Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 106: Phân tích tác phẩm Thuế máu (Nguyễn Ái Quốc)

TIẾT 106: THUẾ MÁUKIỂM TRA BÀI CŨ So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa ở hai thời điểm trước chiến tranh và khi chiến tranh xảy ra? Qua đó em hiểu gì về bản chất của các quan cai trị thực dân?Luận cứ 3: Luận điệu của chính quyền thực dânLuận cứ 2:Phản ứng của người bị bắt línhTiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcLuận cứ 1:Những mánh khóe, thủ đoạn trong việc bắt lính? Luận điểm 2 được trình bày bằng mấy luận cứ? Mỗi luận cứ trên nằm trong đoạn nào của văn bản?II/. TÌM HIỂU CHI TIẾT1/. Chiến tranh và người bản xứ2/. Chế độ lĩnh tình nguyện+ Tõ “§©y ! ChÕ ®é lÝnh t×nh nguyÖn” ®Õn “ hoÆc x× tiÒn ra.” (luËn cø 1)+ TiÕp ®Õn “  mñ bÖnh lËu” (luËn cø 2)+ TiÕp ®Õn “  kh«ng ngÇn ng¹i” (luËn cø 3)Tiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcII/. TÌM HIỂU CHI TIẾT1/. Chiến tranh và người bản xứ2/. Chế độ lĩnh tình nguyện- Lùng ráp, tóm người nghèo khỏe mạnh- Đòi đến con nhà giàu- Xoay xở, làm tiền kiểu ĐCưỡng bức, bắt buộc?Nêu và nhận xét những mánh khóe, thủ đoạn bắt lính của chính quyền thực dân?Luận cứ 1: Những mánh khóe, thủ đoạn trong việc bắt línhTác giả phơi bày những thủ đoạn bắt lính bằng giọng văn căm giận, ghê tởm.- Tìm cách trốn thoát- Tự làm cho mình nhiễm những bệnh nặng nhấtPhản ứng gay gắt, dữ dộiTiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcII/. TÌM HIỂU CHI TIẾT1/. Chiến tranh và người bản xứ2/. Chế độ lĩnh tình nguyệnLuận cứ 2: Phản ứng của người bị bắt lính? Phản ứng của những người bắt lính được tác giả nêu ra như thế nào?Luận cứ 3: Luận điệu của chính quyền thực dânTiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcLuận cứ 3: Luận điệu của chính quyền thực dânLời nóiTuyên bố:Tấp nập đầu quân,Không ngần ngại rời bỏ quê hương.Hiến xương máu ...-Hiến dâng cánh tay lao động...- Tiến hành những cuộc lùng sục lớn để săn bắt thứ “vật liệu biết nói”.- Thoạt tiên, chúng tóm người khoẻ mạnh, nghèo khổ.Sau đó đòi đến con cái nhà giàuSẵn sàng trói, xích, nhốt người ta như nhốt súc vật, đàn áp dã man nếu có chống đối.- Lính canh, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn.=>Dùng vũ lực cưỡng bức người dân phải đi lính.Thực tế hành độngEm nhận xét như thế nào về mối quan hệ giữa lời nói và thực tế hành động của chính quyền thực dân? Từ mối quan hệ ấy bản chất của chính quyền thực dân được bộc lộ như thế nào?> <Lời nói và thực tế hành động mâu thuẫn bộc lộ bản chất tráo trở, giả dối của chính quyền thực dân. Hai câu “Nếu quả thật...không ngần ngại” có tác dụng như thế nào trong việc bộc lộ thái độ, tình cảm của tác giả?Câu hỏi tu từ với giọng điệu giễu cợt đã có sức tố cáo mạnh mẽ với chính quyền thực dân.Tiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcII/. TÌM HIỂU CHI TIẾT1/. Chiến tranh và người bản xứ2/. Chế độ lĩnh tình nguyện3/. Kết quả của sự hi sinhLuận điểm thứ ba được làm sáng tỏ bằng mấy luận cứ? Luận cứ 1:Cách đối xử của chính quyền thực dân đối với người lính bản xứ sau chiến tranhLuận cứ 2: Cách đối xử của chính quyền thực dân đối với thương bệnh binh và vợ con của tử sĩ người PhápLuận cứ 1, tác giả đã nêu và nhận xét như thế nào về cách đối xử của chính quyền thực dân với người lính bản xứ?	