Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Đọc văn bản Tiết 45: Ôn dịch, thuốc lá

1. Tác giả:Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là nhà hoạt động văn hoá - xã hội nổi tiếng.2: Tác phẩm - Trích “ Từ thuốc lá đến ma tuý - Bệnh nghiện” - Kiểu văn bản: Nhật dụng - thuyết minh một vấn đề khoa học – xã hội. - Chủ đề: Thuyết minh về tác hại của thuốc lá để bạn đọc nhận thức và biết cách đề phòngEm hãy xác định kiểu văn bản và phương thức biểu đạt?Văn bản thuyết minh về vấn đề gì?II. Tìm hiểu chung:1. Đọc2. Tìm hiểu chú thích:Ôn dịch: + Chỉ chung các loại bệnh nguy hiểm, lây lan rộng làm chết người hàng loạt trong một thời gian nhất định. + Từ này thường dùng làm tiếng chửi rủa (như : Đồ ôn dịch!)3. ý nghĩa nhan đề - Thuốc lá là một ôn dịch. - Tỏ thái độ nguyền rủa, căm tức dịch bệnh này.Em có nhận xét gì về cách dùng dấu phẩy trong nhan đề? Cho biết ý nghĩa tên gọi của văn bản.Dấu phẩy nhằm nhấn mạnh sắc thái biểu cảm vừa căm tức, vừa ghê tởm4. Bố cục 3 phần - Phần 1: Từ đầu ...nặng hơn cả AIDS: Thông báo về nạn dịch thuốc lá. - Phần 2: “ Ngày trước... phạm pháp”: Tác hại của thuốc lá. - Phần3: Phần còn lại: Kiến nghị chống thuốc lá.II. Đọc – Hiểu văn bản:1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:? Những tin tức nào được thông báo trong phần mở đầu của văn bản? Trong đó thông tin nào được nêu thành chủ đề cho văn bản này? - Có những ôn dịch mới xuất hiện vào cuối thế kỉ này, đặc biệt là nạn AIDS và ôn dịch thuốc lá - Thông tin chủ đề: Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người. ? Ôn dịch thuốc lá được so sánh với nạn dịch nào? So sánh như vậy đã mang lại tác dụng gì? - Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người nặng hơn cả AIDS .- So sánh, đối chiếu. Nêu vấn đề theo lối tăng cấp=> Nhấn mạnh tính chất nghiêm trọng của ôn dịch thuốc lá.II. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào? Với sức khỏe cá nhânngười hútVới sức khỏe cộng đồng và các tệ nạn xã hội. Hai phương diện: 	II. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Tác giả có dụng ý gì khi dẫn lời của Trần Hưng Đạo trước khi nêu lên những tác hại của thuốc lá? Tác giả mượn lời người xưa bàn về binh pháp để nhấn mạnh mức độ nguy hiểm của thuốc lá.? Hình ảnh “tằm ăn dâu” đã cho thấy cách thuốc lá ảnh hưởng tới sức khỏe con người như thế nào?“ Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu ” (Trần Hưng Đạo ) .So sánh tương đồng:Tác dụng: Nhấn mạnh khói thuốc lá là thứ giặc gặm nhấm vô hình , huỷ hoại cơ thể dần dần vô cùng nguy hiểm TằmKhói thuốc láDâu sức khoẻ con ngườigiặc gặm nhấm như tằm ăn dâuII. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Hãy kể tên một số chất độc có trong khói thuốc lá mà em biết? a. Với sức khỏe cá nhân người hút:Thành phần hóa học của khói thuốc lá:Hơn 4000 chất hoá học với 200 chất độc, tiêu biểu là + Hắc ín+ Ô xit cac bon+ Ni – cô – tin+ Benzopyrenne? Các chất độc đó gây ra bệnh gì?Hắc ín 	  Ho hen, viêm phế quản	  Ung thư vòm họng, phổiÔ- xít Các- bon  Sức khoẻ sút kémNi- cô- tin  Huyết áp cao, tắc động 	 mạch, nhồi máu cơ timVề đường hô hấpHiểm nghèo: ung thư, tim mạch Gây ra các bệnh: 	“Ta đến viện nghiên cứu các bệnh tim mạch, bác sĩ viện trưởng cho biết: Chất ni-cô-tin của thuốc lá làm các động mạch co thắt lại, gây những bệnh nghiêm trọng như huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim. Có thấy một bệnh nhân bị tắc động mạch chân lên những cơn đau như thế nào, rồi phải cắt dần từng ngón chân đến cả bàn chân; có thấy những người 40 – 50 tuổi đã chết đột xuất vì nhồi máu cơ tim; có thấy những khối ung thư ghê tởm mới nhận ra tác hại ghê gớm của thuốc lá”? Tác giả đã sử dụng những biện pháp tu từ nào? Tác dụng của những biện pháp ấy? Liệt kờ	+ Huyết ỏp cao	+ Tắc động mạch	+ Nhồi mỏu cơ tim Điệp từ ngữ 	 Một bệnh nhõn bị tắc động mạch  đau, cắt dầ...Cú thấy Những người bị chết đột xuất Những khối ung thư ghờ tởm	 	Người đọc rựng mỡnh, kinh sợII. