Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Phân tích văn bản Tiết 90: Chiếu dời đô (Lí Công Uẩn) - Bùi Thị Luyến

gay trong c¶nh tï ngôc.B®¸p ¸n ®óngRủ nhau xem cảnh Kiếm HồXem cầu Thê Húc, xem đền Ngọc SơnĐài Nghiên, Tháp Bút chưa sờnHỏi ai gây dựng nên non nước này? (Ca dao)Hồ Hoàn KiếmĐền Ngọc SơnChùaMộtCộtNg÷ v¨n	Tuần 23 - tiết 90	V¨n b¶n	 (LÝ C«ng UÈn)ChiÕu dêi ®«Ng÷ v¨n	Tuần 23 - tiết 90	V¨n b¶n	 (LÝ C«ng UÈn)ChiÕu dêi ®«  Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần đời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam Đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời ? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi. Trẩm rất ®au xãtvề việc đó, kh«ng thể không dêi ®æi*  Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được thế rồng cuộn ngồi hổ. Đã đúng ngôi Nam Bắc Đông Tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp nước Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.  Trẩm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chổ ở. Các khanh nghĩ thế nào? TiÕt 90: V¨n b¶n chiÕu dêi ®«I, ®äc - t×m hiÓu chó thÝch Lý C«ng UÈn)1. §äc Bút tích “Chiếu dời đô”Ng÷ v¨nV¨n b¶nChiÕu dêi ®«LÝ C«ng UÈn(Thiªn ®« chiÕu) i .®äc – t×m hiÓu chó thÝch§äc 2. Chó thÝch a, T¸c gi¶- Tªn thËt:. N¨m sinh: n¨m mÊt........ Quª h­¬ng:. §Æc ®iÓm næi bËt: i .®äc – hiÓu chó thÝchNg÷ v¨nV¨n b¶nChiÕu dêi ®«LÝ C«ng UÈn(Thiªn ®« chiÕu) LÝ C«ng UÈn (974-1028) Tức Lí Thái Tổ Quª h­¬ng : người làng Cổ Pháp (Từ Sơn, Bắc Ninh) Năm 1009 ông được tôn lên làm vua lấy niên hiệu là Thuận Thiên. Ông là người thông minh nhân ái có chí lớn, lập được nhiều chiến công, sáng lập ra vương trều nhà Lí.§äcChó thÝch a, T¸c gi¶, t¸c phÈm * T¸c gi¶Ng÷ v¨nV¨n b¶nChiÕu dêi ®«LÝ C«ng UÈn(Thiªn ®« chiÕu)I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH N¨m Canh TuÊt niªn hiÖu ThuËn Thiªn thø nhÊt(1010) LÝ C«ng UÈn viÕt bµi chiÕu bµy tá ý ®Þnh dêi ®« tõ Hoa L­ (Ninh B×nh) ra thµnh §¹i la (Hµ Néi) ch÷ H¸n –(NguyÔn §øc V©n dÞch)-N¨m s¸ng t¸c:-Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:- Ch÷ viÕt:(V¨n b¶n ch÷ H¸n)1. §äc2. Chó thÝch a, T¸c gi¶, t¸c phÈm * T¸c gi¶ * T¸c phÈmI. §äc vµ t×m hiÓu chung a.T¸c gi¶, T¸c phÈm :1. §äc2. Chó thÝch b. Gi¶i nghÜa tõ khã- Chiếu: (chiếu chỉ, chiếu bản, chiếu thư)+ Mục đích: là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.+ Nội dung: Chiếu thường thể hiện một tư tưởng lớn lao, có ảnh hưởng đến cả một triều đại, đất nước.+ Hình thức: Văn xuôi, văn vần, văn biền ngẫu.- Thiên đô chiếu:+ thiên:dời+ đô: kinh đô+ chiếu: một thể loại văn học Thiên đô chiếu: chiếu dời đôTiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)Hµ néiNinh b×nhHµ néiNinh b×nhS«ng ®¸yth¸i b×nhS«ng ®¸yb¶n ®å ninh b×nhI. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i:4. Bè côc A. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. ViÖc ®ãng ®« vµ dêi ®« trong lÞch sö B. . . .. . . Thµnh §¹i la lµ n¬i thÝch hîp ®Ó ®ãng ®«. C. . . . . .. . . . . . . . . . . . Bµy tá ý ®Þnh cña nhµ vua vÒ viÖc dêi ®«.5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: Văn bản “ Chiếu dời đô” được viết theo phương thức biểu đạt chính nào?Tự sựMiêu tảBiểu cảmNghị luận Tiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)ThÓ chiÕuTõ ®Çu - dêi ®æi . . . . .Tõ Huèng g× - mu«n ®êiCßn l¹i . . . . .I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i: ThÓ chiÕu4. Bè côc5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹tII. