Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Đọc, hiểu văn bản: Nhớ rừng (Thế Lữ)

NHỚ RỪNG - Thế Lữ - Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)Tên khai sinh là Nguyễn Thứ Lễ, quê ở Bắc Ninh.Là nhà thơ tiêu biểu nhất của phong trào thơ mới (1932 – 1945) buổi đầu. “Thế Lữ không bàn về thơ mới, không bênh vực thơ mới, không bút chiến, không diễn thuyết. Thế Lữ chỉ lặng lẽ, chỉ điềm nhiên bước những bước vững vàng mà trong khoảnh khắc cả hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ. Bởi vì không có gì khiến người ta tin ở thơ mới hơn là đọc những bài thơ mới hay” (Hoài Thanh) I. Tác giả, tác phẩm : Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)Ngoài sáng tác thơ, Thế Lữ còn viết truyện (truyện trinh thám, truyện kinh dị, truyện đường rừng lãng mạn...)Tác phẩm chính : Mấy vần thơ (thơ, 1935), Vàng và máu (truyện, 1934), Bên đường Thiên lôi (truyện, 1936), Lê Phong phóng viên (truyện, 1937) ...Tuy nhiên Nhớ rừng là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm góp phần mở đường cho sự thắng lợi của thơ mới. I. Tác giả, tác phẩm : Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)I. Giới thiệuBài thơ được chia thành 5 đoạn tập trung ba ý: - Đoạn 1,4 : tâm trạng của con hổ trong vườn bách thú- Đoạn 2 – 3 : nỗi nhớ thời oanh liệt với cảnh núi rừng hùng vĩ.- Đoạn 5 :Nỗi khao khát giấc mộng ngàn1. Tác giả2. Tác phẩm3. Thể loại4. Phân đoạn Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ) Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)1. Tâm trạng con hổ trong vườn bách thú:Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua, Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ, Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm. Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm, Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi, Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,Với cặp báo chuồng bên vô tư lự. II.TÌM HiỂU VĂN BẢN Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)I. Tác giả – Tác phẩmII. Đọc và tìm bố cục 1. Cảnh con hổ ở vườn bách thú:Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu, Ghét những cảnh không đời nào thay đổi, Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối: Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng; Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòngLen dưới nách những mô gò thấp kém; Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vuCủa chốn ngàn năm cao cả, âm u. Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ) Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)III. Tìm hiểu văn bảnTa sống mãi trong tình thương nỗi nhớThuở tung hoành hống hách những ngày xưa. Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già, Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi, Với khi thét khúc trường ca dữ dội, Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng, Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc, Là khiến cho mọi vật đều im hơi. Ta biết ta chúa tể cả muôn loài, Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi. 2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩ Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)III. Tìm hiểu văn bảnTa sống mãi trong tình thương nỗi nhớThuở tung hoành hống hách những ngày xưa. Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già, Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi, Với khi thét khúc trường ca dữ dội, Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng, Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc, Là khiến cho mọi vật đều im hơi. Ta biết ta chúa tể cả muôn loài, Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi. 2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩ Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)III. Tìm hiểu văn bảnNào đâu những đêm vàng bên bờ suốiTa say mồi đứng uống ánh trăng tan? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngànTa lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừngTa đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ? - Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ? 2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩ Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ) Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)III. Tìm hiểu văn bản2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩNào đâu những đêm vàng bên bờ suốiTa say mồi đứng uống ánh trăng tan ? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngànTa lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ?Đâu những bình minh cây xanh nắng gội, Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừngTa đợi chết mảnh mặt trời gay gắt, Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ? - Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ? Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)1. Ở vườn bách thú2. Ở chốn giang sơn hùng vĩ- Gậm  khối căm hơn  nằm dài-> cămuất, chán chường - Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng - bóng cả, cây già nước đen giả suối .. gió gào ngàn  giọng nguồn hét núi  vừng lá hiền lành  thét khúc  dữ đội-> giọng giễu nhại -> dùng tính từ và động từ mạnh => Giả tạo, tầm thường => Hùng vĩ, lớn lạo, đầy bí ẩn- dõng dạc, đường hoàng Lượn  Vờn  mắt thần  quắc -> dùng nhiều động từ và tính từ=> Vừa oai phong vừa mềm mại-  đêm vàng uống  ngày mưa  lặng ngắm .. bình minh  giấc ngủ chiều lênh láng máu  đợi chiếm riêng . => Bức tranh tranh tứ bình lộng lẫy - Điệp ngữ : nào đâu, đâu những Câu hỏi tu từ ; “than ôi !”=> nuối tiếc Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)I. Tác giả – Tác phẩmII. Tìm hiểu văn bản1. Cảnh con hổ ở vườn bách thú:2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩHỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ !Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị, Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa, Nơi ta không còn được thấy bao giờ !Có biết chăng trong những ngày ngao ngán, Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn Để hồn ta phảng phất được gần ngươi, - Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi ! 3. Khao khát giấc mộng ngàn Tiết 73,74 : NHỚ RỪNG (Thế Lữ)I. Tác giả – Tác phẩmII. Đọc và tìm bố cục III. Tìm hiểu văn bản1. Cảnh con hổ ở vườn bách thú:2. Cảnh con hổ ở chốn giang sơn hùng vĩ3. Khao khát giấc mộng ngànNhững nét đặc sắc nghệ thuật nổi bật của bài thơ : Cả bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn, mạch cảm xúc sôi nổi. Hình tượng thơ độc đáo, giàu sức biểu cảm. Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình, đầy ấn tượng. Ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú, thoát khỏi tính ước lệ để tạo nên những hình ảnh táo bạo, khỏe khoắn, phong phú về âm thanh và rực rỡ về sắc màu. Câu thơ không còn bị hạn định về số lượng mà tuôn chảy theo dòng cảm xúc, nhịp thơ linh hoạt, uyển chuyển , đầy ngẫu hứng...IV. Tổng kết :Dặn dòBài tập về nhà : + Học thuộc lòng đoạn 2 và 3 của bài thơ. + Trong bài thơ, em thích hình ảnh nào nhất ? Vì sao ?Tiết : 73 ,74 NHỚ RỪNG (Thế Lữ)Chuẩn bị bài : Câu nghi vấn Đọc đoạn trích , tìm hiểu hình thức và chức năng câu nghi vấn, làm các bài tập.