Bài giảng Ngữ Văn Lớp 8 - Đọc, hiểu văn bản: Thuế máu (Nguyễn Ái Quốc)

Một số hình ảnh về cuộc chiến tranh thế giới lần 1Dữ dội và tàn khốcCảnh chết chóc la liệtCảnh tang thương khắp nơi...Đau thương và mất mát...Nhân dân lao động thuộc địaBài : THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)-Nguyễn Ái Quốc-Người thực hiệnLêThị Út ThêmI. TÌM HIỂU CHUNG 1.Tác giả:Nguyễn Ái Quốc (1890-1969) là một trong những tên gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kỳ hoạt động cách mạng trước năm 1945.Văn chương của Người là cộng cụ sắc bén để nhằm mục đích vạch trần bộ mặt kẻ thù, nói lên nỗi khổ của nhân dân và kêu gọi đấu tranh.Chân dung Nguyễn Ái Quốc2. Tác phẩm :“Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết bằng tiếng Pháp, xuất bản đầu tiên tại Pa- ri năm 1925, gồm 12 chương và phần phụ lục.Tác phẩm đã tố cáo và kết án những tội ác tày trời của chủ nghĩa thực dân; đồng thời nói lên tình cảnh khốn cùng của nhân dân thuộc địa và tình cảm tác giả Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:1. Đọc và tìm hiểu chú thíchYêu cầu đọc :Rõ ràng, mạch lạc đúng với giọng mỉa mai, châm biếm (khi nói về bọn thực dân) và giọng cảm thương, xót xa (khi nói về số phận bi thương của người dân thuộc địa)Chú ý một số chú thích:	-Bản xứ : Bản thân đất nước (thuộc địa) được nói đến	-An-nam-mít :Cách gọi người Việt Nam với thái độ khinh miệt của thực dân Pháp. Ở đây Nguyễn Ái Quốc dùng trong ngoặc kép với dụng ý nhại lại cách gọi ấy.	-Ban-căng : Bán đảo Nam Âu thuộc Địa Trung Hải	-Chiếc gậy của các ngài thống chế : một phần của trang phục và cũng là biểu tượng cho quyền lực của các vị chỉ huy cao cấp trong quân đội	-Nhũng lạm : lạm dụng quyền hành, gây phiền hà và lấy tiền của2. Bố cục : Thuế máuI. Chiến tranh và“Người bản xứ”II. Chế độ lính tình nguyệnIII. Kết quả của sự hi sinh3. Kiểu văn bản : Đoạn trích thuộc kiểu văn bản chính luận4. Ý nghĩa nhan đề : Ý nghĩaTHUẾ MÁUGợi sự dã man,tàn bạo của chính quyền thực dân- Gợi sự bi thảm của những người dân bản xứ và thái độ của tác giảPhần(I) : CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ”a. Thái độ của các quan cai trị thực dân (đối với người dân thuộc đia)Trước chiến tranh Họ bị xem là “những tên da đen bẩn thỉu”, “bị ăn đòn” Khi chiến tranh bùng nổ : Lập tức được các quan cai trị tâng bốc, vỗ về “con yêu”, “bạn hiền”, “chiến sĩ bảo vệ công lý, tự do” I.Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩmII.Đọc–Hiểu văn bản1. Đọc và tìm hiểu chú thích2. Bố cục3. Kiểu văn bản4. Ý nghĩa nhan đề5. Tìm hiểu văn bản:P (I) CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ” a. Thái độ của các quan cai trị thực dân b. Số phận của người dân thuộc địaĐiều đó nói lên thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dânTrước chiến tranh họ bị đánh đập như súc vậtTranh của Nguyễn Ái QuốcI.Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩmII.Đọc–Hiểu văn bản1. Đọc và tìm hiểu chú thích2. Bố cục3. Kiểu văn bản4. Ý nghĩa nhan đề5. Tìm hiểu văn bản:(I) CHIẾN TRANH VÀ “NGƯỜI BẢN XỨ” a. Thái độ của các quan cai trị thực dân b. Số phận của người dân thuộc địab. Số phận của người dân thuộc địaHọ không được hưởng tý nào về quyền lợiPhải xa vợ con, rời bỏ quê hươngphơi thây trên các chiến trường Châu Âu, bỏ xác tại những miền hoang vu,..ở hậu phương, họ bị nhiễm độc khạc ra từng miếng phổiKết quả: Trong số 70 vạn người thì 8 vạn người không bao giờ nhìn thấy mặt trờiquê hương nữa1234Một số hình ảnh về người dân thuộc địaPhải xa vợ con, lìa bỏ quê hương...Họ phơi thân trên các chiến trường, bỏ xác tại những miền hoang vuNghệ thuật1. Giọng điệu :Giọng mỉa mai, hài hước khi vạch trần bộ mặt bỉ ổi, xảo trá của bọn thực dânGiọng cảm thương, chua xót cho số phận những người dân thuộc địa2. Yếu tố biểu cảm :Từ ngữ biểu cảm : “tên da đen bẩn thỉu”, “tên An-nam-mít”, “con yêu”, “bạn hiền”Hình ảnh biểu cảm : “phơi thây”,“xuống tận đáy biển”,“bỏ xác tại miền hoang vu”,“máu tưới vòng nguyệt quế”Biện pháp biểu cảm :dùng từ ngữ trái ngược với bản chất sự vật, lối so sánh, ẩn dụ sắc sảo=> Tác dụng : Lật tẩy bộ mặt bịp bợm, xảo trá của thực dân Pháp. Tăng hiệu quả châm biếm sâu cay	 Với lời kể chua xót, giọng giễu cợt, tác giả đã vạch trần bộ mặt bỉ ổi của những tên cai trị thực dân, đồng thời cho thấy số phận thảm thương của người dân thuộc địa khi bị biến thành những vật hi sinh cho chính sách cai trị của chúngTiểu kết :