Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 93,94: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn)

HÒCH TÖÔÙNG SÓTrÇn Quèc TuÊnTieát 93, 94. Vaên baûn(Duï chö tì töôùng hòch vaên)1. Taùc giaû, taùc phaåm :a. Taùc giaû : * Traàn Quoác Tuaán töôùc Höng Ñaïo Vöông (1231 – 1300)* Con ngöôøi toaøn ñöùc toaøn taøi, coâng huaân hieån haùch.* Coù coâng lao to lôùn trong hai cuoäc khaùng chieán choáng Nguyeân Moâng laàn II (1285), laàn III (1287 – 1288).HÒCH TÖÔÙNG SÓ (Trần Quốc Tuấn)I. Ñoïc, tìm hieåu chung: b. Taùc phaåm :* Ñöôïc vieát vaøo tröôùc cuoäc khaùng chieán choáng quaân Nguyeân Moâng laàn II (1285).* Keâu goïi, khích leä loøng yeâu nöôùc, quyeát chieán quyeát thaéng keû thuø xaâm löôïc.2. Ñoïc- tìm hieåu chuù thích3. Theå loaïi:* Hòch (Theå vaên chính luaän do vua chuùa hoaëc töôùng lónh duøng ñeå coå ñoäng, thuyeát phuïc, keâu goïi chieán ñaáu).* Ñaëc ñieåm: Keát caáu chaët cheõ, laäp luaän saéc beùn, daãn chöùng thuyeát phuïc, gioïng ñieäu huøng hoàn.* Vieát baèng chöõ Haùn; Vaên xuoâi hoaëc vaên bieàn ngaãu.Keát caáu vaên bieàn ngaãu. Ví duï :- Kæ Tín ñem mình cheát thay, cöùu thoaùt cho Cao Ñeá.- Do Vu chìa löng chòu giaùo, che chôû cho Chieâu Vöông.* Ñieåm gioáng nhau vaø khaùc nhau giöõa Hòch vaø Chieáu: Gioáng nhau: Khaùc nhau :ChieáuHòch - Ñeàu laø theå vaên ban boá coâng khai Ñeàu laø vaên chính luaän coù keát caáu chaët cheõ, laäp luaän saéc beùn- Vieát baèng vaên xuoâi, vaên vaàn hoaëc vaên bieàn ngaãu. Ban boá meänh leänh do vua chuùa duøng Coå ñoäng thuyeát phuïc, keâu goïi khích leä, coù theå do töôùng lónh duøng Kết cấu chung của một bài HịchNêu vấn đềNêu truyền thống vẻ vang trong sử sách để gây lòng tin tưởngNhận định tình hình, phân tích phải trái để gây lòng căm thù giặcNêu chủ trương cụ thể và kêu gọi đấu tranh 4. Boá cuïc: - Phaàn 1: “ Ta thöôøng nghe  coøn löu tieáng toát” .  Neâu göông trung thaàn nghóa só trong söû saùch. - Phaàn 2: “ Huoáng chi  cuõng vui loøng” .  Loät taû söï ngang ngöôïc vaø toäi aùc cuûa keû thuø ñoàng thôøi noùi leân loøng caêm thuø giaëc. - Phaàn 3: “ Caùc ngöôi  khoâng muoán vui veû phoûng coù ñöôïc khoâng?”  Neâu moái aân tình giöõa chuû vaø töôùng; phaân tích phaûi traùi, laøm roõ ñuùng sai. - Phaàn 4: “ñoaïn coøn laïi”.  Neâu nhieäm vuï caáp baùch, vaïch roõ ranh giôùi giöõa hai con ñöôøng chính vaø taø.1. Đoạn 1: Nêu gương sáng trong lịch sửTác giả đã nêu những tấm gương nào ?Kỉ Tín chết thay cho vuaDo Vu lấy thân che chở cho vuaDự Nhượng nuốt than báo thù cho chủThân Khoái chặt tay để tỏ lòng trung thành với chủKính Đức lấy thân che chở cho vuaCảo Khanh mắng bọn loạn thần, bị cắt lưỡi không sợNguyễn Văn Lập cùng chủ tướng Vương Công Kiên chiến đấu kiên cường chống đại quân Mông Cổ, giữ vững thành Điếu NgưXích Tu Tư cùng chủ tướng Cốt Đãi Ngột Lang không ngại gian khó đánh bại quân Nam ChiếuII. Ñoïc hieåu vaên baûn:2. Đoạn 2: TÌnh hình đất nước và nỗi lòng của tác giả:Hình ảnh giặc Nguyên – Mông và tội ác của chúng hiện lên qua những chi tiết nào ?