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Em có nhận xét gì về những chứng cớ mà tác giả đưa ra để chứng minh tác hại của thuốc lá? a. Với sức khỏe cá nhân người hút:	Phép liệt kê, dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục.? Các biện pháp nghệ thuật và những dẫn chứng thuyết phục đã giúp em hiểu gì về tác hại của thuốc lá đối với người hút? 	=> Thuốc lá là kẻ thù nguy hiểm của sức khỏe con người.Về đường hô hấpHiểm nghèo: ung thư, tim mạch Gây ra các bệnh: 	II. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Về mặt sức khỏe cộng đồng, thuốc lá gây ra những nguy hại gì? b. Với sức khỏe cộng đồng và các tệ nạn xã hội: Đầu độc những người xung quanh Vợ conĐồng nghiệpPhụ nữ có thaiĐau tim mạch, viêm phế quản, ung thư, đẻ non II. Đọc – Hiểu văn bản:2. Tác hại của thuốc lá:? Tác giả đã bộc lộ cảm xúc và thái độ như thế nào khi thuyết minh về tác hại của thuốc lá đối với cộng đồng?b. Với sức khỏe cộng đồng và các tệ nạn xã hội:- Đầu độc những người xung quanh  Cảm xúc xót xa khi phải chứng kiến những hậu quả do khói thuốc lá gây ra.  Thái độ kiên quyết, không khoan nhượng, phê phán mạnh mẽ tệ nghiện thuốc lá, những người hút thuốc lá chủ động.? Việc tác giả chỉ lấy dẫn chứng bệnh viêm phế quản “làm mất bao nhiêu ngày công lao động” cho thầy tác hại của thuốc lá ở khía cạnh nào? - Gây thiệt hại về kinh tế? Để nhấn mạnh tác hại của thuốc lá đến đạo đức con người, tác giả sử dụng nghệ thuật gì?Tác dụng?- So sánh: tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở Việt Nam với tỉ lệ ở các thành phố Âu – Mĩ ( tỉ lệ ngang nhau)- So sánh và nêu số liệu: Số tiền mua một bao thuốc ở các nước Âu - Mĩ là nhỏ ( 1 đô la), còn ở Việt Nam là lớn (15000 đồng) -> Chỉ có một cách là trộm cắp –Từ điếu thuốc đến cốc bia rồi ma tuý.- ảnh hưởng xấu đến việc giáo dục đạo đức trẻ em.II. Đọc – Hiểu văn bản:3. Phải làm gì để phòng chống thuốc lá:? Vì sao tác giả đưa ra các hình thức chống thuốc lá phong phú ở các nước phát triển trước khi trình bày về tình hình nước ta? - Khẳng định chúng ta không thể đứng ngoài cuộc Nước ta còn trong tình trạng nhiều bệnh tật  Việc chống lại loại ôn dịch này càng phải mạnh mẽ hơnThảo Luận Nhóm 	Cách đây khoảng 20 năm tác giả đã đặt vấn đế: “Đã đến lúc mọi người đứng lên chống lại, ngăn ngừa đại dịch này”. Theo em chúng ta đã thực hiện tốt lời kêu gọi đó chưa? Mỗi chúng ta cần làm gì để ngăn chặn ôn dịch thuốc lá? 	Yêu cầu:	- Thảo luận nhóm lớn.	- Thời gian: 2 phút.	- Trình bày trên phiếu học tập	- Cử đại diện trình bày.II. Đọc – Hiểu văn bản:3. Phải làm gì để phòng chống thuốc lá:	- Không hút thuốc lá. - Cấm hút thuốc nơi công cộng , phạt nặng người vi phạm . - Cần có nhiều tài liệu , khẩu hiệu tuyên truyền không hút thuốc lá. - Cấm quảng cáo thuốc lá trên báo chí, truyền hình Quyết tâm chống lại ôn dịch thuốc lá.Sơ đồ bài họcTỏc hại của thuốc lỏĐối với kinh tếPhũng chống ụn dịchthuốc lỏĐối với sức khoẻ Tớnh mạngĐối với đạo đức* Tổng kết:1. Nội dung:	- Cũng như ôn dịch, thuốc lá dễ lây lan và gây nguy hại tới sức khỏe và tính mạng con người. - Nguy hiểm hơn ôn dịch bởi tác hại của thuốc lá không dễ nhận biết, nó tác hại nhiều mặt tới cá nhân, gia đình và xã hội.? Về mặt sức khỏe cộng đồng, thuốc lá gây ra những nguy hại gì? 2. Nghệ thuật:? Em học được gì ở cách viết văn thuyết minh của tác giả?	- Sử dụng kết hợp các phương pháp thuyết minh (so sánh, nêu số liệu) - Sử dụng thông tin khoa học, chính xác và lập luận giàu sức thuyết phục.	III. Luyện tậpBài tập 1	Bài tập 2 ( SGK/trang 122).Dựng năm dũng để ghi lại cảm nghĩ của mỡnh sau khi đọc bản tin của bỏo Sài Gũn tiếp thị trớch in ở bài đọc thờm số 2.III. Luyện tậpchúc các em học tốt