Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 79: Câu nghi vấn - Lê Thị Hằng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAYGIÁO VIÊN: LÊ THỊ HẰNGKiểm tra bài cũ : Câu nghi vấn là gì ? LC©u nghi vÊn lµ c©u:- Cã nh÷ng tõ nghi vÊn: ai, g×, nµo, t¹i sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu, µ, ­, h¶, chø, (cã). kh«ng, (®·) ch­a hoÆc cã tõ hay (nèi c¸c vÕ cã quan hÖ lùa chän)- Cã chøc n¨ng chÝnh dïng ®Ó hái.- Khi viÕt : c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái.(?)Tiết 79:CÂU NGHI VẤN(Tiếp theo)2.Đọc và cho biết 2 câu sau có phải là câu nghi vấn không. Vì sao?GIỚI THIỆU BÀIa.Anh có thể cho tôi mượn quyển vở được không?b.Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?=>Đó là 2 câu nghi vấn vì có từ nghi vấn: không, chăng ; kết thúc bằng dấu chấm hỏiMục đích của 2 câu nghi vấn ấy là gì? Câu 1: hỏi để cầu khiến. Câu 2: hỏi để phủ định (Tôi cũng chẳng sung sướng gì.)Như vậy ngoài chức năng chính dùng để hỏi, câu nghi vấn còn có chức năng khácCÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I. Tìm hiểu chung.1.Những chức năng khác.Ví dụ :sgk/ 21 a.Năm nay đào lại nở,Không thấy ông đồ xưa.Những người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ ? b.Cai lệ không để cho chị được nói hết câu , trợn ngược hai mắt, hắn quát :-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!c.Đê vỡ rồi !...Đê vỡ rồi , thời ông cách cổ chúng mày , thời ông bỏ tù chúng mày ! Có biết không?..Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?d.Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình,thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui , buồn, mừng giận cùng những người ở đâu đâu , vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao? e.Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.-Con gái tôi vẽ đây ư ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy !CÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I.TÌM HIỂU CHUNG.1.Những chức năng khác: vdNhững câu nghi vấn a. Những người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ? b.Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? c.Có biết không ? Lính đâu? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy? Không còn phép tắc gì nữa à? d.Một người hàng ngày ...hay sao?e.Con gái tôi vẽ đấy ư? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy! Căn cứ vào dấu hiệu hình thức: các câu có từ ngữ nghi vấn: bây giờ, à, có-không, đâu, sao- vậy, không – à, há – sao, ư, chả lẽ. Và cuối các câu có dấu chấm hỏi.THẢO LUẬN :Các câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không? Nếu không dùng để hỏi thì dùng để làm gì?Ví dụ :sgk/ 21 a.Năm nay đào lại nở,Không thấy ông đồ xưa.Những người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ ? b.Cai lệ không để cho chị được nói hết câu , trợn ngược hai mắt, hắn quát :-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!c.Đê vỡ rồi !...Đê vỡ rồi , thời ông cách cổ chúng mày , thời ông bỏ tù chúng mày ! Có biết không?..Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?d.Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình,thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui , buồn, mừng giận cùng những người ở đâu đâu , vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao? e.Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.-Con gái tôi vẽ đây ư ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy !=> bộc lộ tình cảm, cảm xúc.=> Đe doạ.=> Đe doạ.=> Khẳng định=> Bộc lộ cảm xúc ( sự ngạc nhiên)CÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I.TÌM HIỂU CHUNG.1.Những chức năng khác - Các câu nghi vấn đó dùng để: a, Bộc lộ cảm xúc b, Đe doạ c, Đe doạ d, Khẳng định. e, Bộc lộ cảm xúc..Vd: Hay là em nghĩ thế nàySong anh có cho phép nói em mới dám nói.=>Vì : có từ nghi vấn: hay (là)Vd: Trung Quốc là nước như thế nào, ai cũng biết.Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy! Nhận xét về dấu kết thúc câu ở những câu nghi vấn trên ?-Câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm than, hoặc là dấu ba chấm. 2.Ghi nhớ: sgk/22? Đặt câu nghi vấn với những chức năng khác ? 1. Quyển sách này mà đẹp à? => Phủ định. 2.Tối hôm qua cậu đi xem phim hả? => Khẳng định. 3. Cậu muốn mình mách với cô giáo không`? => Đe doạ. 4. Sao mình lại chán thế nhỉ? => Bộc lộ cảm xúc.CÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I.TÌM HIỂU CHUNG1.Những chức năng khác:2.Ghi nhớ: sgk/22II.LUYỆN TẬP. Bài 1: (?)Tìm câu nghi vấn? (?)Những câu nghi vấn đó dùng để làm gì?a.Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? => Bộc lộ tình cảm: Ngạc nhiên, thất vọngb.Các câu ( trừ câu “ Than ôi!”) => Phủ định, bộc lộ cảm xúc.c.Sao tanhàng rơi ? => Cầu khiến, bộc lộ cảm xúc ( tha thiết chân thành)d.Ôi, nếu thế thì còn đâu quả bóng bay ? => Phủ định, bộc lộ cảm xúc ( không đồng tình) Thảo luận nhóm theo dãy bànBài tập 2:(?)Tìm câu nghi vấn trong những ví dụ đã cho? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn?(?)Những câu nghi vấn đó dùng để làm gì?(?)Câu nào có thể thay thế được một câu không phải là câu nghi vấn mà có nghĩa tương đương?Trả lời:Nhóm 1: a. Sao cụ lo xa quá thế? Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại? Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?→Các câu nghi vấn trên dùng để phủ định.→Những câu có nghĩa tương đương nhưng không phải là câu nghi vấn: Cụ không phải lo xa quá như thế. Không nên nhịn đói mà để tiền lại. Ăn hết thì lúc chết không có tiền để mà lo liệu.Trả lờiNhóm 2: Câu nghi vấn: Cả đàn bò giao cho thằng bé không ra người không ra ngợm ấy, chăn dắt làm sao?→Bộc lộ sự băn khoăn, ngần ngại.→Câu thay thế: Không biết chắc thằng bé có thể chăn dắt được đàn bò hay không.Trả lời:Nhóm 3: Câu nghi vấn Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử?→Dùng để khẳng định.→Câu thay thế: Thảo mộc tự nhiên có tình mẫu tử.Thảo luậnNhóm 4: Câu nghi vấn Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc?→Dùng để hỏi.Bài tập 3: Bạn có thể kể cho mình nghe nội dung của bộ phim : “Đô Rê Mon ” được không?-Sao đời lão Hạc lại khốn khổ đến thế?Bài tập 4:-Anh anh cơm chưa?-Cậu đọc sách đấy à?-Em đi đâu đấy? Là lời chào không nhất thiết phải trả lờiQuan hệ thân mậtHướng dẫn tự học - Học bài theo ghi nhớ, hoàn thành các bài tập - Chuẩn bị bài : Thuyết minh về một phương pháp