Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 90: Đọc bài Chiều dời đô (Lí Công Uẩn) - Nguyễn Thị Hải

Năm học 2005-2006 - Môn Ngữ văn lớp 8Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp Thành PhốGiáo viên: 	Nguyễn Thị HảiTrường: 	THCS Nguyễn Trường TộBài 22 - tiết 90 Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)Lý Công UẩnI. Vài nét về tác giả, tác phẩm:- Lí Công Uẩn (974 - 1028).- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.- Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn.- Là người sáng lập vương triều Lí.1. Tác giả:Hoàn cảnh ra đời : 	 - Viết năm 1010.	- Khi có ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.b) Thể loại : Chiếu (còn gọi là chiếu thư, chiếu chỉ): Lời ban bố mệnh lệnh của vua cho thần dân.“Chiếu dời đô”: Viết bằng văn xuôI chữ Hán có xen câu văn biền ngẫu.2. Tác phẩm: Chiếu dời đôChiếuMệnh lệnh (ý muốn chủ quan)ý kiến (ý tưởng khách quan)Hinh anh ChieuA. 2 phần: - Từ đầu  không thể không dời đổi.  - Còn lại.B. 3 phần: - Từ đầu  không thể không dời đổi.  - Tiếp  đế vương muôn đời.	 - Còn lại.C. 4 phần: - Từ đầu  phồn thịnh.  - Tiếp  không thể không dời đổi.	 - Tiếp  đế vương muôn đời. - Còn lại. Em sẽ chọn cách chia bố cục nào trong các cách sau đây ? (khoanh tròn chữ cáI đầu dòng)Chiếu dời đô1/ Lý do dời đô cũ2/ ý chí định đô mớiGương sáng cổ nhânBất cậpcủa tiền nhânLợi thếcủaĐạiLaý chỉ của nhà vuaSơ đồ bố cụcII. Tìm hiểu văn bản: Lịch sử từng có những cuộc dời đô. Việc dời đô làm đất nước vững bền, thịnh vượng.1. Lí do dời đô cũ:a. Gương sáng cổ nhân.b. Bất cập của tiền nhân:	- Nhà Đinh, Lê không dời đô:	 + Triều đại ngắn ngủi.	 + Trăm họ hao tốn.	 + Đất nước không phát triển.- Lập luận sắc bén :	 + Phần trên làm chỗ dựa, làm tiền đề cho lí lẽ ở phần dưới.	 + Có lí, có tình. Khẳng định việc dời đô khỏi Hoa Lư là một tất yếu.Nghệ thuật: 2. ý chí định đô mớiThảo Luận Nhóm Câu hỏi: Theo tác giả, địa thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nơi đóng đô ? (Chú ý vị trí địa lý, hình thế sông núi, sự thuận tiện trong giao lưu phát triển.)a. Lợi thế của Đại La2. ý chí định đô mới- Lịch sử: Kinh đô cũ của Cao Vương.- Vị thế địa lý: thuận lợi cho phát triển+ Vị trí: trung tâm trời đất, mở ra bốn hướng.+ Địa hình và quy mô: Có núi, có sông, đất rộng, bằng, cao, thoáng.+ Địa thế: rồng cuộn, hổ ngồi.+ Tiềm năng: muôn vật phong phú, tốt tươi. Nơi trung tâm của quốc gia Đại Việt Nơi dựng nghiệp đế vương.Nghệ thuật:+ Triển khai các khía cạnh rất điển hình. + Lời văn cân xứng, đăng đối, súc tích.Lập luận chặt chẽ:b. ý chỉ của nhà vua2. ý chí định đô mớiPhiên âm: Khẳng định chắc chắn chọn Đại La làm kinh đô.a. Lợi thế của Đại LaTrẫm dục nhân thử địa lợi dĩ định quyết cư. Khanh đẳng như hà ?Mot so hinh Anh HNVan Mieu Quoc tu giamChua 1 cotMot so cong trinh hien daia) Nghệ thuật :	“ Chiếu dời đô” có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi lập luận sắc bén và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.3. Đặc sắc về nghệ thuật, nội dung :b) Nội dung : 	Thể hiện khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh. * Ghi nhớ:SGK trang 51III- Luyện tập: (Thảo luận nhóm)Thảo Luận NhómVẽ sơ đồ phần “Lợi thế của Đại La”:- Nhóm 1: Vẽ sơ đồ nội dung.- Nhóm 2: Vẽ sơ đồ lập luậnĐại La mảnh đất định đô lý tưởngVề lịch sử: Cao Vương đã định đôVề tiềm năng: dồi dàoVề Địa lý: thuận lợiSơ đồ nội dung phần "Lợi thế của Đại La"ý tổng quát:lý tưởng về mọi mặtý 1: Về lịch sửý 3: Về tiềm năngý 2: Về Địa lýSơ đồ lập luận phần "Lợi thế của Đại La"Mô hình quy nạpSơ đồ bài họcý tưởng dời đô(mệnh lệnh+ý kiến)Lý do dời đô cũ(Hoa Lư không còn phù hợp)ý chí định đô mới(Đại La mảnh đất lý tưởng)Gương sáng của cổ nhân(Dời đô đúng nên phát triển)Bất cập của tiền nhân(Định đô chưa đúng, khó phát triển)Lợi thế của Đại La(Lý tưởng về mọi mặt)ý chỉ của nhà vua(Quyết định dời đô)Nguyên tác “Thiên đô Chiếu” của Lý Công Uẩn(Bằng chữ Hán)