Để ghi nhớ công lao người lính An Nam, chẳng phải người ta đã lột hết tất cả của cải của họ trước khi đưa họ đến Mác Xây xuống tàu về nước đó sao? Chẳng phải người ta đã giao họ cho bọn súc sinh kiểm soát và đánh đập họ vô cớ đó sao? người ta đã cho họ ăn như cho lợn ăn và xếp họ như xếp lợn dưới hầm tàu ẩm ướt, không giường nằm, không ánh sáng, thiếu không khí đó sao? Về đến xứ sở, chẳng phải họ đã được một quan cai trị biết ơn đón chào nồng nhiệt bằng một bài diễn văn yêu nước: “Các anh đã bảo vệ Tổ quốc, thế là tốt. Bây giờ chúng tôi không cần đến các anh nữa, cút đi!” đó sao? Chẳng phảichẳng phảiChẳng phảichẳng phảiđó saođó saođó saođó sao - Bị lột hết tất cả của cải, đối xử như súc vật- Trở lại giống người hèn hạCâu nghi vấn “ Chẳng phải  đó sao ?”, lập luận chặt chẽ bộc lộ bản chất độc ác, phi nhân tính của thực dân Pháp 3/. Kết quả của sự hy sinh - Cấp môn bài bán lẻ thuốc phiệnTiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcLuận cứ 2: Cách đối xử của chính quyền thực dân đối với thương bệnh binh và vợ con của tử sĩ người PhápChính quyền thực dân đã đối xử như thế nào đối với thương bệnh binh và vợ con của tử sĩ người Pháp?Qua cách đối xử đó, vì sao tác giả lại kết luận là chính quyền thực dân cùng một lúc phạm hai tội ác đối với nhân loại?Văn bản đã thể hiện sự phẫn nộ tột cùng của tác giả đồng thời thức tỉnh lương tâm của những con người tiến bộ trên toàn thế giới.Trình tự lập luận của văn bản Thuế máuTrước chiến tranhTrongchiến tranhKết quả của sự hi sinhGiống ngườihèn hạ, bẩn thỉuCon yêu bạn hiềnBị lột hết của cải, bị đối xử như súc vật Lật tẩy bộ mặt giả nhân giả nghĩa bịp bợm xảo trá của chính quyền thực dânNói lên thân phận thảm thương của những người nô lệChiến tranh và người bản xứChế độ lính tình nguyệnThủ đoạnbắt línhPhản ứng người dânLuận điệu của chính quyền Số phận người lính bản xứCách đối xử đối với thương bệnh binh và vợ con tử sĩ người PhápThức tỉnh lương tâm của những người tiến bộLập luận sắc sảo, giọng điệu trào phúng mỉa mai Th¶o LuËn Nhãm908988878685848382818079787776757473727170696867666564636261605958575655545352515049484746454443424140393837363534333231302928272625242322212019181716151413121110987654321HÕt giêNghệ thuật châm biếm đả kích sắc sảo thể hiện - Xây dựng một hệ thống hình ảnh sinh động giàu tính biểu cảm có sức tố cáo: đi phơi thây trên các bãi chiến trường Châu Âu; xuống tận đáy biển để bảo vệ tổ quốc cho các loài thủy quái-Giọng điệu vừa đanh thép vừa mỉa mai, chua chát: người bản xứ, những tên da đen bẩn thỉu, những miền hoang vu thơ mộng -Dùng từ ngữ sáng tạo, châm biếm sắc sảo: cuộc chiến tranh vui tươi, những đứa con yêu, chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do, khạc từng miếng phổi-Sử dụng nhiều yếu tố biểu cảmTiết 106 Văn bản THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)Nguyễn Ái QuốcI/ . TÌM HIỂU CHUNGII/. TÌM HIỂU CHI TIẾT1/. Chiến tranh và người bản xứ2/. Chế độ lĩnh tình nguyện3/. Kết quả của sự hi sinhIII/. TỔNG KẾTGhi nhớ SGK trang 92HƯỚNG DẪN VỀ NHÀBài cũ : - Hiểu được ghi nhớ SGK/ 92. - Phân tích nghệ thuật châm biếm đả kích sắc 	 sảo tài tình của tác giả.	 - Nhớ được sơ đồ trình tự lập luận của văn bảnBài mới : soạn bài “Hội Thoại” + Đọc kĩ đoạn trích SGK/92,93. + Trả lời những câu hỏi SGK/93.