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 	1. Lý do dời đô	a. Cơ sở lịch sử	 Dời đô là một tất yếu khách quan trong lịch sử từng mang lại kết quả tốt đẹp Dẫn chứng: + Nhà Thương: 5 lần dời đô + Nhà Chu: 3 lần dời đôMục đích: + Chỉ vì muốn mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháuKết quả: + Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh Dẫn chứng cụ thể, có thật Phương pháp lập luận chặt chẽ, tương phản và nhân quả Tiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i: ThÓ chiÕu4. Bè côc5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹tII. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 	1. Lý do dời đô	a. Cơ sở lịch sử	 Dời đô là một tất yếu khách quan trong lịch sử từng mang lại kết quả tốt đẹpb. C¬ së thùc tiÔnKhẳng định sự cần thiết phải dời đô khỏi Hoa Lư.Dẫn chứng: Hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình,// khinh thường mệnh trời,// không noi theo dấu cũ của Thương, Chu ,// cứ đóng yên đô thành ở nơi đây .//Hậu quả: Khiến cho triều đại không được lâu bền, //số vận ngắn ngủi,// trăm họ phải hao tổn,// muôn vật không được thích nghi.// Lý lẽ kết hợp với cảm xúc để tăng sức thuyết phục.Tiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)Câu 1: (Nhóm 1, 2) Vì sao hai Nhà Đinh, Lê không dời đô?Câu 2: (Nhóm 3, 4) Dựa vào kiến thức lịch sử đã học, em cho biết ý kiến của Vua có hoàn toàn chính xác không? Vì sao?TRẢ LỜI:Trong thế kỷ thứ XI hai nhà Đinh, Lê chưa có đủ điều kiện, khả năng để dời đi nơi khác, họ phải dựa vào thế rừng núi để phòng ngự, bảo toàn lực lượng. Như vậy, ý kiến của Vua không hoàn toàn chính xác. Song để đất nước có thể phát triển và phồn thịnh thì ý kiến của Vua có tầm nhìn xa trông rộng.THẢO LUẬN NHÓMTOÀN CẢNH KINH ĐO HOA LƯKinh ®« HOA L¦KINH THµNH §¹I LAI. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i: ThÓ chiÕu4. Bè côc5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹tII. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 	1. Lý do dời đô	a. Cơ sở lịch sử	 Dời đô là một tất yếu khách quan trong lịch sử từng mang lại kết quả tốt đẹpb. C¬ së thùc tiÔnKhẳng định sự cần thiết phải dời đô khỏi Hoa Lư.2. Lý do chän §¹i La lµm kinh ®«Về lịch sử: là kinh đô cũ của Cao Vương.Về vị trí địa lý, thế đất :+ Nơi trung tâm trời đất; thế rồng cuộn hổ ngồi.+ Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi.+ Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng.Về kinh tế, chính trị:+ Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. . B»ng chøng x¸c thực được phân tích một cách xác đáng, lập luận chặt chẽ, kết cấu câu văn giàu sức thuyết phục. Tiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i: ThÓ chiÕu4. Bè côc5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹tII. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 	1. Lý do dời đô	a. Cơ sở lịch sử	 Dời đô là một tất yếu khách quan trong lịch sử từng mang lại kết quả tốt đẹpb. C¬ së thùc tiÔnKhẳng định sự cần thiết phải dời đô khỏi Hoa Lư.2. Lý do chän §¹i La lµm kinh ®« Đ¹i La xøng ®¸ng lµ kinh ®« bËc nhÊt cña D¹i ViÖt3. Ban lÖnh dêi ®« C©u hái béc lé c¶m xóc ,®èi tho¹i trao ®æi t¹o sù ®ång c¶m gi÷a mÖnh lÖnh cñavua vµ thÇn d©n.“TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë . C¸c khanh nghÜ thÕ nµo ?”Kh¼ng ®Þnh ý chÝ dêi kinh ®« tõ Hoa L­ vÒ §¹i LaTin t­ëng ë quan ®iÓm dêi ®« cña m×nh hîp ý nguyÖn cña mäi ng­êi. Tiết 90 : V¨n b¶n: chiÕu dêi ®«	 ( Lý C«ng UÈn)Tiết 90V¨n b¶n:CHIẾU DỜI ĐÔ(Thiªn ®« chiÕu-LÝ C«ng UÈn)I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc2. Chó thÝch3. ThÓ lo¹i: ThÓ chiÕu4. Bè côc5. Ph­¬ng thøc biÓu ®¹tII. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 	1. Lý do dời đô	a. Cơ sở lịch sử	 Dời đô là một tất yếu khách quan trong lịch sử từng mang lại kết quả tốt đẹpb. C¬ së thùc tiÔnKhẳng định sự cần thiết phải dời đô khỏi Hoa Lư.2. Lý do chän §¹i La lµm kinh ®«Tác giả khẳng định ưu thế mọi mặt của Đại La, đây là nơi xứng đáng nhất để định đô của nước Đại Việt.3. Ban lÖnh dêi ®«Nhà vua muốn bày tỏ ý chí, khát vọng dời đô, xây dựng đất nước hùng mạnh.III. Tæng kÕt 1. Nghệ thuật- Hệ thống lập luận chặt chẽ.- Ngôn ngữ mang tính chất đối thoại.- Kết hợp hài hoà giữa lý và tình.2. Nội dung “Chiếu dời đô” phản ánh khát vọng của nhân dân ta về một đất nước độc lập, thống nhất và tự cường đang trên đà lớn mạnhCHIẾU DỜI ĐÔTiết 90V¨n b¶n:CHIẾU DỜI ĐÔ(Thiªn ®« chiÕu - LÝ C«ng UÈn)I. §äc vµ t×m hiÓu chung II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n 1. Lý do dời đô 2. Lý do chän §¹i La lµm kinh ®«3. Ban lÖnh dêi ®«III. Tæng kÕt 2. Nội dung “Chiếu dời đô” phản ánh khát vọng của nhân dân ta về một đất nước độc lập, thống nhất và tự cường đang trên đà lớn mạnhIV. LuyÖn tËp 1. Bài tập 1: Vì sao nói “ Chiếu dời đô” phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc ĐẠI Việt?Dời đô từ miền núi đến đông bằng chứng tỏ triều Lý đã đủ mạnh để chấm dứt các nạn cát cứ, thu giang sơn về một mối.Thế và lực của dân tộc Đại Việt đã đủ sức đương đầu chống xâm lược.Thể hiện nguyện vọng xây dựng đất nước vững mạnh, trường tồn.Cả A,B và C1. Nghệ thuật- Hệ thống lập luận chặt chẽ.- Ngôn ngữ mang tính chất đối thoại.- Kết hợp hài hoà giữa lý và tình.Tiết 90V¨n b¶n:I. §äc vµ t×m hiÓu chung II. §äc vµ t×m hiÓu v¨n b¶n Lý do dời đô2. Lý do chän §¹i La lµm kinh ®«3. Ban lÖnh dêi ®«III. Tæng kÕt 2. Nội dung “Chiếu dời đô” phản ánh khát vọng của nhân dân ta về một đất nước độc lập, thống nhất và tự cường đang trên đà lớn mạnhIV. LuyÖn tËp 1. Nghệ thuật- Hệ thống lập luận chặt chẽ.- Ngôn ngữ mang tính chất đối thoại.- Kết hợp hài hoà giữa lý và tình.2. Bài tập2: CHIẾU DỜI ĐÔ(Thiªn ®« chiÕu - LÝ C«ng UÈn)Nh÷nglÝ do khiÕn LÝ C«ng UÈn quyÕt ®Þnh dêi ®«?ThuËn theo mÖnh trêi ,thuËn theo ý d©nMuèn x©y dùng mét ®Êt n­íc phån thÞnhBµi häc rót ra tõ h¹n chÕ cña hai nhµ §inhLª Häc theo c¸i ®óng cña ng­êi x­a.Chùa Một Cột Nhà lýĐền Đô Như vậy, chỉ trong khoảng trên một trǎm nǎm, sau khi trở thành kinh đô, §¹i La đã được xây dựng trở thành trung tâm chính trị - kinh tế - vǎn hoá lớn nhất và tiêu biểu cho cả nước. Thành lũy, đê điều, các loại kiến trúc cung điện, chùa chiền, công trình vǎn hoá... tất cả hoà quyện với thiên nhiên tạo nên dáng vẻ riêng của kinh thành”. Mét sè h×nh ¶nh kØ niÖm §¹i lÔ 1000 n¨m Th¨ng Long Hµ Néi h­íng dÉn bµi tËp vÒ nhµ- Chøng minh : V¨n b¶n chiÕu dêi ®« cã søc thuyÕt phôc lín bëi cã sù kÕt hîp gi÷a lÝ vµ t×nh .- So¹n bµi :“HÞch T­íng sÜ”(TrÇn Quèc TuÊn)Bµi häc cña chóng ta ®Õn ®©y lµ kÕt thócKÝnh chóc c¸c thÇy c« m¹nh khoÎ !Chóc c¸c em häc giái !