Đi lại nghênh ngang ngoài đườngUốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đìnhĐem thân dê chó mà bắt nạt tể phụĐòi ngọc lụa để thỏa lòng tham không cùngThu bạc vàng để vét của kho có hạnKhác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói2. Đoạn 2: Tình hình đất nước và nỗi lòng tác giả:“Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng”3. Đoạn 3: Phê phán những sai trái của tướng sĩ và điều nên làm“Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo, không có ăn thì ta cho cơm; quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng; đi thủy thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa; lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết, lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui cười.” Tác giả phê phán những sai trái gì của tướng sĩ?Nhìn chủ nhục – không biết loThấy nước nhục – không biết thẹnHầu quân giặc – không biết tứcNghe nhạc... đãi yến ngụy sứ - không biết cămLấy việc chọi gà làm vui đùaLấy việc đánh bạc làm tiêu khiểnVui thú vườn ruộngQuyến luyến vợ conLo làm giàu – quên việc nướcHam săn bắn – quên việc binhThích rượu ngon, mê tiếng hát3. Đoạn 3: Phê phán những sai trái của tướng sĩ và điều nên làm- Việc sai tưởng nhỏ nhưng hậu quả khôn lường Thái ấp, bổng lộc không cònGia quyến tan nátXã tắc, tổ tông bị giày xéoThanh danh bị ô nhục3. Đoạn 3: Phê phán những sai trái của tướng sĩ và điều nên làmTác giả còn chỉ ra những việc đúng nên làm là gì ?3. Đoạn 3: Phê phán những sai trái của tướng sĩ và điều nên làmthần cảnh giác, luyện tập võ nghệ - Việc đúng nên làm: nêu cao tinh Kết quả của việc làm ấy là gì?Kết quả:- Thái ấp mãi mãi vững bền, bổng lộc đời đời hưởng thụ- Gia quyến êm ấm gối chăn, bách niên giai lão- Danh tiếng không mai một, sử sách lưu thơmNhận xét về cách viết đoạn văn này.- Cách viết: Biện pháp điệp ngữ tăng tiến, liệt kê, so sánh tương phản Câu văn biền ngẫu mang ý phủ định, khẳng định Lý lẽ sắc bén kết hợp tình cảm chân thànhĐoạn văn này khơi gợi ở tướng sĩ điều gì ?3. Đoạn 3: Phê phán những sai trái của tướng sĩ và điều nên làmĐoạn văn từng bước đưa người đọc nhận thức rõ đúng sai, phải trái4. Đoạn 4: nêu nhiệm vụ cấp báchỞ đoạn cuối , tác giả sử dụng phép lập luận gì? Ta thấy được thái độ gì của tác giả với tướng sĩ và kẻ thù?- Lập luận tương phản: vạch rõ 2 con đường sống và chết- Thái độ dứt khoát, kiên quyết* Ghi nhớ SGK trang 61III. Toång keát:1. Nội dung:Lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc của Trần Quốc Tuấn cũng như của nhân dân ta thời Trần.2. Nghệ thuật:Kết cấu chặt chẽ.Kết hợp hài hoà lý trí, tình cảm trong lập luận.Lời văn giàu hình ảnh, nhạc điệu.Câu văn biền ngẫu.* Lập luậnNêu gương => khích lệ lòng trung quân ái quốcTố cáo tội ác => khích lệ lòng căm thùPhê phán => khích lệ lòng tự trọng, ý thức trách nhiệm, lòng trung thành với chủ tướngNêu việc cần làm => khích lệ tinh thần quyết tâm chiến đấuKhích lệ lòng yêu nước, quyết chiến quyết thắngPhaàn 1 : Neâu göông anh huøng nghóa só trong söû saùch.Phaàn 2 : + Toäi aùc, daõ taâm cuûa giaëc. + Taâm söï yeâu nöôùc caêm thuø giaëc.saün saøng hy sinh vì nghóa lôùn.Khích leä yù chí laäp coâng danh, xaû thaân vì nöôùc.Khích leä loøng caêm thuø giaëc, yù chí chieán ñaáu nôi töôùng só .Khích leä loøng yeâu nöôùc baát khuaát, quyeát chieán quyeát thaéng keû thuø xaâm löôïc.Phaàn 3 :Phaàn 4 :Muïc ñích Muïc ñích Sơ đồ khái quát trình tự lập luận:Daën doø :- Hoïc thuoäc loøng phaàn 2 cuûa baøi hòch.- Luyeän ñoïc laïi baøi.- Soaïn tieáp caùc caâu hoûi saùch giaùo khoa.- Hoaøn thaønh sô ñoà khaùi quaùt trình töï laäp luaän cuûa baøi “ Hòch töôùng só”. (Naém ñöôïc luaän ñieåm, luaän cöù, moái quan heä giöõa luaän ñieåm vaø luaän cöù).Xin chaân thaønh caùm ôn caùc Thaày, Coâ ñaõ ñeán döï tieát hoïc