Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 101: Bàn luận về phép học - Tăng Bá Hùng

Bàn luận về phép họcTiết 101Nguyễn ThiếpBiên soạn: Tăng Bá HùngTrường THCS Hoàng Tân, Chí Linh, Hải DươngTiết 101Bàn luận về phép học(Luận học pháp)Nguyễn ThiếpI. Giới thiệu chung1. Thể TấuSo sánh Chiếu, Hịch, Cáo với TấuThể loại Chiếu, Hịch, CáoTấuKhác_ Là lời của vua chúa, tướng lĩnh dùng để ban bố mệnh lệnh, cổ động, thuyết phục, tổng kết_ Là lời của thần dân gửi lên vua chúa để trình bày một sự việc, ý kiến, đề nghị.Giống_ Đều là văn nghị luận cổ được viết bằng văn xuôi, văn vần hoặc văn biền ngẫu.Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chung1. Thể Tấu2. Tác giảLa Sơn phu tử, hay “Lam Hồng Dị Nhõn”.La Sơn phu tử tức Nguyễn Thiếp tiờn sinh, huý là Minh, tự là Quang Thiếp, sinh ngày 25 thỏng 8 năm Quý Móo (1723) niờu hiệu Lờ Bảo Thỏi năm thứ 4 tại làng Mật Thụn, xó Nguyệt Úc hay Nguyệt Áo (tục gọi là Nguyệt Ao), tổng Lai Thạch, huyện La Sơn (nay là phủ Đức Thọ), tỉnh Hà Tĩnh.Tổng La Thạch sau này lại thuộc về huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Nhưng trong cả cuộc đời, Nguyễn Thiếp cú rất nhiều tờn tự hay tờn hiệu, hoặc do Tiờn sinh tự đặt, hoặc do người đương thời xưng tặng, chẳng hạn: Khải Xuyờn, Lạp phong cư sĩ, Điờn ẩn, Cuồng ẩn, Hạnh am, Hầu lục niờn, Lục niờn Tiờn sinh, La Giang phu tử, La Sơn phu tử... Mỗi danh hiệu đều cú một lý do và hoàn cảnh riờng biệt. Một nhõn tài thế kỉ XVIII, đỗ tam trường thi Hội, làm quan đến Tri phủ rồi về ở ẩn trờn nỳi Thiờn Nhẫn (Hà Tĩnh). Sau nhiều lần mời, ụng đồng ý giỳp vua Quang Trung Nguyễn Huệ với vai trũ “quõn sư” giữ chức Viện trưởng Viện Sựng Chớnh, cú cụng cải cỏch cỏc mặt văn húa-xó hội thời Tõy Sơn(Luận học pháp)Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục Bố cục bài tấu* Đoạn 1: Từ đầu học điều ấy (Mục đích chân chính của việc học).* Đoạn 2: tiếp tệ hại ấy ( Phê phán lối học lệch lạc, sai trái).* Đoạn 3: tiếp  xin chớ bỏ qua (Khẳng định quan điểm và phương pháp học)* Đoạn 4: còn lại (Tác dụng của việc học chân chính).(Luận học pháp)Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc học“Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy.Ngọc bất trỏc bất thành khớNhõn bất học bất tri lớTam tự kinhUNESCO đề xướng: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mỡnh.”Đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy.(Luận học pháp)Hai tuần rồi mẹ bỏ bờ cỏi blog của cỳn. Một phần do cỳn ốm phải nhập viện, phần khỏc cỳn ra viện về nhà đến cả tuần rồi mà vẫn cũm nhom vỡ khụng chịu ăn, thế nờn chẳng dỏm viết blog. Vỡ viết thỡ chỉ cú kờu ca mà thụi, thế nờn xin lỗi cỳn nhộ.Hai hụm nay thỡ khỏ hơn rồi, buổi sỏng là đũi ăn cơm, mặc dự chỉ ăn được khoảng 10 hạt cơm. Cỳn của mẹ là thế, cơm ăn tớnh từng hạt, thế mà cũng hơn 3 tuổi rồi đấy.Mà chẳng thớch đi học nữa chứ, hai tuần nghỉ ở nhà, sỏng nay mẹ hỏi con cú đi học ko? Cỳn trả lời rành rọt: ko ạ, con ở nhà với bà.    Khụng đi học làm sao được, sang tuần con khoẻ hơn thỡ con sẽ đi học trở lại nhộ. Mỗi ngày chỉ học cú khoảng bốn tiếng thụi mà, cũn phần lớn thời gian con vẫn ở nhà đấy chứ. Con ngoan, con phải chịu khú đi học, học để lớn lờn, để tõm hồn rộng mở, học để biết cỏch sống, học để trở thành một con người theo đỳng nghĩa của nú: một con người sống cú tỡnh, cú nghĩa, cú hiếu và cú trung con ạ."Nhõn bất học, bất tri lý.Ngọc bất trỏc, bất thành khớ'Cho dự thời nay nhiều người cú học hành tử tế thành tài thỡ vẫn bất nhõn bất nghĩa lắm, vỡ vậy mẹ vẫn muốn con trai mẹ học để làm người trước khi học để thành tài con ạ.Mẹ yờu con nhiều!Blog của một người mẹTiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họcb. Phê phán những sai trái trong việc họcNước Việt ta, từ khi lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương, ngũ thường. Chúa tầm thường, thần nịnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy.* Học hình thức:  Học thuộc lòng từng câu từng chữ mà không hiểu nội dung.  Học máy móc, giáo điều. * Học cầu danh lợi: Học để có danh tiếng, được trọng vọng. Học để lấy sự nhàn nhã. Học để thu được nhiều lợi lộc. (Luận học pháp)Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họcb. Phê phán những sai trái trong việc học* Học hình thức:  Học thuộc lòng từng câu từng chữ mà không hiểu nội dung.  Học máy móc, giáo điều. * Học cầu danh lợi: Học để có danh tiếng, được trọng vọng. Học để lấy sự nhàn nhã. Học để thu được nhiều lợi lộc. * Hệ quả: Chỳa tầm thường, thần nịnh hút.* Hậu quả: Nước mất, nhà tan.Em hóy liờn hệ với những biểu hiện sai trỏi cũn phổ biến trong việc học ngày nay?(Luận học pháp)Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họcb. Phê phán những sai trái trong việc họcCúi xin từ nay ban chiếu thư cho thầy trò trường học của phủ, huyện, các trường tư, con cháu các nhà văn võ, thuộc lại ở các trấn cựu triều, đều tuỳ đâu tiện đấy mà đi học. Phép dạy, nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Hoạ may kẻ nhân tài mới lập được công, nhà nước nhờ thế mà vững yên. Đó mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người. Xin chớ bỏ qua.c. Khẳng định quan điểm và phương pháp học tập đúng đắn- Việc học -> mở rộng -> khuyến khớch đi học.- Bắt đầu từ tiểu học: bồi gốc=> từ thấp đến cao. Học rộng hiểu sõu, rồi túm lược cho gọn. Theo điều học mà làm=> học đi đụi với hành.Em hóy nhận xột về quan điểm và phương phỏp học tập của Nguyễn Thiếp tấu lờn nhà vua từ thế kỉ XVIII ?(Luận học pháp)Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họcb. Phê phán những sai trái trong việc họcc. Khẳng định quan điểm và phương pháp học tập đúng đắnd. Tác dụng và ý nghĩa của việc học chân chính(Luận học pháp)Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị. Đó là mấy điều, thành thật xin dâng. Chẳng quản lời nói vu vơ, cúi mong Hoàng thượng soi xét. Kẻ hèn thần cung kính tấu trình.- Đất nước nhiều nhõn tài -> chế độ vững -> quốc gia hưng thịnh.Thực tế hiện nay, Nhà nước ta đó cú những chế độ chớnh sỏch gỡ khuyến học, khuyến tài với mục đớch để quốc gia hưng thịnh?Tiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họca. Phê phán những sai trái trong việc học(Luận học pháp)c. Khẳng định quan điểm và phương pháp học tập đúng đắnd. Tác dụng và ý nghĩa của việc học chân chínhHóy cho biết tỏc giả bài tấu đó dựng những luận điểm nào để “Bàn luận về phộp học”? Cỏch sắp xếp hệ thống luận điểm cú hợp lớ khụng?Tiết 101Bàn luận về phép học(Luận học phỏp)Nguyễn ThiếpMục đích chân chính của việc học Phê phán những lệch lạc, sai tráiKhẳng định quan điểm; phương pháp đúng đắnTác dụng của việc học chân chínhTiết 101Bàn luận về phép họcNguyễn ThiếpI. Giới thiệu chungII.Đọc-Hiểu văn bản 1. Đọc -Chú thích2. Bố cục 3. Phân tícha. Mục đích chân chính của việc họca. Phê phán những sai trái trong việc học(Luận học pháp)c. Khẳng định quan điểm và phương pháp học tập đúng đắnd. Tác dụng và ý nghĩa của việc học chân chính4. Tổng kếtNghệ thuật:Nội dung:Ghi nhớ: SGKhướng dẫn tự học Học kĩ tác giả , tác phẩm. Phân tích tác phẩm. Nắm chắc nội dung, nghệ thuật. Soạn bài : Thuế máu.