hóp.thịtmỡ,dònem chả3.Sưu tầm một số cách chơi chữ trong sách báo (Hoa học trò,Thiếu niên tiền phong,văn nghệ,...)4.Năm 1946,bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam,Bác Hồ đã làm một bài thơ cảm ơn như sau: Cảm ơn bà biếu gói cam, Nhận thì không đúng, từ làm sao đây? Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai?Trong bài thơ này, Bác Hồ đã dùng lối chơi chữ như thế nào? Chơi chữ bằng các từ đồng âm camcamBÀI TẬP BỔ SUNG 1 2 345 Gợi ý và câu hỏi:	Có 6 chữ: Lối chơi chữ được sử dụngtrong câu thơ sau: Chữ tài liền với chữ tai một vần (Nguyễn Du)tirâạm 1 2 345 Gợi ý và câu hỏi:	2. Có 9 chữ: Lối chơi chữ được sử dụng trong bài ca dao sau: Đi tu phật bắt ăn chay, Thịt chó ăn được,thịt cầy thì không.tirâạđmnồngghĩaBÀI TẬP BỔ SUNGBÀI TẬP BỔ SUNG1 2 345 tirâạđmGợi ý và câu hỏi:	3. Có 6 chữ: Lối chơi chữ nào được sử dụng trong bài toán vui? Một đàn gà mà bươi bếp,hai ông bà đập chết hai con.Hỏi còn mấy con? nồngg hĩanóiláiBÀI TẬP BỔ SUNG1 2 345 tirâạđmGợi ý và câu hỏi:	5. Có 6 chữ: Đây là lối chơi chữ gì trong câu sau: Cô cẩm cầm cái chổi chọc chú chuột chù chết cứng....nồngghĩanóiláiđiệpmâ: 1 2 345 tirâạđmGợi ý và câu hỏi:	5. Có 6 chữ: Lối chơi chữ nàođược sử dụng trong câu sau: Kiến bò đĩa thịt, đĩa thịt bò nồngâghĩanóiláiđiệpmâđmồgnBÀI TẬP BỔ SUNG BÀI TẬP BỔ SUNG2.Tìm các từ được dùng theo lối chơi chữ trong bài thơ sau và cho biết đó là lối chơi chữ nào? Chàng Cóc ơi! Chàng Cóc ơi! Thiếp bén duyên chàng có thế thôi. Nòng nọc đuôi từ đây nhé Ngàn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi. (Hồ Xuân Hương)Chàng CócChàng CócbénchàngNòng nọcchuộcBài tập 3: Thử giải câu đố sau đây: Có con mà chẳng có cha Có lưỡi, không miệng, đó là vật chi? Phân tích lối chơi chữ trong câu đó trên?Con dao chơi chữ đồng âm:con (cái),con (dao) Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và tập thể lớp